ഇഹ ഹി യഥാ കിലൈകസ്ത്ര്യണുകഃ സമാനജാതീയോനേകദ്രവ്യപര്യായോ വിനശ്യത്യന്യശ്ചതുരണുകഃ
പ്രജായതേ, തേ തു ത്രയശ്ചത്വാരോ വാ പുദ്ഗലാ അവിനഷ്ടാനുത്പന്നാ ഏവാവതിഷ്ഠന്തേ, തഥാ സര്വേപി
സമാനജാതീയാ ദ്രവ്യപര്യായാ വിനശ്യന്തി പ്രജായന്തേ ച, സമാനജാതീനി ദ്രവ്യാണി ത്വവിനഷ്ടാനു-
ത്പന്നാന്യേവാവതിഷ്ഠന്തേ . യഥാ ചൈകോ മനുഷ്യത്വലക്ഷണോസമാനജാതീയോ ദ്രവ്യപര്യായോ വിനശ്യത്യന്യ-
സ്ത്രിദശത്വലക്ഷണഃ പ്രജായതേ, തൌ ച ജീവപുദ്ഗലൌ അവിനഷ്ടാനുത്പന്നാവേവാവതിഷ്ഠേതേ, തഥാ
സര്വേപ്യസമാനജാതീയാ ദ്രവ്യപര്യായാ വിനശ്യന്തി പ്രജായന്തേ ച, അസമാനജാതീനി ദ്രവ്യാണി
ത്വവിനഷ്ടാനുത്പന്നാന്യേവാവതിഷ്ഠന്തേ . ഏവമാത്മനാ ധ്രുവാണി ദ്രവ്യപര്യായദ്വാരേണോത്പാദവ്യയീഭൂതാന്യുത്പാദ-
വ്യയധ്രൌവ്യാണി ദ്രവ്യാണി ഭവന്തി ..൧൦൩..
കഹാനജൈനശാസ്ത്രമാലാ ]
ജ്ഞേയതത്ത്വ -പ്രജ്ഞാപന
൧൯൯
പരമാത്മാവാപ്തിരൂപഃ സ്വഭാവദ്രവ്യപര്യായഃ . പജ്ജഓ വയദി അണ്ണോ പര്യായോ വ്യേതി വിനശ്യതി . കഥംഭൂതഃ . അന്യഃ
പൂര്വോക്തമോക്ഷപര്യായാദ്ഭിന്നോ നിശ്ചയരത്നത്രയാത്മകനിര്വികല്പസമാധിരൂപസ്യൈവ മോക്ഷപര്യായസ്യോപാദാനകാരണഭൂതഃ .
കസ്യ സംബന്ധീ പര്യായഃ . ദവ്വസ്സ പരമാത്മദ്രവ്യസ്യ . തം പി ദവ്വം തദപി പരമാത്മദ്രവ്യം ണേവ പണട്ഠം ണ ഉപ്പണ്ണം
ശുദ്ധദ്രവ്യാര്ഥികനയേന നൈവ നഷ്ടം ന ചോത്പന്നമ് . അഥവാ സംസാരിജീവാപേക്ഷയാ ദേവാദിരൂപോ വിഭാവദ്രവ്യപര്യായോ
ജായതേ മനുഷ്യാദിരൂപോ വിനശ്യതി തദേവ ജീവദ്രവ്യം നിശ്ചയേന ന ചോത്പന്നം ന ച വിനഷ്ടം, പുദ്ഗലദ്രവ്യം വാ
ദ്വയണുകാദിസ്ക ന്ധരൂപസ്വജാതീയവിഭാവദ്രവ്യപര്യായാണാം വിനാശോത്പാദേപി നിശ്ചയേന ന ചോത്പന്നം ന ച
