അഥ ചാരിത്രപരിണാമസംപര്കസംഭവവതോഃ ശുദ്ധശുഭപരിണാമയോരുപാദാനഹാനായ ഫല- മാലോചയതി —
ശുദ്ധശുഭോപയോഗപരിണാമയോഃ സംക്ഷേപേണ ഫലം ദര്ശയതി ---ധമ്മേണ പരിണദപ്പാ അപ്പാ ധര്മ്മേണ പരിണതാത്മാ പരിണതസ്വരൂപഃ സന്നയമാത്മാ ജദി സുദ്ധസംപഓഗജുദോ യദി ചേച്ഛുദ്ധോപയോഗാഭിധാനശുദ്ധസംപ്രയോഗ- പരിണാമയുതഃ പരിണതോ ഭവതി പാവദി ണിവ്വാണസുഹം തദാ നിര്വാണസുഖം പ്രാപ്നോതി . സുഹോവജുത്തോ വ സഗ്ഗസുഹം ശുഭോപയോഗയുതഃ പരിണതഃ സന് സ്വര്ഗസുഖം പ്രാപ്നോതി . ഇതോ വിസ്തരമ് ---ഇഹ ധര്മശബ്ദേനാഹിംസാലക്ഷണഃ സാഗാരാനഗാരരൂപസ്തഥോത്തമക്ഷമാദിലക്ഷണോ രത്നത്രയാത്മകോ വാ, തഥാ മോഹക്ഷോഭരഹിത ആത്മപരിണാമഃ ശുദ്ധ- വസ്തുസ്വഭാവശ്ചേതി ഗൃഹ്യതേ . സ ഏവ ധര്മഃ പര്യായാന്തരേണ ചാരിത്രം ഭണ്യതേ . ‘ചാരിത്തം ഖലു ധമ്മോ’ ഇതി വചനാത് . തച്ച ചാരിത്രമപഹൃതസംയമോപേക്ഷാസംയമഭേദേന സരാഗവീതരാഗഭേദേന വാ ശുഭോപയോഗശുദ്ധോപയോഗഭേദേന
ഔര ഫി ര വസ്തു തോ ദ്രവ്യ -ഗുണ -പര്യായമയ ഹൈ . ഉസമേം ത്രൈകാലിക ഊ ര്ധ്വ പ്രവാഹസാമാന്യ ദ്രവ്യ ഹൈ ഔര സാഥ ഹീ സാഥ രഹനേവാലേ ഭേദ വേ ഗുണ ഹൈം, തഥാ ക്രമശഃ ഹോനേവാലേ ഭേദ വേ പര്യായേം ഹൈം . ഐസേ ദ്രവ്യ, ഗുണ ഔര പര്യായകീ ഏകതാസേ രഹിത കോഈ വസ്തു നഹീം ഹോതീ . ദൂസരീ രീതിസേ കഹാ ജായ തോ, വസ്തു ഉത്പാദ -വ്യയ -ധ്രൌവ്യമയ ഹൈ അര്ഥാത് വഹ ഉത്പന്ന ഹോതീ ഹൈ, നഷ്ട ഹോതീ ഹൈ ഔര സ്ഥിര രഹതീ ഹൈ . ഇസപ്രകാര വഹ ദ്രവ്യ -ഗുണ -പര്യായമയ ഔര ഉത്പാദ -വ്യയ -ധ്രൌവ്യമയ ഹോനേസേ ഉസമേം ക്രിയാ (പരിണമന) ഹോതീ ഹീ രഹതീ ഹൈ . ഇസലിയേ പരിണാമ വസ്തുകാ സ്വഭാവ ഹീ ഹൈ ..൧൦..
അബ ജിനകാ ചാരിത്ര പരിണാമകേ സാഥ സമ്പര്ക (സമ്ബന്ധ) ഹൈ ഐസേ ജോ ശുദ്ധ ഔര ശുഭ (ദോ പ്രകാരകേ) പരിണാമ ഹൈം ഉനകേ ഗ്രഹണ തഥാ ത്യാഗകേ ലിയേ (ശുദ്ധ പരിണാമകേ ഗ്രഹണ ഔര ശുഭ പരിണാമകേ ത്യാഗകേ ലിയേ) ഉനകാ ഫല വിചാരതേ ഹൈം : —
അന്വയാര്ഥ : – [ധര്മേണ പരിണതാത്മാ ] ധര്മസേ പരിണമിത സ്വരൂപവാലാ [ആത്മാ ] ആത്മാ [യദി ] യദി [ശുദ്ധസംപ്രയോഗയുക്തഃ ] ശുദ്ധ ഉപയോഗമേം യുക്ത ഹോ തോ [നിര്വാണസുഖം ] മോക്ഷ സുഖകോ [പ്രാപ്നോതി ] പ്രാപ്ത കരതാ ഹൈ [ശുഭോപയുക്തഃ ച ] ഔര യദി ശുഭോപയോഗവാലാ ഹോ തോ (സ്വര്ഗസുഖമ് ) സ്വര്ഗകേ സുഖകോ (ബന്ധകോ) പ്രാപ്ത കരതാ ഹൈ ..൧൧..
തേ പാമതോ നിര്വാണസുഖ, നേ സ്വര്ഗസുഖ ശുഭയുക്ത ജോ.൧൧.