അഥ ദ്രവ്യൈര്ദ്രവ്യാന്തരസ്യാരമ്ഭം ദ്രവ്യാദര്ഥാന്തരത്വം ച സത്തായാഃ പ്രതിഹന്തി —
ദവ്വം സഹാവസിദ്ധം സദിതി ജിണാ തച്ചദോ സമക്ഖാദാ .
സിദ്ധം തധ ആഗമദോ ണേച്ഛദി ജോ സോ ഹി പരസമഓ ..൯൮..
ദ്രവ്യം സ്വഭാവസിദ്ധം സദിതി ജിനാസ്തത്ത്വതഃ സമാഖ്യാതവന്തഃ .
സിദ്ധം തഥാ ആഗമതോ നേച്ഛതി യഃ സ ഹി പരസമയഃ ..൯൮..
സ്തഥാ കിംചിദൂനചരമശരീരാകാരാദിപര്യായൈശ്ച സംകരവ്യതികരപരിഹാരരൂപജാതിഭേദേന ഭിന്നാനാമപി സര്വേഷാം
സിദ്ധജീവാനാം ഗ്രഹണം ഭവതി, തഥാ ‘സര്വം സത്’ ഇത്യുക്തേ സംഗ്രഹനയേന സര്വപദാര്ഥാനാം ഗ്രഹണം ഭവതി . അഥവാ
സേനേയം വനമിദമിത്യുക്തേ അശ്വഹസ്ത്യാദിപദാര്ഥാനാം നിമ്ബാമ്രാദിവൃക്ഷാണാം സ്വകീയസ്വകീയജാതിഭേദഭിന്നാനാം
യുഗപദ്ഗ്രഹണം ഭവതി, തഥാ സര്വം സദിത്യുക്തേ സതി സാദൃശ്യസത്താഭിധാനേന മഹാസത്താരൂപേണ ശുദ്ധസംഗ്രഹ-
നയേന സര്വപദാര്ഥാനാം സ്വജാത്യവിരോധേന ഗ്രഹണം ഭവതീത്യര്ഥഃ ..൯൭.. അഥ യഥാ ദ്രവ്യം സ്വഭാവസിദ്ധം തഥാ
൧൮൨പ്രവചനസാര[ ഭഗവാനശ്രീകുംദകുംദ-
അപനാ -അപനാ സ്വരൂപാസ്തിത്വ ഭിന്ന -ഭിന്ന ഹൈ ഇസലിയേ സ്വരൂപാസ്തിത്വകീ അപേക്ഷാസേ ഉനമേം അനേകത്വ
ഹൈ, പരന്തു സത്പനാ (-അസ്തിത്വപനാ, ‘ഹൈ’ ഐസാ ഭാവ) ജോ കി സര്വ ദ്രവ്യോംകാ സാമാന്യ ലക്ഷണ ഹൈ ഔര
ജോ സര്വദ്രവ്യോംമേം സാദൃശ്യ ബതലാതാ ഹൈ ഉസകീ അപേക്ഷാസേ സര്വദ്രവ്യോംമേം ഏകത്വ ഹൈ . ജബ ഇസ ഏകത്വകോ
മുഖ്യ കരതേ ഹൈം തബ അനേകത്വ ഗൌണ ഹോ ജാതാ ഹൈ . ഔര ഇസപ്രകാര ജബ സാമാന്യ സത്പനേകോ മുഖ്യതാസേ
ലക്ഷമേം ലേനേ പര സര്വ ദ്രവ്യോംകേ ഏകത്വകീ മുഖ്യതാ ഹോനേസേ അനേകത്വ ഗൌണ ഹോ ജാതാ ഹൈ, തബ ഭീ വഹ
(സമസ്ത ദ്രവ്യോംകാ സ്വരൂപ -അസ്തിത്വ സംബംധീ) അനേകത്വ സ്പഷ്ടതയാ പ്രകാശമാന ഹീ രഹതാ ഹൈ . ]
(ഇസപ്രകാര സാദൃശ്യ അസ്തിത്വകാ നിരൂപണ ഹുആ) ..൯൭..
അബ, ദ്രവ്യോംസേ ദ്രവ്യാന്തരകീ ഉത്പത്തി ഹോനേകാ ഔര ദ്രവ്യസേ സത്താകാ ൧അര്ഥാന്തരത്വ ഹോനേകാ
ഖണ്ഡന കരതേ ഹൈം . (അര്ഥാത് ഐസാ നിശ്ചിത കരതേ ഹൈം കി കിസീ ദ്രവ്യസേ അന്യ ദ്രവ്യകീ ഉത്പത്തി നഹീം
ഹോതീ ഔര ദ്രവ്യസേ അസ്തിത്വ കോഈ പൃഥക് പദാര്ഥ നഹീം ഹൈ) : —
അന്വയാര്ഥ : — [ദ്രവ്യം ] ദ്രവ്യ [സ്വഭാവസിദ്ധം ] സ്വഭാവസേ സിദ്ധ ഔര [സത് ഇതി ]
(സ്വഭാവസേ ഹീ) ‘സത്’ ഹൈ, ഐസാ [ജിനാഃ ] ജിനേന്ദ്രദേവനേ [തത്ത്വതഃ ] യഥാര്ഥതഃ [സമാഖ്യാതവന്തഃ ]
കഹാ ഹൈ; [തഥാ ] ഇസപ്രകാര [ആഗമതഃ ] ആഗമസേ [സിദ്ധം ] സിദ്ധ ഹൈ; [യഃ ] ജോ [ന ഇച്ഛതി ] ഇസേ
നഹീം മാനതാ [സഃ ] വഹ [ഹി ] വാസ്തവമേം [പരസമയഃ ] പരസമയ ഹൈ ..൯൮..
൧. അര്ഥാന്തരത്വ = അന്യപദാര്ഥപനാ .
ദ്രവ്യോ സ്വഭാവേ സിദ്ധ നേ ‘സത്’ — തത്ത്വതഃ ശ്രീ ജിനോ കഹേ;
ഏ സിദ്ധ ഛേ ആഗമ ഥകീ, മാനേ ന തേ പരസമയ ഛേ . ൯൮.