യദയം സ്വയമാത്മാ ധര്മോ ഭവതി സ ഖലു മനോരഥ ഏവ . തസ്യ ത്വേകാ ബഹിര്മോഹദ്രഷ്ടിരേവ വിഹന്ത്രീ . സാ ചാഗമകൌശലേനാത്മജ്ഞാനേന ച നിഹതാ, നാത്ര മമ പുനര്ഭാവമാപത്സ്യതേ . തതോ വീതരാഗചാരിത്രസൂത്രിതാവതാരോ മമായമാത്മാ സ്വയം ധര്മോ ഭൂത്വാ നിരസ്തസമസ്തപ്രത്യൂഹതയാ നിത്യമേവ പരിണതത്വാത് പരമവീതരാഗചാരിത്രേ സമ്യഗഭ്യുത്ഥിതഃ ഉദ്യതഃ . പുനരപി കഥംഭൂതഃ . മഹപ്പാ മോക്ഷലക്ഷണ- മഹാര്ഥസാധകത്വേന മഹാത്മാ ധമ്മോ ത്തി വിസേസിദോ സമണോ ജീവിതമരണലാഭാലാഭാദിസമതാഭാവനാപരിണതാത്മാ സ ശ്രമണ ഏവാഭേദനയേന ധര്മ ഇതി വിശേഷിതോ മോഹക്ഷോഭവിഹീനാത്മപരിണാമരൂപോ നിശ്ചയധര്മോ ഭണിത ഇത്യര്ഥഃ ..൯൨.. അഥൈവംഭൂതനിശ്ചയരത്നത്രയപരിണതമഹാതപോധനസ്യ യോസൌ ഭക്തിം കരോതി തസ്യ ഫലം ദര്ശയതി —
ജോ തം ദിട്ഠാ തുട്ഠോ യോ ഭവ്യവരപുണ്ഡരീകോ നിരുപരാഗശുദ്ധാത്മോപലമ്ഭലക്ഷണനിശ്ചയധര്മപരിണതം
അന്വയാര്ഥ : — [യഃ ആഗമകുശലഃ ] ജോ ആഗമമേം കുശല ഹൈം, [നിഹതമോഹദൃഷ്ടിഃ ] ജിസകീ മോഹദൃഷ്ടി ഹത ഹോ ഗഈ ഹൈ ഔര [വിരാഗചരിതേ അഭ്യുത്ഥിതഃ ] ജോ വീതരാഗചാരിത്രമേം ആരൂഢ ഹൈ, [മഹാത്മാ ശ്രമണഃ ] ഉസ മഹാത്മാ ശ്രമണകോ [ധര്മഃ ഇതി വിശേഷിതഃ ] (ശാസ്ത്രമേം) ‘ധര്മ’ കഹാ ഹൈം ..൯൨..
ടീകാ : — യഹ ആത്മാ സ്വയം ധര്മ ഹോ, യഹ വാസ്തവമേം മനോരഥ ഹൈ . ഉസമേം വിഘ്ന ഡാലനേവാലീ ഏക ൧ബഹിര്മോഹദൃഷ്ടി ഹീ ഹൈ . ഔര വഹ (ബഹിര്മോഹദൃഷ്ടി) തോ ൨ആഗമകൌശല്യ തഥാ ആത്മജ്ഞാനസേ നഷ്ട ഹോ ജാനേകേ കാരണ അബ മുഝമേം പുനഃ ഉത്പന്ന നഹീം ഹോഗീ . ഇസലിയേ വീതരാഗചാരിത്രരൂപസേ പ്രഗടതാകോ പ്രാപ്ത (-വീതരാഗചാരിത്രരൂപ പര്യായമേം പരിണത) മേരാ യഹ ആത്മാ
ആഗമ വിഷേ കൌശല്യ ഛേ നേ മോഹദൃഷ്ടി വിനഷ്ട ഛേ വീതരാഗ – ചരിതാരൂഢ ഛേ, തേ മുനി -മഹാത്മാ ‘ധര്മ’ ഛേ. ൯൨.
൧. ബഹിര്മോഹദൃഷ്ടി = ബഹിര്മുഖ ഐസീ മോഹദൃഷ്ടി . (ആത്മാകോ ധര്മരൂപ ഹോനേമേം വിഘ്ന ഡാലനേവാലീ ഏക ബഹിര്മോഹദൃഷ്ടി ഹീ ഹൈ .) ൨. ആഗമകൌശല്യ = ആഗമമേം കുശലതാ – പ്രവീണതാ .