അഥോത്പാദാദീനാം ദ്രവ്യാദര്ഥാന്തരത്വം സംഹരതി —
ഉപ്പാദട്ഠിദിഭംഗാ വിജ്ജംതേ പജ്ജഏസു പജ്ജായാ .
ദവ്വമ്ഹി സംതി ണിയദം തമ്ഹാ ദവ്വം ഹവദി സവ്വം ..൧൦൧..
ഉത്പാദസ്ഥിതിഭങ്ഗാ വിദ്യന്തേ പര്യായേഷു പര്യായാഃ .
ദ്രവ്യേ ഹി സന്തി നിയതം തസ്മാദ്ദ്രവ്യം ഭവതി സര്വമ് ..൧൦൧..
ഉത്പാദവ്യയധ്രൌവ്യാണി ഹി പര്യായാനാലമ്ബന്തേ, തേ പുനഃ പര്യായാ ദ്രവ്യമാലമ്ബന്തേ . തതഃ
സമസ്തമപ്യേതദേകമേവ ദ്രവ്യം, ന പുനര്ദ്രവ്യാന്തരമ് . ദ്രവ്യം ഹി താവത്പര്യായൈരാലമ്ബ്യതേ, സമുദായിനഃ
സമുദായാത്മകത്വാത്; പാദപവത് . യഥാ ഹി സമുദായീ പാദപഃ സ്കന്ധമൂലശാഖാസമുദായാത്മകഃ
മിത്യര്ഥംഃ ..൧൦൦.. അഥോത്പാദവ്യയധ്രൌവ്യാണി ദ്രവ്യേണ സഹ പരസ്പരാധാരാധേയഭാവത്വാദന്വയദ്രവ്യാര്ഥികനയേന
ദ്രവ്യമേവ ഭവതീത്യുപദിശതി — ഉപ്പാദട്ഠിദിഭംഗാ വിശുദ്ധജ്ഞാനദര്ശനസ്വഭാവാത്മതത്ത്വനിര്വികാരസ്വസംവേദനജ്ഞാന-
രൂപേണോത്പാദസ്തസ്മിന്നേവ ക്ഷണേ സ്വസംവേദനജ്ഞാനവിലക്ഷണാജ്ഞാനപര്യായരൂപേണ ഭങ്ഗ, തദുഭയാധാരാത്മദ്രവ്യത്വാ-
വസ്ഥാരൂപേണ സ്ഥിതിരിത്യുക്തലക്ഷണാസ്ത്രയോ ഭങ്ഗാഃ കര്താരഃ . വിജ്ജംതേ വിദ്യന്തേ തിഷ്ഠന്തി . കേഷു . പജ്ജഏസു
കഹാനജൈനശാസ്ത്രമാലാ ]
ജ്ഞേയതത്ത്വ -പ്രജ്ഞാപന
൧൯൩
പ്ര ൨൫
അബ, ഉത്പാദാദികാ ദ്രവ്യസേ അര്ഥാന്തരത്വകോ നഷ്ട കരതേ ഹൈം; (അര്ഥാത് യഹ സിദ്ധ കരതേ ഹൈം കി
ഉത്പാദ -വ്യയ -ധ്രൌവ്യ ദ്രവ്യസേ പൃഥക് പദാര്ഥ നഹീം ഹൈം) : —
അന്വയാര്ഥ : — [ഉത്പാദസ്ഥിതിഭങ്ഗാഃ ] ഉത്പാദ, ധ്രൌവ്യ ഔര വ്യയ [പര്യായേഷു ] പര്യായോംമേം
[വിദ്യന്തേ ] വര്തതേ ഹൈം; [പര്യായാഃ ] പര്യായേം [നിയതം ] നിയമസേ [ദ്രവ്യേ ഹി സന്തി ] ദ്രവ്യമേം ഹോതീ ഹൈം,
[തസ്മാത് ] ഇസലിയേ [സര്വം ] വഹ സബ [ദ്രവ്യം ഭവതി ] ദ്രവ്യ ഹൈ ..൧൦൧..
ടീകാ : — ഉത്പാദ, വ്യയ ഔര ധ്രൌവ്യ വാസ്തവമേം പര്യായോം കാ ആലമ്ബന കരതേ ഹൈം, ഔര
വേ പര്യായേം ദ്രവ്യകാ ആലമ്ബന കരതീ ഹൈം, (അര്ഥാത് ഉത്പാദ -വ്യയ -ധ്രൌവ്യ പര്യായോംകേ ആശ്രയസേ ഹൈം ഔര
പര്യായേം ദ്രവ്യകേ ആശ്രയസേ ഹൈം); ഇസലിയേ യഹ സബ ഏക ഹീ ദ്രവ്യ ഹൈ, ദ്രവ്യാന്തര നഹീം .
പ്രഥമ തോ ദ്രവ്യ പര്യായോംകേ ദ്വാരാ ആലമ്ബിത ഹൈ (അര്ഥാത് പര്യായേം ദ്രവ്യാശ്രിത ഹൈം), ക്യോംകി
൧സമുദായീ സമുദായസ്വരൂപ ഹോതാ ഹൈ; വൃക്ഷകീ ഭാ
തി . ജൈസേ സമുദായീ വൃക്ഷ സ്കംധ, മൂല ഔര
൧. സമുദായീ = സമുദായവാന സമുദായ (സമൂഹ) കാ ബനാ ഹുആ . (ദ്രവ്യ സമുദായീ ഹൈ ക്യോംകി പര്യായോംകേ
സമുദായസ്വരൂപ ഹൈ .)
ഉത്പാദ തേമ ജ ധ്രൌവ്യ നേ സംഹാര വര്തേ പര്യയേ,
നേ പര്യയോ ദ്രവ്യേ നിയമഥീ, സര്വ തേഥീ ദ്രവ്യ ഛേ. ൧൦൧.