തൃഷ്ണാഭിര്ദുഃഖബീജതയാത്യന്തദുഃഖിതാഃ സന്തോ മൃഗതൃഷ്ണാഭ്യ ഇവാമ്ഭാംസി വിഷയേഭ്യഃ സൌഖ്യാന്യ- ഭിലഷന്തി . തദ്ദുഃഖസംതാപവേഗമസഹമാനാ അനുഭവന്തി ച വിഷയാന്, ജലായുകാ ഇവ, താവദ്യാവത് ക്ഷയം യാന്തി . യഥാ ഹി ജലായുകാസ്തൃഷ്ണാബീജേന വിജയമാനേന ദുഃഖാംകു രേണ ക്രമതഃ സമാക്രമ്യമാണാ ദുഷ്ടകീലാലമഭിലഷന്ത്യസ്തദേവാനുഭവന്ത്യശ്ചാപ്രലയാത് ക്ലിശ്യന്തേ, ഏവമമീ അപി പുണ്യശാലിനഃ പാപശാലിന ഇവ തൃഷ്ണാബീജേന വിജയമാനേന ദുഃഖാംകു രേണ ക്രമതഃ സമാക്രമ്യമാണാ വിഷയാന- ഭിലഷന്തസ്താനേവാനുഭവന്തശ്ചാപ്രലയാത് ക്ലിശ്യന്തേ . അതഃ പുണ്യാനി സുഖാഭാസസ്യ ദുഃഖസ്യൈവ സാധനാനി സ്യുഃ ..൭൫.. സുഖാദ്വിലക്ഷണാനി വിഷയസുഖാനി ഇച്ഛന്തി . ന കേവലമിച്ഛന്തി, ന കേവലമിച്ഛന്തി, അണുഭവംതി യ അനുഭവന്തി ച . കിംപര്യന്തമ് . ആമരണം മരണപര്യന്തമ് . കഥംഭൂതാഃ . ദുക്ഖസംതത്താ ദുഃഖസംതപ്താ ഇതി . അയമത്രാര്ഥഃ — യഥാ തൃഷ്ണോദ്രേകേണ ഹോനേസേ പുണ്യജനിത തൃഷ്ണാഓംകേ ദ്വാരാ ഭീ അത്യന്ത ദുഃഖീ ഹോതേ ഹുഏ ൧മൃഗതൃഷ്ണാമേംസേ ജലകീ ഭാ തി വിഷയോംമേംസേ സുഖ ചാഹതേ ഹൈം ഔര ഉസ ൨ദുഃഖസംതാപകേ വേഗകോ സഹന ന കര സകനേസേ വിഷയോംകോ തബ -തക ഭോഗതേ ഹൈം, ജബ തക കി വിനാശകോ [-മരണകോ ] പ്രാപ്ത നഹീം ഹോതേ . ജൈസേ ജോംക (ഗോംച) തൃഷ്ണാ ജിസകാ ബീജ ഹൈ ഐസേ വിജയകോ പ്രാപ്ത ഹോതീ ഹുഈ ദുഃഖാംകുരസേ ക്രമശഃ ആക്രാന്ത ഹോനേസേ ദൂഷിത രക്ത കോ ചാഹതീ ഹൈ ഔര ഉസീകോ ഭോഗതീ ഹുഈ മരണപര്യന്ത ക്ലേശകോ പാതീ ഹൈ, ഉസീപ്രകാര യഹ പുണ്യശാലീ ജീവ ഭീ, പാപശാലീ ജീവോംകീ ഭാ തി, തൃഷ്ണാ ജിസകാ ബീജ ഹൈ ഐസേ വിജയ പ്രാപ്ത ദുഃഖാംകുരോംകേ ദ്വാരാ ക്രമശഃ ആക്രാംത ഹോനേസേ, വിഷയോംകോ ചാഹതേ ഹുഏ ഔര ഉന്ഹീംകോ ഭോഗതേ ഹുഏ വിനാശപര്യംത (-മരണപര്യന്ത) ക്ലേശ പാതേ ഹൈം . ഇസസേ പുണ്യ സുഖാഭാസ ഐസേ ദുഃഖകാ ഹീ സാധന ഹൈ .
ഭാവാര്ഥ : — ജിന്ഹേം സമസ്തവികല്പജാല രഹിത പരമസമാധിസേ ഉത്പന്ന സുഖാമൃതരൂപ സര്വ ആത്മപ്രദേശോംമേം പരമആഹ്ലാദഭൂത സ്വരൂപതൃപ്തി നഹീം വര്തതീ ഐസേ സമസ്ത സംസാരീ ജീവോംകേ നിരന്തര വിഷയതൃഷ്ണാ വ്യക്ത യാ അവ്യക്തരൂപസേ അവശ്യ വര്തതീ ഹൈ . വേ തൃഷ്ണാരൂപീ ബീജ ക്രമശഃ അംകുരരൂപ ഹോകര ദുഃഖവൃക്ഷരൂപസേ വൃദ്ധികോ പ്രാപ്ത ഹോകര, ഇസപ്രകാര ദുഃഖദാഹകാ വേഗ അസഹ്യ ഹോനേ പര, വേ ജീവ വിഷയോംമേം പ്രവൃത്ത ഹോതേ ഹൈം . ഇസലിയേ ജിനകീ വിഷയോംമേം പ്രവൃത്തി ദേഖീ ജാതീ ഹൈ ഐസേ ദേവോം തകകേ സമസ്ത സംസാരീ ജീവ ദുഃഖീ ഹീ ഹൈം .
ഇസപ്രകാര ദുഃഖഭാവ ഹീ പുണ്യോംകാ — പുണ്യജനിത സാമഗ്രീകാ — ആലമ്ബന കരതാ ഹൈ ഇസലിയേ പുണ്യ സുഖാഭാസ ഐസേ ദുഃഖകാ ഹീ അവലമ്ബന – സാധന ഹൈ ..൭൫..
൧൨൮പ്രവചനസാര[ ഭഗവാനശ്രീകുംദകുംദ-
൧. ജൈസേ മൃഗജലമേംസേ ജല നഹീം മിലതാ വൈസേ ഹീ ഇന്ദ്രിയവിഷയോംമേംസേ സുഖ പ്രാപ്ത നഹീം ഹോതാ .
൨. ദുഃഖസംതാപ = ദുഃഖദാഹ; ദുഃഖകീ ജലന – പീഡാ .