സര്വസ്യ ഹി വസ്തുനഃ സാമാന്യവിശേഷാത്മകത്വാത്തത്സ്വരൂപമുത്പശ്യതാം യഥാക്രമം സാമാന്യ- വിശേഷൌ പരിച്ഛിന്ദതീ ദ്വേ കില ചക്ഷുഷീ, ദ്രവ്യാര്ഥികം പര്യായാര്ഥികം ചേതി . തത്ര പര്യായാര്ഥിക- മേകത്വം കഥം ലഭതേ, ന കഥമപി . തത ഏതാവദായാതി അസദ്ഭാവനിബദ്ധോത്പാദഃ പൂര്വപര്യായാദ്ഭിന്നോ ഭവതീതി ..൧൧൩.. അഥൈകദ്രവ്യസ്യ പര്യായൈസ്സഹാനന്യത്വാഭിധാനമേകത്വമന്യത്വാഭിധാനമനേകത്വം ച നയ- വിഭാഗേന ദര്ശയതി, അഥവാ പൂര്വോക്തസദ്ഭാവനിബദ്ധാസദ്ഭാവനിബദ്ധമുത്പാദദ്വയം പ്രകാരാന്തരേണ സമര്ഥയതി — ഹവദി ഭവതി . കിം കര്തൃ . സവ്വം ദവ്വം സര്വം വിവക്ഷിതാവിവക്ഷിതജീവദ്രവ്യമ് . കിംവിശിഷ്ടം ഭവതി . അണണ്ണം അനന്യമഭിന്നമേകം തന്മയമിതി . കേന സഹ . തേന നാരകതിര്യങ്മനുഷ്യദേവരൂപവിഭാവപര്യായസമൂഹേന കേവല- ജ്ഞാനാദ്യനന്തചതുഷ്ടയശക്തിരൂപസിദ്ധപര്യായേണ ച . കേന കൃത്വാ . ദവ്വട്ഠിഏണ ശുദ്ധാന്വയദ്രവ്യാര്ഥികനയേന . കസ്മാത് . കുണ്ഡലാദിപര്യായേഷു സുവര്ണസ്യേവ ഭേദാഭാവാത് . തം പജ്ജയട്ഠിഏണ പുണോ തദ്ദ്രവ്യം പര്യായാര്ഥികനയേന അന്യപനാ ഹൈ . ഇസപ്രകാര ദ്രവ്യകോ അന്യപനാ ഹോനേസേ ദ്രവ്യകേ അസത് -ഉത്പാദ ഹൈ, – ഐസാ നിശ്ചിത ഹോതാ ഹൈ ..൧൧൩..
അബ, ഏക ഹീ ദ്രവ്യകേ അനന്യപനാ ഔര അനന്യപനാ ഹോനേമേം ജോ വിരോധ ഹൈ, ഉസേ ദൂര കരതേ ഹൈം . (അര്ഥാത് ഉസമേം വിരോധ നഹീം ആതാ, യഹ ബതലാതേ ഹൈം) : —
അന്വയാര്ഥ : — [ദ്രവ്യാര്ഥികേന ] ദ്രവ്യാര്ഥിക (നയ) സേ [സര്വ ] സബ [ദ്രവ്യം ] ദ്രവ്യ ഹൈ; [പുനഃ ച ] ഔര [പര്യായാര്ഥികേന ] പര്യായാര്ഥിക (നയ) സേ [തത് ] വഹ (ദ്രവ്യ) [അന്യത് ] അന്യ- അന്യ ഹൈ, [തത്കാലേ തന്മയത്വാത് ] ക്യോംകി ഉസ സമയ തന്മയ ഹോനേസേ [അനന്യത് ] (ദ്രവ്യ പര്യായോംസേ) അനന്യ ഹൈ ..൧൧൪..
ടീകാ : — വാസ്തവമേം സഭീ വസ്തു സാമാന്യ -വിശേഷാത്മക ഹോനേസേ വസ്തുകാ സ്വരൂപ ദേഖനേവാലോംകേ ക്രമശഃ (൧) സാമാന്യ ഔര (൨) വിശേഷകോ ജാനനേവാലീ ദോ ആ ഖേം ഹൈം — (൧) ദ്രവ്യാര്ഥിക ഔര (൨) പര്യായാര്ഥിക .
ദ്രവ്യാര്ഥികേ ബധും ദ്രവ്യ ഛേ; നേ തേ ജ പര്യായാര്ഥികേ ഛേ അന്യ, ജേഥീ തേ സമയ തദ്രൂപ ഹോഈ അനന്യ ഛേ. ൧൧൪.