ശുദ്ധജീവദ്രവ്യാദിദ്രവ്യജാതീനാമിതി വ്യവഹിതസംബന്ധഃ . കസ്മാത് . വിസേസദോ സ്വകീയസ്വകീയപ്രദേശ- കാലാകാരവിശേഷൈഃ സംകരവ്യതികരപരിഹാരേണേത്യര്ഥഃ . കിംച ---യഥാ ഛദ്മസ്ഥപുരുഷസ്യാതീതാനാഗതപര്യായാ മനസി ചിന്തയതഃ പ്രതിസ്ഫു രന്തി, യഥാ ച ചിത്രഭിത്തൌ ബാഹുബലിഭരതാദിവ്യതിക്രാന്തരൂപാണി ശ്രേണികതീര്ഥകരാദി- ഭാവിരൂപാണി ച വര്തമാനാനീവ പ്രത്യക്ഷേണ ദൃശ്യന്തേ തഥാ ചിത്രഭിത്തിസ്ഥാനീയകേവലജ്ഞാനേ ഭൂതഭാവിനശ്ച പര്യായാ യുഗപത്പ്രത്യക്ഷേണ ദൃശ്യന്തേ, നാസ്തി വിരോധഃ . യഥായം കേവലീ ഭഗവാന് പരദ്രവ്യപര്യായാന് പരിച്ഛിത്തിമാത്രേണ
ഭാവാര്ഥ : — കേവലജ്ഞാന സമസ്ത ദ്രവ്യോംകീ തീനോം കാലകീ പര്യായോംകോ യുഗപദ് ജാനതാ ഹൈ . യഹാ യഹ പ്രശ്ന ഹോ സകതാ ഹൈ കി ജ്ഞാന നഷ്ട ഔര അനുത്പന്ന പര്യായോംകോ വര്തമാന കാലമേം കൈസേ ജാന സകതാ ഹൈ ? ഉസകാ സമാധാന ഹൈ കി — ജഗതമേം ഭീ ദേഖാ ജാതാ ഹൈ കി അല്പജ്ഞ ജീവകാ ജ്ഞാന ഭീ നഷ്ട ഔര അനുത്പന്ന വസ്തുഓംകാ ചിംതവന കര സകതാ ഹൈ, അനുമാനകേ ദ്വാരാ ജാന സകതാ ഹൈ, തദാകാര ഹോ സകതാ ഹൈ; തബ ഫി ര പൂര്ണ ജ്ഞാന നഷ്ട ഔര അനുത്പന്ന പര്യായോംകോ ക്യോം ന ജാന സകേഗാ ? ജ്ഞാനശക്തി ഹീ ഐസീ ഹൈ കി വഹ ചിത്രപടകീ ഭാ തി അതീത ഔര അനാഗത പര്യായോംകോ ഭീ ജാന സകതീ ഹൈ ഔര ആലേഖ്യത്വശക്തികീ ഭാ തി, ദ്രവ്യോംകീ ജ്ഞേയത്വ ശക്തി ഐസീ ഹൈ കി ഉനകീ അതീത ഔര അനാഗത പര്യായേം ഭീ ജ്ഞാനമേം ജ്ഞേയരൂപ ഹോതീ ഹൈം – ജ്ഞാത ഹോതീ ഹൈം
ദ്രവ്യോംകീ അദ്ഭുത ജ്ഞേയത്വശക്തികേ കാരണ കേവലജ്ഞാനമേം സമസ്ത ദ്രവ്യോംകീ തീനോംകാലകീ പര്യായോംകാ ഏക ഹീ സമയമേം ഭാസിത ഹോനാ അവിരുദ്ധ ഹൈ ..൩൭..
അബ, അവിദ്യമാന പര്യായോംകീ (ഭീ) കഥംചിത് (-കിസീ പ്രകാരസേ; കിസീ അപേക്ഷാസേ) വിദ്യമാനതാ ബതലാതേ ഹൈം : —
അന്വയാര്ഥ : — [യേ പര്യായാഃ ] ജോ പര്യായേം [ഹി ] വാസ്തവമേം [ന ഏവ സംജാതാഃ ] ഉത്പന്ന നഹീം ഹുഈ ഹൈം, തഥാ [യേ ] ജോ പര്യായേം [ഖലു ] വാസ്തവമേം [ഭൂത്വാ നഷ്ടാഃ ] ഉത്പന്ന ഹോകര നഷ്ട ഹോ ഗഈ ഹൈം, [തേ ] വേ [അസദ്ഭൂതാഃ പര്യായാഃ ] അവിദ്യമാന പര്യായേം [ജ്ഞാനപ്രത്യക്ഷാഃ ഭവന്തി ] ജ്ഞാന പ്രത്യക്ഷ ഹൈം ..൩൮..
തേ സൌ അസദ്ഭൂത പര്യയോ പണ ജ്ഞാനമാം പ്രത്യക്ഷ ഛേ .൩൮.