യഥാ ഹി ജാത്യജാമ്ബൂനദസ്യാംഗദപര്യായേണോത്പത്തിദ്രര്ഷ്ടാ, പൂര്വവ്യവസ്ഥിതാംഗുലീയകാദിപര്യായേണ ച വിനാശഃ, പീതതാദിപര്യായേണ തൂഭയത്രാപ്യുത്പത്തിവിനാശാവനാസാദയതഃ ധ്രുവത്വമ്; ഏവമഖിലദ്രവ്യാണാം ശുദ്ധവ്യഞ്ജനപര്യായാപേക്ഷയാ സിദ്ധപര്യായേണോത്പാദഃ, സംസാരപര്യായേണ വിനാശഃ, കേവലജ്ഞാനാദിഗുണാധാരദ്രവ്യത്വേന ധ്രൌവ്യമിതി . തതഃ സ്ഥിതം ദ്രവ്യാര്ഥികനയേന നിത്യത്വേപി പര്യായാര്ഥികനയേനോത്പാദവ്യയധ്രൌവ്യത്രയം സംഭവതീതി ..൧൭.. അഥോത്പാദാദിത്രയം യഥാ സുവര്ണാദിമൂര്തപദാര്ഥേഷു ദൃശ്യതേ തഥൈവാമൂര്തേപി സിദ്ധസ്വരൂപേ വിജ്ഞേയം പദാര്ഥത്വാദിതി നിരൂപയതി — ഉപ്പാദോ യ വിണാസോ വിജ്ജദി സവ്വസ്സ അട്ഠജാദസ്സ ഉത്പാദശ്ച വിനാശശ്ച വിദ്യതേ താവത്സര്വസ്യാര്ഥജാതസ്യ പദാര്ഥസമൂഹസ്യ . കേന കൃത്വാ . പജ്ജാഏണ ദു കേണവി പര്യായേണ തു കേനാപി വിവക്ഷിതേനാര്ഥവ്യഞ്ജനരൂപേണ സ്വഭാവവിഭാവരൂപേണ വാ . സ ചാര്ഥഃ കിംവിശിഷ്ടഃ . അട്ഠോ ഖലു ഹോദി സബ്ഭൂദോ അര്ഥഃ ഖലു സ്ഫു ടം സത്താഭൂതഃ സത്തായാ അഭിന്നോ ഭവതീതി . തഥാഹി — സുവര്ണഗോരസമൃത്തികാപുരുഷാദിമൂര്ത- പദാര്ഥേഷു യഥോത്പാദാദിത്രയം ലോകേ പ്രസിദ്ധം തഥൈവാമൂര്തേപി മുക്തജീവേ . യദ്യപി ശുദ്ധാത്മരുചിപരിച്ഛിത്തി-
അബ, ഉത്പാദ ആദി തീനോം (ഉത്പാദ, വ്യയ ഔര ധ്രൌവ്യ) സര്വ ദ്രവ്യോംകേ സാധാരണ ഹൈ ഇസലിയേ ശുദ്ധ ആത്മാ (കേവലീ ഭഗവാന ഔര സിദ്ധ ഭഗവാന) കേ ഭീ ൧അവശ്യമ്ഭാവീ ഹൈ ഐസാ വ്യക്ത കരതേ ഹൈം : —
അന്വയാര്ഥ : — [ഉത്പാദഃ ] കിസീ പര്യായസേ ഉത്പാദ [വിനാശഃ ച ] ഔര കിസീ പര്യായസേ വിനാശ [സര്വസ്യ ] സര്വ [അര്ഥജാതസ്യ ] പദാര്ഥമാത്രകേ [വിദ്യതേ ] ഹോതാ ഹൈ; [കേന അപി പര്യായേണ തു ] ഔര കിസീ പര്യായസേ [അര്ഥഃ ] പദാര്ഥ [സദ്ഭൂതഃ ഖലു ഭവതി ] വാസ്തവമേം ധ്രുവ ഹൈ ..൧൮..
ടീകാ : — ജൈസേ ഉത്തമ സ്വര്ണകീ ബാജൂബന്ദരൂപ പര്യായസേ ഉത്പത്തി ദിഖാഈ ദേതീ ഹൈ, പൂര്വ അവസ്ഥാരൂപസേ വര്തനേവാലീ അ ഗൂഠീ ഇത്യാദിക പര്യായസേ വിനാശ ദേഖാ ജാതാ ഹൈ ഔര പീലാപന ഇത്യാദി
വളീ കോഈ പര്യയഥീ ദരേക പദാര്ഥ ഛേ സദ്ഭൂത ഖരേ.൧൮.
൩൦പ്രവചനസാര[ ഭഗവാനശ്രീകുംദകുംദ-
൧. അവശ്യമ്ഭാവീ = ജരൂര ഹോനേവാലാ; അപരിഹാര്യ്യ .