വിനഷ്ടമിതി . തതഃ സ്ഥിതം യതഃ കാരണാദുത്പാദവ്യയധ്രൌവ്യരൂപേണ ദ്രവ്യപര്യായാണാം വിനാശോത്പാദേപി ദ്രവ്യസ്യ
ടീകാ : — യഹാ
(വിശ്വമേം) ജൈസേ ഏക ത്രി -അണുക സമാനജാതീയ അനേക ദ്രവ്യപര്യായ വിനഷ്ട
ഹോതീ ഹൈ ഔര ദൂസരീ ൧ചതുരണുക (സമാനജാതീയ അനേക ദ്രവ്യപര്യായ) ഉത്പന്ന ഹോതീ ഹൈ; പരന്തു വേ തീന
യാ ചാര പുദ്ഗല (പരമാണു) തോ അവിനഷ്ട ഔര അനുത്പന്ന ഹീ രഹതേ ഹൈം ( – ധ്രുവ ഹൈം ); ഇസീപ്രകാര സഭീ
സമാനജാതീയ ദ്രവ്യപര്യായേം വിനഷ്ട ഹോതീ ഹൈം ഔര ഉത്പന്ന ഹോതീ ഹൈം, കിന്തു സമാനജാതീയ ദ്രവ്യ തോ
അവിനഷ്ട ഔര അനുത്പന്ന ഹീ രഹതേ ഹൈം (-ധ്രുവ ഹൈം ) .
ഔര, ജൈസേ ഏക മനുഷ്യത്വസ്വരൂപ അസമാനജാതീയ ദ്രവ്യ -പര്യായ വിനഷ്ട ഹോതീ ഹൈ ഔര ദൂസരീ
ദേവത്വസ്വരൂപ (അസമാനജാതീയ ദ്രവ്യപര്യായ) ഉത്പന്ന ഹോതീ ഹൈ, പരന്തു വഹ ജീവ ഔര പുദ്ഗല തോ
അവിനഷ്ട ഔര അനുത്പന്ന ഹീ രഹതേ ഹൈം, ഇസീപ്രകാര സഭീ അസമാനജാതീയ ദ്രവ്യ -പര്യായേം വിനഷ്ട ഹോ ജാതീ
ഹൈം ഔര ഉത്പന്ന ഹോതീ ഹൈം, പരന്തു അസമാനജാതീയ ദ്രവ്യ തോ അവിനഷ്ട ഔര അനുത്പന്ന ഹീ രഹതേ ഹൈം .
ഇസ പ്രകാര അപനേസേ (൨ദ്രവ്യരൂപസേ) ധ്രുവ ഔര ദ്രവ്യപര്യായോം ദ്വാരാ ഉത്പാദ -വ്യയരൂപ ഐസേ
ദ്രവ്യ ഉത്പാദ -വ്യയ -ധ്രൌവ്യ ഹൈം ..൧൦൩..
൧. ചതുരണുക = ചാര അണുഓംകാ (പരമാണുഓംകാ) ബനാ ഹുആ സ്കംധ .
൨. ‘ദ്രവ്യ’ ശബ്ദ മുഖ്യതയാ ദോ അര്ഥോംമേം പ്രയുക്ത ഹോതാ ഹൈ : (൧) ഏക തോ സാമാന്യ – വിശേഷകേ പിണ്ഡകോ അര്ഥാത്
വസ്തുകോ ദ്രവ്യ കഹാ ജാതാ ഹൈ; ജൈസേ – ‘ദ്രവ്യ ഉത്പാദ -വ്യയ -ധ്രൌവ്യസ്വരൂപ ഹൈ’; (൨) ദൂസരേ – വസ്തുകേ സാമാന്യ
അംശകോ ഭീ ദ്രവ്യ കഹാ ജാതാ ഹൈ; ജൈസേ – ‘ദ്രവ്യാര്ഥിക നയ’ അര്ഥാത് സാമാന്യാംശഗ്രാഹീ നയ . ജഹാ
ജോ അര്ഥ ഘടിത
ഹോതാ ഹോ വഹാ
വഹ അര്ഥ സമഝനാ ചാഹിയേ .