നതിക്രമണാത് . യൈവ ച മൃത്തികായാഃ സ്ഥിതിസ്താവേവ കുമ്ഭപിണ്ഡയോഃ സര്ഗസംഹാരൌ, വ്യതിരേക - മുഖേനൈവാന്വയസ്യ പ്രകാശനാത് . യദി പുനര്നേദമേവമിഷ്യേത തദാന്യഃ സര്ഗോന്യഃ സംഹാരഃ അന്യാ സ്ഥിതിരിത്യായാതി . തഥാ സതി ഹി കേവലം സര്ഗം മൃഗയമാണസ്യ കുമ്ഭസ്യോത്പാദനകാരണാഭാവാദ- ഭവനിരേവ ഭവേത്, അസദുത്പാദ ഏവ വാ . തത്ര കുമ്ഭസ്യാഭവനൌ സര്വേഷാമേവ ഭാവാനാമഭവനിരേവ ഭവേത്; അസദുത്പാദേ വാ വ്യോമപ്രസവാദീനാമപ്യുത്പാദഃ സ്യാത് . തഥാ കേ വലം സംഹാരമാരഭമാണസ്യ മൃത്പിണ്ഡസ്യ സംഹാരകാരണാഭാവാദസംഹരണിരേവ ഭവേത്, സദുച്ഛേദ ഏവ വാ . തത്ര മൃത്പിണ്ഡസ്യാസംഹരണൌ പരദ്രവ്യോപാദേയരുചിരൂപമിഥ്യാത്വസ്യ ഭങ്ഗോ നാസ്തി . കഥംഭൂതഃ . പൂര്വോക്തസമ്യക്ത്വപര്യായസംഭവരഹിതഃ . കസ്മാദിതി ചേത് . ഭങ്ഗകാരണാഭാവാത്, ഘടോത്പാദാഭാവേ മൃത്പിണ്ഡസ്യേവ . ദ്വിതീയം ച കാരണം സമ്യക്ത്വപര്യായോത്പാദസ്യ മിഥ്യാത്വപര്യായാഭാവരൂപേണ ദര്ശനാത് . തദപി കസ്മാത് . പര്യായസ്യ പര്യായാന്തരാഭാവരൂപത്വാത്, ഘടപര്യായസ്യ മൃത്പിണ്ഡാഭാവരൂപേണേവ . യദി പുനഃ സമ്യക്ത്വോത്പാദനിരപേക്ഷോ ഭവതി മിഥ്യാത്വപര്യായാഭാവസ്തര്ഹ്യഭാവ ഏവ ന സ്യാത് . കസ്മാത് . അഭാവകാരണാഭാവാദിതി, ഘടോത്പാദാഭാവേ കുമ്ഭകാ സര്ഗ ഔര പിണ്ഡകാ സംഹാര ഹൈ, ക്യോംകി വ്യതിരേകോംകേ ദ്വാരാ ൨അന്വയ പ്രകാശിത ഹോതാ ഹൈ . ഔര യദി ഐസാ ഹീ (ഊ പര സമഝായാ തദനുസാര) ന മാനാ ജായ തോ ഐസാ സിദ്ധ ഹോഗാ കി ‘സര്ഗ അന്യ ഹൈ, സംഹാര അന്യ ഹൈ, സ്ഥിതി അന്യ ഹൈ .’ (അര്ഥാത് തീനോം പൃഥക് ഹൈം ഐസാ മാനനേകാ പ്രസംഗ ആ ജായഗാ .) ഐസാ ഹോനേ പര (ക്യാ ദോഷ ആതാ ഹൈ, സോ സമഝാതേ ഹൈം) : —
കേവല സര്ഗ -ശോധക കുമ്ഭകീ (-വ്യയ ഔര ധ്രൌവ്യസേ ഭിന്ന മാത്ര ഉത്പാദ കരനേകോ ജാനേവാലേ കുമ്ഭകീ) ൩ഉത്പാദന കാരണകാ അഭാവ ഹോനേസേ ഉത്പത്തി ഹീ നഹീം ഹോഗീ; അഥവാ തോ അസത്കാ ഹീ ഉത്പാദ ഹോഗാ . ഔര വഹാ , (൧) യദി കുമ്ഭകീ ഉത്പത്തി ന ഹോഗീ തോ സമസ്ത ഹീ ഭാവോംകീ ഉത്പത്തി ഹീ നഹീം ഹോഗീ . (അര്ഥാത് ജൈസേ കുമ്ഭകീ ഉത്പത്തി നഹീം ഹോഗീ ഉസീപ്രകാര വിശ്വകേ കിസീ ഭീ ദ്രവ്യമേം കിസീ ഭീ ഭാവകാ ഉത്പാദ ഹീ നഹീം ഹോഗാ, – യഹ ദോഷ ആയഗാ); അഥവാ (൨) യദി അസത്കാ ഉത്പാദ ഹോ തോ ൪വ്യോമ -പുഷ്പ ഇത്യാദികാ ഭീ ഉത്പാദ ഹോഗാ, (അര്ഥാത് ശൂന്യമേംസേ ഭീ പദാര്ഥ ഉത്പന്ന ഹോനേ ലഗേംഗേ, – യഹ ദോഷ ആയഗാ .)
ഔര കേവല വ്യയാരമ്ഭക (ഉത്പാദ ഔര ധ്രൌവ്യസേ രഹിത കേവല വ്യയ കരനേകോ ഉദ്യത മൃത്തികാപിണ്ഡകാ) സംഹാരകാരണകാ അഭാവ ഹോനേസേ സംഹാര ഹീ നഹീം ഹോഗാ; അഥവാ തോ സത്കാ ഹീ ഉച്ഛേദ ഹോഗാ . വഹാ , (൧) യദി മൃത്തികാപിണ്ഡകാ വ്യയ ന ഹോഗാ തോ സമസ്ത ഹീ ഭാവോംകാ സംഹാര
൧വ്യതിരേക അന്വയകാ അതിക്രമണ (ഉല്ലംഘന) നഹീം കരതേ, ഔര ജോ മൃത്തികാകീ സ്ഥിതി ഹൈ വഹീ
൧. വ്യതിരേക = ഭേദ; ഏക ദൂസരേരൂപ ന ഹോനാ വഹ; ‘യഹ വഹ നഹീം ഹൈ’ ഐസേ ജ്ഞാനകാ നിമിത്തഭൂത ഭിന്നരൂപത്വ .
൨. അന്വയ = ഏകരൂപതാ; സാദൃശ്യതാ; ‘യഹ വഹീ ഹൈ’ ഐസേ ജ്ഞാനകാ കാരണഭൂത ഏകരൂപത്വ .
൩. ഉത്പാദനകാരണ = ഉത്പത്തികാ കാരണ . ൪. വ്യോമപുഷ്പ = ആകാശകേ ഫൂ ല .