യോ ഹി നാമ ചൈതന്യപരിണാമലക്ഷണേനോപയോഗേന യഥാശക്തി വിശുദ്ധോ ഭൂത്വാ വര്തതേ സ ഖലു പ്രതിപദമുദ്ഭിദ്യമാനവിശിഷ്ടവിശുദ്ധിശക്തിരുദ്ഗ്രന്ഥിതാസംസാരബദ്ധദൃഢതരമോഹഗ്രന്ഥിതയാത്യന്തനിര്വികാരചൈതന്യോ നിരസ്തസമസ്തജ്ഞാനദര്ശനാവരണാന്തരായതയാ നിഃപ്രതിഘവിജൃമ്ഭിതാത്മശക്തിശ്ച സ്വയമേവ ഭൂതോ ജ്ഞേയത്വമാപന്നാനാമന്തമവാപ്നോതി . ഇഹ കി ലാത്മാ ജ്ഞാനസ്വഭാവോ ജ്ഞാനം, തു ജ്ഞേയമാത്രം; തതഃ സമസ്ത- ജ്ഞേയാന്തര്വര്തിജ്ഞാനസ്വഭാവമാത്മാനമാത്മാ ശുദ്ധോപയോഗപ്രസാദാദേവാസാദയതി ..൧൫.. പാതനികാ . തദ്യഥാ ---അഥ ശുദ്ധോപയോഗലാഭാനന്തരം കേവലജ്ഞാനം ഭവതീതി കഥയതി . അഥവാ ദ്വിതീയപാതനികാ ---കുന്ദകുന്ദാചാര്യദേവാഃ സമ്ബോധനം കുര്വന്തി, ഹേ ശിവകുമാരമഹാരാജ, കോപ്യാസന്നഭവ്യഃ സംക്ഷേപരുചിഃ പീഠികാവ്യാഖ്യാനമേവ ശ്രുത്വാത്മകാര്യം കരോതി, അന്യഃ കോപി പുനര്വിസ്തരരുചിഃ ശുദ്ധോപയോഗേന സംജാതസര്വജ്ഞസ്യ ജ്ഞാനസുഖാദികം വിചാര്യ പശ്ചാദാത്മകാര്യം കരോതീതി വ്യാഖ്യാതി ---ഉവഓഗവിസുദ്ധോ ജോ ഉപയോഗേന ശുദ്ധോപയോഗേന പരിണാമേന വിശുദ്ധോ ഭൂത്വാ വര്തതേ യഃ വിഗദാവരണംതരായമോഹരഓ ഭൂദോ വിഗതാവരണാന്തരായമോഹരജോഭൂതഃ സന് . കഥമ് . സയമേവ നിശ്ചയേന സ്വയമേവ ആദാ സ പൂര്വോക്ത ആത്മാ ജാദി യാതി ഗച്ഛതി . കിം . പരം പാരമവസാനമ് . കേഷാമ് . ണേയഭൂദാണം ജ്ഞേയഭൂതപദാര്ഥാനാമ് . സര്വം ജാനാതീത്യര്ഥഃ . അതോ വിസ്തര : — യോ നിര്മോഹശുദ്ധാത്മസംവിത്തിലക്ഷണേന ശുദ്ധോപയോഗസംജ്ഞേനാഗമഭാഷയാ പൃഥക്ത്വവിതര്ക- വീചാരപ്രഥമശുക്ലധ്യാനേന പൂര്വം നിരവശേഷമോഹക്ഷപണം കൃത്വാ തദനന്തരം രാഗാദിവികല്പോപാധിരഹിതസ്വസംവിത്തി- ലക്ഷണേനൈകത്വവിതര്കാവീചാരസംജ്ഞദ്വിതീയശുക്ലധ്യാനേന ക്ഷീണകഷായഗുണസ്ഥാനേന്തര്മുഹൂര്തകാലം സ്ഥിത്വാ തസ്യൈ- വാന്ത്യസമയേ ജ്ഞാനദര്ശനാവരണവീര്യാന്തരായാഭിധാനഘാതികര്മത്രയം യുഗപദ്വിനാശയതി, സ ജഗത്ത്രയകാലത്രയ- വര്തിസമസ്തവസ്തുഗതാനന്തധര്മാണാം യുഗപത്പ്രകാശകം കേവലജ്ഞാനം പ്രാപ്നോതി . തതഃ സ്ഥിതം ശുദ്ധോപയോഗാത്സര്വജ്ഞോ ഭവതീതി ..൧൫.. അഥ ശുദ്ധോപയോഗജന്യസ്യ ശുദ്ധാത്മസ്വഭാവലാഭസ്യ ഭിന്നകാരക നിരപേക്ഷത്വേനാത്മാധീനത്വം

ടീകാ : — ജോ (ആത്മാ) ചൈതന്യ പരിണാമസ്വരൂപ ഉപയോഗകേ ദ്വാരാ യഥാശക്തി വിശുദ്ധ ഹോകര വര്തതാ ഹൈ, വഹ (ആത്മാ) ജിസേ പദ പദ പര ( – പ്രത്യേക പര്യായമേം) ൧വിശിഷ്ട വിശുദ്ധ ശക്തി പ്രഗട ഹോതീ ജാതീ ഹൈ, ഐസാ ഹോനേസേ, അനാദി സംസാരസേ ബ ധീ ഹുഈ ദൃഢതര മോഹഗ്രന്ഥി ഛൂട ജാനേസേ അത്യന്ത നിര്വികാര ചൈതന്യവാലാ ഔര സമസ്ത ജ്ഞാനാവരണ, ദര്ശനാവരണ തഥാ അന്തരായകേ നഷ്ട ഹോ ജാനേസേ നിര്വിഘ്ന വികസിത ആത്മശക്തിവാന സ്വയമേവ ഹോതാ ഹുആ ജ്ഞേയതാകോ പ്രാപ്ത (പദാര്ഥോം) കേ അന്തകോ പാ ലേതാ ഹൈ .

യഹാ (യഹ കഹാ ഹൈ കി) ആത്മാ ജ്ഞാനസ്വഭാവ ഹൈ, ഔര ജ്ഞാന ജ്ഞേയ പ്രമാണ ഹൈ; ഇസലിയേ സമസ്ത ജ്ഞേയോംകേ ഭീതര പ്രവേശകോ പ്രാപ്ത (ജ്ഞാതാ) ജ്ഞാന ജിസകാ സ്വഭാവ ഹൈ ഐസേ ആത്മാകോ ആത്മാ ശുദ്ധോപയോഗകേ ഹീ പ്രസാദസേ പ്രാപ്ത കരതാ ഹൈ .

ഭാവാര്ഥ : — ശുദ്ധോപയോഗീ ജീവ പ്രതിക്ഷണ അത്യന്ത ശുദ്ധികോ പ്രാപ്ത കരതാ രഹതാ ഹൈ; ഔര

൨൪പ്രവചനസാര[ ഭഗവാനശ്രീകുംദകുംദ-

൧. വിശിഷ്ട = വിശേഷ; അസാധാരണ; ഖാസ .