അഥ ജ്ഞാനിനോ ജ്ഞപ്തിക്രിയാസദ്ഭാവേപി ക്രിയാഫലഭൂതം ബന്ധം പ്രതിഷേധയന്നുപസംഹരതി — ണ വി പരിണമദി ണ ഗേണ്ഹദി ഉപ്പജ്ജദി ണേവ തേസു അട്ഠേസു .
ഇഹ ഖലു ‘ഉദയഗദാ കമ്മംസാ ജിണവരവസഹേഹിം ണിയദിണാ ഭണിയാ . തേസു വിമൂഢോ രത്തോ ദുട്ഠോ വാ ബംധമണുഭവദി ..’ ഇത്യത്ര സൂത്രേ ഉദയഗതേഷു പുദ്ഗലകര്മാംശേഷു സത്സു സംചേതയമാനോ മന്ത്രവാദരസസിദ്ധയാദീനി യാനി ഖണ്ഡവിജ്ഞാനാനി മൂഢജീവാനാം ചിത്തചമത്കാരകാരണാനി പരമാത്മഭാവനാ- വിനാശകാനി ച . തത്രാഗ്രഹം ത്യക്ത്വാ ജഗത്ത്രയകാലത്രയസകലവസ്തുയുഗപത്പ്രകാശകമവിനശ്വരമഖണ്ഡൈക- പ്രതിഭാസരൂപം സര്വജ്ഞശബ്ദവാച്യം യത്കേവലജ്ഞാനം തസ്യൈവോത്പത്തികാരണഭൂതം യത്സമസ്തരാഗാദിവികല്പജാലേന രഹിതം സഹജശുദ്ധാത്മനോഭേദജ്ഞാനം തത്ര ഭാവനാ കര്തവ്യാ, ഇതി താത്പര്യമ് ..൫൧.. ഏവം കേവലജ്ഞാനമേവ സര്വജ്ഞ ഇതി കഥനരൂപേണ ഗാഥൈകാ, തദനന്തരം സര്വപദാര്ഥപരിജ്ഞാനാത്പരമാത്മജ്ഞാനമിതി പ്രഥമഗാഥാ പരമാത്മജ്ഞാനാച്ച സര്വപദാര്ഥപരിജ്ഞാനമിതി ദ്വിതീയാ ചേതി . തതശ്ച ക്രമപ്രവൃത്തജ്ഞാനേന സര്വജ്ഞോ ന ഭവതീതി പ്രഥമഗാഥാ, യുഗപദ്ഗ്രാഹകേണ സ ഭവതീതി ദ്വിതീയാ ചേതി സമുദായേന സപ്തമസ്ഥലേ ഗാഥാപഞ്ചകം ഗതമ് . അഥ പൂര്വം യദുക്തം
അബ, ജ്ഞാനീകേ (-കേവലജ്ഞാനീ ആത്മാകേ) ജ്ഞപ്തിക്രിയാകാ സദ്ഭാവ ഹോനേ പര ഭീ ഉസകേ ക്രിയാകേ ഫലരൂപ ബന്ധകാ നിഷേധ കരതേ ഹുഏ ഉപസംഹാര കരതേ ഹൈം (അര്ഥാത് കേവലജ്ഞാനീ ആത്മാകേ ജാനനേകീ ക്രിയാ ഹോനേ പര ഭീ ബന്ധ നഹീം ഹോതാ, ഐസാ കഹകര ജ്ഞാന -അധികാര പൂര്ണ കരതേ ഹൈം) —
അന്വയാര്ഥ : – [ആത്മാ ] (കേവലജ്ഞാനീ) ആത്മാ [താന് ജാനന് അപി ] പദാര്ഥോംകോ ജാനതാ ഹുആ ഭീ [ന അപി പരിണമതി ] ഉസരൂപ പരിണമിത നഹീം ഹോതാ, [ന ഗൃഹ്ണാതി ] ഉന്ഹേം ഗ്രഹണ നഹീം കരതാ [തേഷു അര്ഥേഷു ന ഏവ ഉത്പദ്യതേ ] ഔര ഉന പദാര്ഥോംകേ രൂപമേം ഉത്പന്ന നഹീം ഹോതാ [തേന ] ഇസലിയേ [അബന്ധകഃ പ്രജ്ഞപ്തഃ ] ഉസേ അബന്ധക കഹാ ഹൈ ..൫൨..
ടീകാ : — യഹാ ‘ഉദയഗദാ കമ്മംസാ ജിനവരവസഹേഹിം ണിയദിണാ ഭണിയാ . തേസു വിമൂഢോ രത്തോ ദുട്ഠോ വാ ൧ബന്ധമണുഭവദി ..’ ഇസ ഗാഥാ സൂത്രമേം, ‘ഉദയഗത പുദ്ഗലകര്മാംശോംകേ അസ്തിത്വമേം ചേതിത ഹോനേ പര – ജാനനേപര – അനുഭവ കരനേ പര മോഹ -രാഗ -ദ്വേഷമേം പരിണത ഹോനേസേ ജ്ഞേയാര്ഥപരിണമന-
തേ അര്ഥരൂപ ന പരിണമേ ജീവ, നവ ഗ്രഹേ, നവ ഊപജേ, സൌ അര്ഥനേ ജാണേ ഛതാം, തേഥീ അബംധക ജിന കഹേ.൫൨.
൮൮പ്രവചനസാര[ ഭഗവാനശ്രീകുംദകുംദ-
൧. ജ്ഞാനതത്ത്വ – പ്രജ്ഞാപനകീ ൪൩വീം ഗാഥാ .