പരമഃ നീരാഗപരമാത്മോപലമ്ഭപരിണതിരൂപഃ ആഗമഭാഷയാ പരമയഥാഖ്യാതചാരിത്രരൂപോ വാ യോസൌ പരമോ ധര്മഃ, സ കേവലജ്ഞാനാദ്യനന്തചതുഷ്ടയവ്യക്തിരൂപസ്യ കാര്യസമയസാരസ്യോത്പാദകത്വാത്സഫലോപി നരനാരകാദി- പര്യായകാരണഭൂതം ജ്ഞാനാവരണാദികര്മബന്ധം നോത്പാദയതി, തതഃ കാരണാന്നിഷ്ഫലഃ . തതോ ജ്ഞായതേ നരനാരകാദിസംസാരകാര്യം മിഥ്യാത്വരാഗാദിക്രിയായാഃ ഫലമിതി . അഥവാസ്യ സൂത്രസ്യ ദ്വിതീയവ്യാഖ്യാനം ക്രിയതേ — യഥാ ശുദ്ധനയേന രാഗാദിവിഭാവേന ന പരിണമത്യയം ജീവസ്തഥൈവാശുദ്ധനയേനാപി ന പരിണമതീതി യദുക്തം സാംഖ്യേന തന്നിരാകൃതമ് . കഥമിതി ചേത് . അശുദ്ധനയേന മിഥ്യാത്വരാഗാദിവിഭാവപരിണത- ജീവാനാം നരനാരകാദിപര്യായപരിണതിദര്ശനാദിതി . ഏവം പ്രഥമസ്ഥലേ സൂത്രഗാഥാ ഗതാ ..൧൧൬.. അഥ മനുഷ്യാദികാര്യകീ നിഷ്പാദക ഹോനേസേ സഫല ഹീ ഹൈ; ഔര, ജൈസേ ദൂസരേ അണുകേ സാഥ സംബംധ ജിസകാ നഷ്ട ഹോ ഗയാ ഹൈ ഐസേ അണുകീ പരിണതി ദ്വിഅണുക കാര്യകീ നിഷ്പാദക നഹീം ഹൈ ഉസീപ്രകാര, മോഹകേ സാഥ മിലനകാ നാശ ഹോനേ പര വഹീ ക്രിയാ — ദ്രവ്യകീ പരമസ്വഭാവഭൂത ഹോനേസേ ‘പരമധര്മ’ നാമസേ കഹീ ജാനേവാലീ ഐസീ — മനുഷ്യാദികാര്യകീ നിഷ്പാദക ന ഹോനേസേ അഫല ഹീ ഹൈ .
ഭാവാര്ഥ : — ചൈതന്യപരിണതി വഹ ആത്മാകീ ക്രിയാ ഹൈ . മോഹ രഹിത ക്രിയാ മനുഷ്യാദി- പര്യായരൂപ ഫല ഉത്പന്ന നഹീം കരതീ, ഔര മോഹ സഹിത ൧ക്രിയാ അവശ്യ മനുഷ്യാദിപര്യായരൂപ ഫല ഉത്പന്ന കരതീ ഹൈ . മോഹ സഹിത ഭാവ ഏക പ്രകാരകേ നഹീം ഹോതേ, ഇസലിയേ ഉസകേ ഫലരൂപ മനുഷ്യാദിപര്യായേം ഭീ ടംകോത്കീര്ണ – ശാശ്വത – ഏകരൂപ നഹീം ഹോതീം .. ൧൧൬..
അബ, യഹ വ്യക്ത കരതേ ഹൈം കി മനുഷ്യാദിപര്യായേം ജീവകോ ക്രിയാകേ ഫല ഹൈം : — ൧. മൂല ഗാഥാമേം പ്രയുക്ത ‘ക്രിയാ’ ശബ്ദസേ മോഹ സഹിത ക്രിയാ സമഝനീ ചാഹിയേ . മോഹ രഹിത ക്രിയാകോ തോ ‘പരമ
നാമാഖ്യ കര്മ സ്വഭാവഥീ നിജ ജീവദ്രവ്യ -സ്വഭാവനേ അഭിഭൂത കരീ തിര്യംച, ദേവ, മനുഷ്യ വാ നാരക കരേ. ൧൧൭.