അഥ കേവലസ്യാപി പരിണാമദ്വാരേണ ഖേദസ്യ സംഭവാദൈകാന്തികസുഖത്വം നാസ്തീതി പ്രത്യാചഷ്ടേ —
അത്ര കോ ഹി നാമ ഖേദഃ, കശ്ച പരിണാമഃ കശ്ച കേവലസുഖയോര്വ്യതിരേകഃ, യതഃ കേവലസ്യൈകാന്തിക സുഖത്വം ന സ്യാത് . ഖേദസ്യായതനാനി ഘാതികര്മാണി, ന നാമ കേവലം പരിണാമ- സത്, സര്വശുദ്ധാത്മപ്രദേശാധാരത്വേനോത്പന്നത്വാത്സമസ്തം സര്വജ്ഞാനാവിഭാഗപരിച്ഛേദപരിപൂര്ണം സത്, സമസ്താവരണ- ക്ഷയേനോത്പന്നത്വാത്സമസ്തജ്ഞേയപദാര്ഥഗ്രാഹകത്വേന വിസ്തീര്ണം സത്, സംശയവിമോഹവിഭ്രമരഹിതത്വേന സൂക്ഷ്മാദിപദാര്ഥ- പരിച്ഛിത്തിവിഷയേത്യന്തവിശദത്വാദ്വിമലം സത്, ക്രമകരണവ്യവധാനജനിതഖേദാഭാവാദവഗ്രഹാദിരഹിതം ച സത്, യദേവം പഞ്ചവിശേഷണവിശിഷ്ടം ക്ഷായികജ്ഞാനം തദനാകുലത്വലക്ഷണപരമാനന്ദൈകരൂപപാരമാര്ഥികസുഖാത്സംജ്ഞാലക്ഷണ- പ്രയോജനാദിഭേദേപി നിശ്ചയേനാഭിന്നത്വാത്പാരമാര്ഥികസുഖം ഭണ്യതേ – ഇത്യഭിപ്രായഃ ..൫൯.. അഥാനന്തപദാര്ഥ- പരിച്ഛേദനാത്കേവലജ്ഞാനേപി ഖേദോസ്തീതി പൂര്വപക്ഷേ സതി പരിഹാരമാഹ – ജം കേവലം തി ണാണം തം സോക്ഖം
ഭാവാര്ഥ : — ക്ഷായികജ്ഞാന -കേവലജ്ഞാന ഏകാന്ത സുഖസ്വരൂപ ഹൈം ..൫൯..
അബ, ഐസേ അഭിപ്രായകാ ഖംഡന കരതേ ഹൈം കി ‘കേവലജ്ഞാനകോ ഭീ പരിണാമകേ ദ്വാരാ ൧ഖേദകാ സമ്ഭവ ഹോനേസേ കേവലജ്ഞാന ഐകാന്തിക സുഖ നഹീം ഹൈ : —
അന്വയാര്ഥ : — [യത് ] ജോ [കേവലം ഇതി ജ്ഞാനം ] ‘കേവല’ നാമകാ ജ്ഞാന ഹൈ [തത് സൌഖ്യം ] വഹ സുഖ ഹൈ [പരിണാമഃ ച ] പരിണാമ ഭീ [സഃ ച ഏവ ] വഹീ ഹൈ [തസ്യ ഖേദഃ ന ഭണിതഃ ] ഉസേ ഖേദ നഹീം കഹാ ഹൈ (അര്ഥാത് കേവലജ്ഞാനമേം സര്വജ്ഞദേവനേ ഖേദ നഹീം കഹാ) [യസ്മാത് ] ക്യോംകി [ഘാതീനി ] ഘാതികര്മ [ക്ഷയം ജാതാനി ] ക്ഷയകോ പ്രാപ്ത ഹുഏ ഹൈം ..൬൦..
ടീകാ : — യഹാ (കേവലജ്ഞാനകേ സമ്ബന്ധമേം), ഖേദ ക്യാ, (൨) പരിണാമ ക്യാ തഥാ (൩) കേവലജ്ഞാന ഔര സുഖകാ വ്യതിരേക (-ഭേദ) ക്യാ, കി ജിസസേ കേവലജ്ഞാനകോ ഐകാന്തിക സുഖത്വ ന ഹോ ?
ഭാഖ്യോ ന തേമാം ഖേദ ജേഥീ ഘാതികര്മ വിനഷ്ട ഛേ. ൬൦.
൧൦൪പ്രവചനസാര[ ഭഗവാനശ്രീകുംദകുംദ-
൧. ഖേദ = ഥകാവട; സംതാപ; ദുഃഖ