അതീന്ദ്രിയം ഹി ജ്ഞാനം യദമൂര്തം യന്മൂര്തേഷ്വപ്യതീന്ദ്രിയം യത്പ്രച്ഛന്നം ച തത്സകലം വിവ്രിയതേ — അമൂര്താഭിഃ ക്ഷായികീഭിരതീന്ദ്രിയാഭിശ്ചിദാനന്ദൈകലക്ഷണാഭിഃ ശുദ്ധാത്മശക്തിഭിരുത്പന്നത്വാ- ദതീന്ദ്രിയജ്ഞാനം സുഖം ചാത്മാധീനത്വേനാവിനശ്വരത്വാദുപാദേയമിതി; പൂര്വോക്താമൂര്തശുദ്ധാത്മശക്തിഭ്യോ വിലക്ഷണാഭിഃ ക്ഷായോപശമികേന്ദ്രിയശക്തിഭിരുത്പന്നത്വാദിന്ദ്രിയജം ജ്ഞാനം സുഖം ച പരായത്തത്വേന വിനശ്വരത്വാദ്ധേയമിതി താത്പര്യമ് ..൫൩.. ഏവമധികാരഗാഥയാ പ്രഥമസ്ഥലം ഗതമ് . അഥ പൂര്വോക്തമുപാദേയഭൂതമതീന്ദ്രിയജ്ഞാനം വിശേഷേണ വ്യക്തീകരോതി — ജം യദതീന്ദ്രിയം ജ്ഞാനം കര്തൃ . പേച്ഛദോ പ്രേക്ഷമാണപുരുഷസ്യ ജാനാതി . കിമ് . അമുത്തം അമൂര്ത- മതീന്ദ്രിയനിരുപരാഗസദാനന്ദൈകസുഖസ്വഭാവം യത്പരമാത്മദ്രവ്യം തത്പ്രഭൃതി സമസ്താമൂര്തദ്രവ്യസമൂഹം മുത്തേസു അദിംദിയം ച മൂര്തേഷു പുദ്ഗലദ്രവ്യേഷു യദതീന്ദ്രിയം പരമാണ്വാദി . പച്ഛണ്ണം കാലാണുപ്രഭൃതിദ്രവ്യരൂപേണ പ്രച്ഛന്നം വ്യവഹിത- മന്തരിതം, അലോകാകാശപ്രദേശപ്രഭൃതി ക്ഷേത്രപ്രച്ഛന്നം, നിര്വികാരപരമാനന്ദൈകസുഖാസ്വാദപരിണതിരൂപപരമാത്മനോ വര്തമാനസമയഗതപരിണാമാസ്തത്പ്രഭൃതയോ യേ സമസ്തദ്രവ്യാണാം വര്തമാനസമയഗതപരിണാമാസ്തേ കാലപ്രച്ഛന്നാഃ, തസ്യൈവ പരമാത്മനഃ സിദ്ധരൂപശുദ്ധവ്യഞ്ജനപര്യായഃ ശേഷദ്രവ്യാണാം ച യേ യഥാസംഭവം വ്യഞ്ജനപര്യായാസ്തേഷ്വന്ത-
അബ, അതീന്ദ്രിയ സുഖകാ സാധനഭൂത (-കാരണരൂപ) അതീന്ദ്രിയ ജ്ഞാന ഉപാദേയ ഹൈ — ഇസപ്രകാര ഉസകീ പ്രശംസാ കരതേ ഹൈം : —
അന്വയാര്ഥ : — [പ്രേക്ഷമാണസ്യ യത് ] ദേഖനേവാലേകാ ജോ ജ്ഞാന [അമൂര്തം ] അമൂര്തകോ, [മൂര്തേഷു ] മൂര്ത പദാര്ഥോംമേം ഭീ [അതീന്ദ്രിയം ] അതീന്ദ്രിയകോ, [ച പ്രച്ഛന്നം ] ഔര പ്രച്ഛന്നകോ, [സകലം ] ഇന സബകോ — [സ്വകം ച ഇതരത ] സ്വ തഥാ പരകോ — ദേഖതാ ഹൈ, [തദ് ജ്ഞാനം ] വഹ ജ്ഞാന [പ്രത്യക്ഷം ഭവതി ] പ്രത്യക്ഷ ഹൈ ..൫൪..
ടീകാ : — ജോ അമൂര്ത ഹൈ, ജോ മൂര്ത പദാര്ഥോംമേം ഭീ അതീന്ദ്രിയ ഹൈ, ഔര ജോ ൧പ്രച്ഛന്ന ഹൈ, ഉസ സബകോ — ജോ കി സ്വ ഔര പര ഇന ദോ ഭേദോംമേം സമാ ജാതാ ഹൈ ഉസേ — അതീന്ദ്രിയ ജ്ഞാന അവശ്യ ദേഖതാ
ദേഖേ അമൂര്തിക, മൂര്തമാംയ അതീന്ദ്രി നേ, പ്രച്ഛന്നനേ, തേ സര്വനേ — പര കേ സ്വകീയനേ, ജ്ഞാന തേ പ്രത്യക്ഷ ഛേ. ൫൪.
൧. പ്രച്ഛന്ന = ഗുപ്ത; അന്തരിത; ഢകാ ഹുആ .