സോക്ഖം വാ പുണ ദുക്ഖം കേവലണാണിസ്സ ണത്ഥി ദേഹഗദം .

ജമ്ഹാ അദിംദിയത്തം ജാദം തമ്ഹാ ദു തം ണേയം ..൨൦.. നാസ്തി . കഥംഭൂതമ് . ദേഹഗദം ദേഹഗതം ദേഹാധാരജിഹ്വേന്ദ്രിയാദിസമുത്പന്നം കവലാഹാരാദിസുഖമ്, അസാതോദയജനിതം ക്ഷുധാദിദുഃഖം ച . കസ്മാന്നാസ്തി . ജമ്ഹാ അദിംദിയത്തം ജാദം യസ്മാന്മോഹാദിഘാതികര്മാഭാവേ പഞ്ചേന്ദ്രിയ- വിഷയവ്യാപാരരഹിതത്വം ജാതമ് . തമ്ഹാ ദു തം ണേയം തസ്മാദതീന്ദ്രിയത്വാദ്ധേതോരതീന്ദ്രിയമേവ തജ്ജ്ഞാനം സുഖം ച ജ്ഞേയമിതി . തദ്യഥാ — ലോഹപിണ്ഡസംസര്ഗാഭാവാദഗ്നിര്യഥാ ഘനഘാതപിട്ടനം ന ലഭതേ തഥായമാത്മാപി ലോഹപിണ്ഡ- സ്ഥാനീയേന്ദ്രിയഗ്രാമാഭാവാത് സാംസാരികസുഖദുഃഖം നാനുഭവതീത്യര്ഥഃ . കശ്ചിദാഹ – കേവലിനാം ഭുക്തിരസ്തി, ഔദാരികശരീരസദ്ഭാവാത് . അസദ്വേദ്യകര്മോദയസദ്ഭാവാദ്വാ . അസ്മദാദിവത് . പരിഹാരമാഹ — തദ്ഭഗവതഃ ശരീര- മൌദാരികം ന ഭവതി കിംതു പരമൌദാരികമ് . തഥാ ചോക്തം – ‘‘ശുദ്ധസ്ഫ ടികസംകാശം തേജോമൂര്തിമയം വപുഃ . ജായതേ ക്ഷീണദോഷസ്യ സപ്തധാതുവിവര്ജിതമ്’’ .. യച്ചോക്തമസദ്വേദ്യോദയസദ്ഭാവാത്തത്ര പരിഹാരമാഹ — യഥാ വ്രീഹ്യാദിബീജം ജലസഹകാരികാരണസഹിതമങ്കകകകകുുുുുരാദികാര്യം ജനയതി തഥൈവാസദ്വേദ്യകര്മ മോഹനീയസഹകാരികാരണസഹിതം ക്ഷുധാദി- കാര്യമുത്പാദയതി . ക സ്മാത് . ‘മോഹസ്സ ബലേണ ഘാദദേ ജീവം’ ഇതി വചനാത് . യദി പുനര്മോഹാഭാവേപി ക്ഷുധാദിപരീഷഹം ജനയതി തര്ഹി വധരോഗാദിപരീഷഹമപി ജനയതു, ന ച തഥാ . തദപി കസ്മാത് . ‘ഭുക്ത്യുപസര്ഗാഭാവാത്’ ഇതി വചനാത് . അന്യദപി ദൂഷണമസ്തി . യദി ക്ഷുധാബാധാസ്തി തര്ഹി ക്ഷുധാക്ഷീണശക്തേരനന്തവീര്യം നാസ്തി . തഥൈവ ക്ഷുധാദുഃഖിതസ്യാനന്തസുഖമപി നാസ്തി . ജിഹ്വേന്ദ്രിയപരിച്ഛിത്തി- രൂപമതിജ്ഞാനപരിണതസ്യ കേവലജ്ഞാനമപി ന സംഭവതി . അഥവാ അന്യദപി കാരണമസ്തി . അസദ്വേദ്യോദയാപേക്ഷയാ സദ്വേദ്യോദയോനന്തഗുണോസ്തി . തതഃ കാരണാത് ശര്കരാരാശിമധ്യേ നിമ്ബകണികാവദസദ്വേദ്യോദയോ വിദ്യമാനോപി ന ജ്ഞായതേ . തഥൈവാന്യദപി ബാധകമസ്തി — യഥാ പ്രമത്തസംയതാദിതപോധനാനാം വേദോദയേ വിദ്യമാനേപി മന്ദമോഹോദയത്വാദഖണ്ഡബ്രഹ്മചാരിണാം സ്ത്രീപരീഷഹബാധാ നാസ്തി, യഥൈവ ച നവഗ്രൈവേയകാദ്യഹമിന്ദ്രദേവാനാം

ഭാവാര്ഥ : — ആത്മാകോ ജ്ഞാന ഔര സുഖരൂപ പരിണമിത ഹോനേമേം ഇന്ദ്രിയാദിക പര നിമിത്തോംകീ ആവശ്യക താ നഹീം ഹൈ; ക്യോംകി ജിസകാ ലക്ഷണ അര്ഥാത് സ്വരൂപ സ്വപരപ്രകാശകതാ ഹൈ ഐസാ ജ്ഞാന ഔര ജിസകാ ലക്ഷണ അനാകുലതാ ഹൈ ഐസാ സുഖ ആത്മാകാ സ്വഭാവ ഹീ ഹൈ ..൧൯..

അബ അതീന്ദ്രിയതാകേ കാരണ ഹീ ശുദ്ധ ആത്മാകേ (കേവലീ ഭഗവാനകേ) ശാരീരിക സുഖ ദുഃഖ നഹീം ഹൈ യഹ വ്യക്ത കരതേ ഹൈം : —

ക ഈ ദേഹഗത നഥീ സുഖ കേ നഥീ ദുഃഖ കേവളജ്ഞാനീനേ, ജേഥീ അതീന്ദ്രിയതാ ഥഈ തേ കാരണേ ഏ ജാണജേ.൨൦.

൩൪പ്രവചനസാര[ ഭഗവാനശ്രീകുംദകുംദ-