അസ്യ ഖല്വാത്മനഃ ശുദ്ധോപയോഗപ്രസാദാത് ശുദ്ധാത്മസ്വഭാവേന യോ ഭവഃ സ പുനസ്തേന രൂപേണ പ്രലയാഭാവാദ്ഭംഗവിഹീനഃ . യസ്ത്വശുദ്ധാത്മസ്വഭാവേന വിനാശഃ സ പുനരുത്പാദാഭാവാത്സംഭവപരിവര്ജിതഃ . അതോസ്യ സിദ്ധത്വേനാനപായിത്വമ് . ഏവമപി സ്ഥിതിസംഭവനാശസമവായോസ്യ ന വിപ്രതിഷിധ്യതേ, ഭംഗരഹിതോത്പാദേന സംഭവവര്ജിതവിനാശേന തദ്ദ്വയാധാരഭൂതദ്രവ്യേണ ച സമവേതത്വാത് ..൧൭.. കിംവിശിഷ്ടഃ . സംഭവവിഹീനഃ നിര്വികാരാത്മതത്ത്വവിലക്ഷണരാഗാദിപരിണാമാഭാവാദുത്പത്തിരഹിതഃ . തസ്മാജ്ജ്ഞായതേ തസ്യൈവ ഭഗവതഃ സിദ്ധസ്വരൂപതോ ദ്രവ്യാര്ഥികനയേന വിനാശോ നാസ്തി . വിജ്ജദി തസ്സേവ പുണോ ഠിദിസംഭവ- ണാസസമവാഓ വിദ്യതേ തസ്യൈവ പുനഃ സ്ഥിതിസംഭവനാശസമവായഃ . തസ്യൈവ ഭഗവതഃ പര്യായാര്ഥികനയേന
അന്വയാര്ഥ : — [ഭങ്ഗവിഹിനഃ ച ഭവഃ ] ഉസകേ (ശുദ്ധാത്മസ്വഭാവകോ പ്രാപ്ത ആത്മാകേ) വിനാശ രഹിത ഉത്പാദ ഹൈ, ഔര [സംഭവപരിവര്ജിതഃ വിനാശഃ ഹി ] ഉത്പാദ രഹിത വിനാശ ഹൈ . [തസ്യ ഏവ പുനഃ ] ഉസകേ ഹീ ഫി ര [സ്ഥിതിസംഭവനാശസമവായഃ വിദ്യതേ ] സ്ഥിതി, ഉത്പാദ ഔര വിനാശകാ സമവായ മിലാപ, ഏകത്രപനാ വിദ്യമാന ഹൈ ..൧൭..
ടീകാ : — വാസ്തവമേം ഇസ (ശുദ്ധാത്മസ്വഭാവകോ പ്രാപ്ത) ആത്മാകേ ശുദ്ധോപയോഗകേ പ്രസാദസേ ഹുആ ജോ ശുദ്ധാത്മസ്വഭാവസേ (ശുദ്ധാത്മസ്വഭാവരൂപസേ) ഉത്പാദ ഹൈ വഹ, പുനഃ ഉസരൂപസേ പ്രലയകാ അഭാവ ഹോനേസേ വിനാശ രഹിത ഹൈ; ഔര (ഉസ ആത്മാകേ ശുദ്ധോപയോഗകേ പ്രസാദസേ ഹുആ) ജോ അശുദ്ധാത്മസ്വഭാവസേ വിനാശ ഹൈ വഹ പുനഃ ഉത്പത്തികാ അഭാവ ഹോനേസേ, ഉത്പാദ രഹിത ഹൈ . ഇസസേ (യഹ കഹാ ഹൈ കി) ഉസ ആത്മാകേ സിദ്ധരൂപസേ അവിനാശീപന ഹൈ . ഐസാ ഹോനേ പര ഭീ ആത്മാകേ ഉത്പാദ, വ്യയ ഔര ധ്രൌവ്യകാ സമവായ വിരോധകോ പ്രാപ്ത നഹീം ഹോതാ, ക്യോംകി വഹ വിനാശ രഹിത ഉത്പാദകേ സാഥ, ഉത്പാദ രഹിത വിനാശകേ സാഥ ഔര ഉന ദോനോംകേ ആധാരഭൂത ദ്രവ്യകേ സാഥ സമവേത (തന്മയതാസേ യുക്ത -ഏകമേക) ഹൈ .
ഭാവാര്ഥ : — സ്വയംഭൂ സര്വജ്ഞ ഭഗവാനകേ ജോ ശുദ്ധാത്മ സ്വഭാവ ഉത്പന്ന ഹുആ വഹ കഭീ നഷ്ട നഹീം ഹോതാ, ഇസലിയേ ഉനകേ വിനാശരഹിത ഉത്പാദ ഹൈ; ഔര അനാദി അവിദ്യാ ജനിത വിഭാവ പരിണാമ ഏക ബാര സര്വഥാ നാശകോ പ്രാപ്ത ഹോനേകേ ബാദ ഫി ര കഭീ ഉത്പന്ന നഹീം ഹോതേ, ഇസലിയേ ഉനകേ ഉത്പാദ രഹിത വിനാശ ഹൈ . ഇസപ്രകാര യഹാ യഹ കഹാ ഹൈ കി വേ സിദ്ധരൂപസേ അവിനാശീ ഹൈ . ഇസപ്രകാര അവിനാശീ ഹോനേപര ഭീ വേ ഉത്പാദ -വ്യയ -ധ്രൌവ്യയുക്ത ഹൈം; ക്യോംകി ശുദ്ധ പര്യായകീ അപേക്ഷാസേ ഉനകേ ഉത്പാദ ഹൈ, അശുദ്ധ പര്യായകീ അപേക്ഷാസേ വ്യയ ഹൈ ഔര ഉന ദോനോംകേ ആധാരഭൂത ആത്മത്വകീ അപേക്ഷാസേ ധ്രൌവ്യ ഹൈ ..൧൭..