ദുത്തരോത്തരക്ഷണക്ഷീയമാണകര്തൃകര്മക്രിയാവിഭാഗതയാ നിഷ്ക്രിയം ചിന്മാത്രം ഭാവമധിഗതസ്യ ജാതസ്യ
മണേരിവാകമ്പപ്രവൃത്തനിര്മലാലോകസ്യാവശ്യമേവ നിരാശ്രയതയാ മോഹതമഃ പ്രലീയതേ . യദ്യേവം ലബ്ധോ മയാ
മോഹവാഹിനീവിജയോപായഃ ..൮൦..
ശുദ്ധചൈതന്യാന്വയരൂപം ദ്രവ്യം ചേതി . ഇത്ഥംഭൂതം ദ്രവ്യഗുണപര്യായസ്വരൂപം പൂര്വമര്ഹദഭിധാനേ പരമാത്മനി ജ്ഞാത്വാ
പശ്ചാന്നിശ്ചയനയേന തദേവാഗമസാരപദഭൂതയാധ്യാത്മഭാഷയാ നിജശുദ്ധാത്മഭാവനാഭിമുഖരൂപേണ സവികല്പസ്വ-
സംവേദനജ്ഞാനേന തഥൈവാഗമഭാഷയാധഃപ്രവൃത്തികരണാപൂര്വകരണാനിവൃത്തികരണസംജ്ഞദര്ശനമോഹക്ഷപണസമര്ഥപരിണാമ-
വിശേഷബലേന പശ്ചാദാത്മനി യോജയതി . തദനന്തരമവികല്പസ്വരൂപേ പ്രാപ്തേ, യഥാ പര്യായസ്ഥാനീയമുക്താഫലാനി
ഗുണസ്ഥാനീയം ധവലത്വം ചാഭേദനയേന ഹാര ഏവ, തഥാ പൂര്വോക്തദ്രവ്യഗുണപര്യായാ അഭേദനയേനാത്മൈവേതി ഭാവയതോ
ദര്ശനമോഹാന്ധകാരഃ പ്രലീയതേ . ഇതി ഭാവാര്ഥഃ ..൮൦.. അഥ പ്രമാദോത്പാദകചാരിത്രമോഹസംജ്ഞശ്ചൌരോസ്തീതി
മത്വാപ്തപരിജ്ഞാനാദുപലബ്ധസ്യ ശുദ്ധാത്മചിന്താമണേഃ രക്ഷണാര്ഥം ജാഗര്തീതി കഥയതി — ജീവോ ജീവഃ കര്താ .
ജാനനേ പര, ഉസകേ ഉത്തരോത്തര ക്ഷണമേം കര്താ -കര്മ -ക്രിയാകാ വിഭാഗ ക്ഷയകോ പ്രാപ്ത ഹോതാ ജാതാ ഹൈ
ഇസലിയേ നിഷ്ക്രിയ ചിന്മാത്ര ഭാവകോ പ്രാപ്ത ഹോതാ ഹൈ; ഔര ഇസപ്രകാര മണികീ ഭാ
തി ജിസകാ നിര്മല
പ്രകാശ അകമ്പരൂപസേ പ്രവര്തമാന ഹൈ ഐസേ ഉസ (ചിന്മാത്ര ഭാവകോ പ്രാപ്ത) ജീവകേ മോഹാന്ധകാര
നിരാശ്രയതാകേ കാരണ അവശ്യമേവ പ്രലയകോ പ്രാപ്ത ഹോതാ ഹൈ .
യദി ഐസാ ഹൈ തോ മൈംനേ മോഹകീ സേനാകോ ജീതനേകാ ഉപായ പ്രാപ്ത കര ലിയാ ഹൈ .
ഭാവാര്ഥ : — അരഹംത ഭഗവാന ഔര അപനാ ആത്മാ നിശ്ചയസേ സമാന ഹൈ . അരഹംത ഭഗവാന
മോഹ -രാഗ -ദ്വേഷരഹിത ഹോനേസേ ഉനകാ സ്വരൂപ അത്യന്ത സ്പഷ്ട ഹൈ, ഇസലിയേ യദി ജീവ ദ്രവ്യ -ഗുണ-
പര്യായ രൂപസേ ഉസ (അരഹംത ഭഗവാനകേ) സ്വരൂപകോ മനകേ ദ്വാരാ പ്രഥമ സമഝ ലേ തോ ‘‘യഹ
ജോ ആത്മാ, ആത്മാകാ ഏകരൂപ (-കഥംചിത് സദൃശ) ത്രൈകാലിക പ്രവാഹ ഹൈ സോ ദ്രവ്യ ഹൈ, ഉസകാ
ജോ ഏകരൂപ രഹനേവാലാ ചൈതന്യരൂപ വിശേഷണ ഹൈ സോ ഗുണ ഹൈ ഔര ഉസ പ്രവാഹമേം ജോ ക്ഷണവര്തീ
വ്യതിരേക ഹൈം സോ പര്യായേം ഹൈം’’ ഇസപ്രകാര അപനാ ആത്മാ ഭീ ദ്രവ്യ -ഗുണ -പര്യായരൂപസേ മനകേ ദ്വാരാ
ജ്ഞാനമേം ആതാ ഹൈ . ഇസപ്രകാര ത്രൈകാലിക നിജ ആത്മാകോ മനകേ ദ്വാരാ ജ്ഞാനമേം ലേകര — ജൈസേ
മോതിയോംകോ ഔര സഫേ ദീകോ ഹാരമേം ഹീ അന്തര്ഗത കരകേ മാത്ര ഹാര ഹീ ജാനാ ജാതാ ഹൈ, ഉസീപ്രകാര —
ആത്മപര്യായോംകോ ഔര ചൈതന്യ -ഗുണകോ ആത്മാമേം ഹീ അന്തര്ഗര്ഭിത കരകേ കേവല ആത്മാകോ ജാനനേ
പര പരിണാമീ -പരിണാമ -പരിണതികേ ഭേദകാ വികല്പ നഷ്ട ഹോ ജാതാ ഹൈ, ഇസലിയേ ജീവ നിഷ്ക്രിയ
ചിന്മാത്ര ഭാവകോ പ്രാപ്ത ഹോതാ ഹൈ, ഔര ഉസസേ ദര്ശനമോഹ നിരാശ്രയ ഹോതാ ഹുആ നഷ്ട ഹോ ജാതാ ഹൈ .
യദി ഐസാ ഹൈ തോ മൈംനേ മോഹകീ സേനാ പര വിജയ പ്രാപ്ത കരനേകാ ഉപായ പ്രാപ്ത കര ലിയാ ഹൈ,
— ഐസാ കഹാ ഹൈ ..൮൦..
൧൩൮പ്രവചനസാര[ ഭഗവാനശ്രീകുംദകുംദ-