സര്വദ്രവ്യേഷു യഥാസംഭവം ജ്ഞാതവ്യമിത്യര്ഥഃ ..൧൧൪.. ഏവം സദുത്പാദാസദുത്പാദകഥനേന പ്രഥമാ, സദുത്പാദ- വിശേഷവിവരണരൂപേണ ദ്വിതീയാ, തഥൈവാസദുത്പാദവിശേഷവിവരണരൂപേണ തൃതീയാ, ദ്രവ്യപര്യായയോരേകത്വാനേകത്വ- പ്രതിപാദനേന ചതുര്ഥീതി സദുത്പാദാസദുത്പാദവ്യാഖ്യാനമുഖ്യതയാ ഗാഥാചതുഷ്ടയേന സപ്തമസ്ഥലം ഗതമ് . അഥ സമസ്തദുര്നയൈകാന്തരൂപവിവാദനിഷേധികാം നയസപ്തഭങ്ഗീം വിസ്താരയതി — അത്ഥി ത്തി യ സ്യാദസ്ത്യേവ . സ്യാദിതി
വഹാ , ഏക ആ ഖസേ ദേഖാ ജാനാ വഹ ഏകദേശ അവലോകന ഹൈ ഔര ദോനോം ആ ഖോംസേ ദേഖനാ വഹ സര്വാവലോകന (-സമ്പൂര്ണ അവലോകന) ഹൈ . ഇസലിയേ സര്വാവലോകനമേം ദ്രവ്യകേ അന്യത്വ ഔര അനന്യത്വ വിരോധകോ പ്രാപ്ത നഹീം ഹോതേ .
ഭാവാര്ഥ : — പ്രത്യേക ദ്രവ്യ സാമാന്യ – വിശേഷാത്മക ഹൈ, ഇസലിയേ പ്രത്യേക ദ്രവ്യ വഹകാ വഹീ രഹതാ ഹൈ ഔര ബദലതാ ഭീ ഹൈ . ദ്രവ്യകാ സ്വരൂപ ഹീ ഐസാ ഉഭയാത്മക ഹോനേസേ ദ്രവ്യകേ അനന്യത്വമേം ഔര അന്യത്വമേം വിരോധ നഹീം ഹൈ . ജൈസേ – മരീചി ഔര ഭഗവാന മഹാവീരകാ ജീവസാമാന്യകീ അപേക്ഷാസേ അനന്യത്വ ഔര ജീവ വിശേഷോംകീ അപേക്ഷാസേ അന്യത്വ ഹോനേമേം കിസീ പ്രകാരകാ വിരോധ നഹീം ഹൈ .
ദ്രവ്യാര്ഥികനയരൂപീ ഏക ചക്ഷുസേ ദേഖനേ പര ദ്രവ്യസാമാന്യ ഹീ ജ്ഞാത ഹോതാ ഹൈ, ഇസലിയേ ദ്രവ്യ അനന്യ അര്ഥാത് വഹകാ വഹീ ഭാസിത ഹോതാ ഹൈ ഔര പര്യായാര്ഥികനയരൂപീ ദൂസരീ ഏക ചക്ഷുസേ ദേഖനേ പര ദ്രവ്യകേ പര്യായരൂപ വിശേഷ ജ്ഞാത ഹോതേ ഹൈം, ഇസലിയേ ദ്രവ്യ അന്യ -അന്യ ഭാസിത ഹോതാ ഹൈ . ദോനോം നയരൂപീ ദോനോം ചക്ഷുഓംസേ ദേഖനേ പര ദ്രവ്യസാമാന്യ ഔര ദ്രവ്യകേ വിശേഷ ദോനോം ജ്ഞാത ഹോതേ ഹൈം, ഇസലിയേ ദ്രവ്യ അനന്യ തഥാ അന്യ -അന്യ ദോനോം ഭാസിത ഹോതാ ഹൈ ..൧൧൪..