(ସ୍ରଗ୍ଧରା)
ଜାନନ୍ନପ୍ଯେଷ ଵିଶ୍ଵଂ ଯୁଗପଦପି ଭଵଦ୍ଭାଵିଭୂତଂ ସମସ୍ତଂ
ମୋହାଭାଵାଦ୍ଯଦାତ୍ମା ପରିଣମତି ପରଂ ନୈଵ ନିର୍ଲୂନକର୍ମା .
ତେନାସ୍ତେ ମୁକ୍ତ ଏଵ ପ୍ରସଭଵିକସିତଜ୍ଞପ୍ତିଵିସ୍ତାରପୀତ-
ଜ୍ଞେଯାକାରାଂ ତ୍ରିଲୋକୀଂ ପୃଥଗପୃଥଗଥ ଦ୍ଯୋତଯନ୍ ଜ୍ଞାନମୂର୍ତିଃ ..୪..
—ଇତି ଜ୍ଞାନାଧିକାରଃ .
ଅଥ ଜ୍ଞାନାଦଭିନ୍ନସ୍ଯ ସୌଖ୍ଯସ୍ଯ ସ୍ଵରୂପଂ ପ୍ରପଂଚଯନ୍ ଜ୍ଞାନସୌଖ୍ଯଯୋଃ ହେଯୋପାଦେଯତ୍ଵଂ
ଚିନ୍ତଯତି —
ଅତ୍ଥି ଅମୁତ୍ତଂ ମୁତ୍ତଂ ଅଦିଂଦିଯଂ ଇଂଦିଯଂ ଚ ଅତ୍ଥେସୁ .
ଣାଣଂ ଚ ତହା ସୋକ୍ଖଂ ଜଂ ତେସୁ ପରଂ ଚ ତଂ ଣେଯଂ ..୫୩..
ଵିଜ୍ଞାନାନି ତ୍ଯକ୍ତ୍ଵା ସକଲଵିମଲକେଵଲଜ୍ଞାନସ୍ଯ କର୍ମବନ୍ଧାକାରଣଭୂତସ୍ଯ ଯଦ୍ବୀଜଭୂତଂ ନିର୍ଵିକାରସ୍ଵସଂଵେଦନଜ୍ଞାନଂ
ତତ୍ରୈଵ ଭାଵନା କର୍ତଵ୍ଯେତ୍ଯଭିପ୍ରାଯଃ ..୫୨.. ଏଵଂ ରାଗଦ୍ଵେଷମୋହରହିତତ୍ଵାତ୍କେଵଲିନାଂ ବନ୍ଧୋ ନାସ୍ତୀତି କଥନରୂପେଣ
ଜ୍ଞାନପ୍ରପଞ୍ଚସମାପ୍ତିମୁଖ୍ଯତ୍ଵେନ ଚୈକସୂତ୍ରେଣାଷ୍ଟମସ୍ଥଲଂ ଗତମ୍ .
୯୦ପ୍ରଵଚନସାର[ ଭଗଵାନଶ୍ରୀକୁଂଦକୁଂଦ-
ସନ୍ମୁଖ ଵୃତ୍ତି ହୋନା (-ଜ୍ଞେଯ ପଦାର୍ଥୋଂକେ ପ୍ରତି ପରିଣମିତ ହୋନା) ଵହ ବନ୍ଧକା କାରଣ ହୈ ..୫୨..
(ଅବ, ପୂର୍ଵୋକ୍ତ ଆଶଯକୋ କାଵ୍ଯଦ୍ଵାରା କହକର, କେଵଲଜ୍ଞାନୀ ଆତ୍ମାକୀ ମହିମା ବତାକର
ଯହ ଜ୍ଞାନ -ଅଧିକାର ପୂର୍ଣ କିଯା ଜାତା ହୈ .)
ଅର୍ଥ : — ଜିସନେ କର୍ମୋଂକୋ ଛେଦ ଡାଲା ହୈ ଐସା ଯହ ଆତ୍ମା ଭୂତ, ଭଵିଷ୍ଯତ ଔର ଵର୍ତମାନ
ସମସ୍ତ ଵିଶ୍ଵକୋ (ଅର୍ଥାତ୍ ତୀନୋଂ କାଲକୀ ପର୍ଯାଯୋଂସେ ଯୁକ୍ତ ସମସ୍ତ ପଦାର୍ଥୋଂକୋ) ଏକ ହୀ ସାଥ ଜାନତା
ହୁଆ ଭୀ ମୋହକେ ଅଭାଵକେ କାରଣ ପରରୂପ ପରିଣମିତ ନହୀଂ ହୋତା, ଇସଲିଯେ ଅବ, ଜିସକେ ସମସ୍ତ
ଜ୍ଞେଯାକାରୋଂକୋ ଅତ୍ଯନ୍ତ ଵିକସିତ ଜ୍ଞପ୍ତିକେ ଵିସ୍ତାରସେ ସ୍ଵଯଂ ପୀ ଗଯା ହୈ ଐସୈ ତୀନୋଂଲୋକକେ ପଦାର୍ଥୋଂକୋ
ପୃଥକ୍ ଔର ଅପୃଥକ୍ ପ୍ରକାଶିତ କରତା ହୁଆ ଵହ ଜ୍ଞାନମୂର୍ତି ମୁକ୍ତ ହୀ ରହତା ହୈ .
ଇସ ପ୍ରକାର ଜ୍ଞାନ – ଅଧିକାର ସମାପ୍ତ ହୁଆ .
ଅବ, ଜ୍ଞାନସେ ଅଭିନ୍ନ ସୁଖକା ସ୍ଵରୂପ ଵିସ୍ତାରପୂର୍ଵକ ଵର୍ଣନ କରତେ ହୁଏ ଜ୍ଞାନ ଔର ସୁଖକୀ
ହେଯୋପାଦେଯତାକା (ଅର୍ଥାତ୍ କୌନସା ଜ୍ଞାନ ତଥା ସୁଖ ହେଯ ହୈ ଔର କୌନସା ଉପାଦେଯ ହୈ ଵହ) ଵିଚାର
କରତେ ହୈଂ : –
ଅର୍ଥୋନୁଂ ଜ୍ଞାନ ଅମୂର୍ତ, ମୂର୍ତ, ଅତୀନ୍ଦ୍ରିଯ ନେ ଐନ୍ଦ୍ରିଯ ଛେ,
ଛେ ସୁଖ ପଣ ଏଵୁଂଜ, ତ୍ଯାଂ ପରଧାନ ଜେ ତେ ଗ୍ରାହ୍ଯ ଛେ. ୫୩.