വ്യപദേശവത് . ന തു യഥാ പൃഥഗ്വര്തിനാ ദാത്രേണ ലാവകോ ഭവതി ദേവദത്തസ്തഥാ ജ്ഞാനേന ജ്ഞായകോ ഭവത്യാത്മാ . തഥാ സത്യുഭയോരചേതനത്വമചേതനയോഃ സംയോഗേപി ന പരിച്ഛിത്തിനിഷ്പത്തിഃ . പൃഥക്ത്വ- വര്തിനോരപി പരിച്ഛേദാഭ്യുപഗമേ പരപരിച്ഛേദേന പരസ്യ പരിച്ഛിത്തിര്ഭൂതിപ്രഭൃതീനാം ച പരിച്ഛിത്തിപ്രസൂതി- രനംകു ശാ സ്യാത് . കിംച – സ്വതോവ്യതിരിക്തസമസ്തപരിച്ഛേദ്യാകാരപരിണതം ജ്ഞാനം സ്വയം പരിണമ- മാനസ്യ കാര്യഭൂതസമസ്തജ്ഞേയാകാരകാരണീഭൂതാഃ സര്വേര്ഥാ ജ്ഞാനവര്തിന ഏവ കഥംചിദ്ഭവന്തി; കിം ജ്ഞാതൃജ്ഞാനവിഭാഗക്ലേശകല്പനയാ ..൩൫..
തമ്ഹാ ണാണം ജീവോ ണേയം ദവ്വം തിഹാ സമക്ഖാദം .
ദവ്വം തി പുണോ ആദാ പരം ച പരിണാമസംബദ്ധം ..൩൬.. ഭവതീതി . അഥ മതമ് --യഥാ ഭിന്നദാത്രേണ ലാവകോ ഭവതി ദേവദത്തസ്തഥാ ഭിന്നജ്ഞാനേന ജ്ഞായകോ ഭവതു കോ ദോഷ ഇതി . നൈവമ് . ഛേദനക്രിയാവിഷയേ ദാത്രം ബഹിരങ്ഗോപകരണം തദ്ഭിന്നം ഭവതു, അഭ്യന്തരോപകരണം തു ദേവദത്തസ്യ ഛേദനക്രിയാവിഷയേ ശക്തിവിശേഷസ്തച്ചാഭിന്നമേവ ഭവതി; തഥാര്ഥപരിച്ഛിത്തിവിഷയേ ജ്ഞാനമേവാ- ഭ്യന്തരോപകരണം തഥാഭിന്നമേവ ഭവതി, ഉപാധ്യായപ്രകാശാദിബഹിരങ്ഗോപകരണം തദ്ഭിന്നമപി ഭവതു ദോഷോ നാസ്തി . യദി ച ഭിന്നജ്ഞാനേന ജ്ഞാനീ ഭവതി തര്ഹി പരകീയജ്ഞാനേന സര്വേപി കുമ്ഭസ്തമ്ഭാദിജഡപദാര്ഥാ ജ്ഞാനിനോ (പൃഥഗ്വര്തീ) ജ്ഞാനസേ ആത്മാ ജാനനേവാലാ (-ജ്ഞായക) ഹൈ . യദി ഐസാ ഹോ തോ ദോനോംകേ അചേതനതാ ആ ജായേഗീ ഔര അചേതനോംകാ സംയോഗ ഹോനേ പര ഭീ ജ്ഞപ്തി ഉത്പന്ന നഹീം ഹോഗീ . ആത്മാ ഔര ജ്ഞാനകേ പൃഥഗ്വര്തീ ഹോനേ പര ഭീ യദി ആത്മാകേ ജ്ഞപ്തികാ ഹോനാ മാനാ ജായേ തോ പരജ്ഞാനകേ ദ്വാരാ പരകോ ജ്ഞപ്തി ഹോ ജായേഗീ ഔര ഇസപ്രകാര രാഖ ഇത്യാദികേ ഭീ ജ്ഞപ്തികാ ഉദ്ഭവ നിരംകുശ ഹോ ജായേഗാ . (‘ആത്മാ ഔര ജ്ഞാന പൃഥക് ഹൈം കിന്തു ജ്ഞാന ആത്മാകേ സാഥ യുക്ത ഹോ ജാതാ ഹൈ ഇസലിയേ ആത്മാ ജാനനേകാ കാര്യ കരതാ ഹൈ’ യദി ഐസാ മാനാ ജായേ തോ ജൈസേ ജ്ഞാന ആത്മാകേ സാഥ യുക്ത ഹോതാ ഹൈ, ഉസീപ്രകാര രാഖ, ഘഡാ, സ്തംഭ ഇത്യാദി സമസ്ത പദാര്ഥോംകേ സാഥ യുക്ത ഹോ ജായേ ഔര ഉസസേ വേ സബ പദാര്ഥ ഭീ ജാനനേകാ കാര്യ കരനേ ലഗേം; കിന്തു ഐസാ തോ നഹീം ഹോതാ, ഇസലിയേ ആത്മാ ഔര ജ്ഞാന പൃഥക് നഹീം ഹൈം ) ഔര, അപനേസേ അഭിന്ന ഐസേ സമസ്ത ജ്ഞേയാകാരരൂപ പരിണമിത ജോ ജ്ഞാന ഹൈ ഉസരൂപ സ്വയം പരിണമിത ഹോനേവാലേകോ, കാര്യഭൂത സമസ്ത ജ്ഞേയാകാരോംകേ കാരണഭൂത സമസ്ത പദാര്ഥ ജ്ഞാനവര്തി ഹീ കഥംചിത് ഹൈം . (ഇസലിയേ) ജ്ഞാതാ ഔര ജ്ഞാനകേ വിഭാഗകീ ക്ലിഷ്ട കല്പനാസേ ക്യാ പ്രയോജന ഹൈ ? ..൩൫..
൬൦പ്രവചനസാര[ ഭഗവാനശ്രീകുംദകുംദ-