ତିକ୍ରମାଦ୍ଯଥୋଦିତାନୁଭାଵମନୁଭଵତ୍ତତ୍ କେନ ନାମ ନିଵାର୍ଯେତ . ଅତସ୍ତଦୁପାଦେଯମ୍ ..୫୪..
ଅଥେନ୍ଦ୍ରିଯସୌଖ୍ଯସାଧନୀଭୂତମିନ୍ଦ୍ରିଯଜ୍ଞାନଂ ହେଯଂ ପ୍ରଣିନ୍ଦତି —
ଜୀଵୋ ସଯଂ ଅମୁତ୍ତୋ ମୁତ୍ତିଗଦୋ ତେଣ ମୁତ୍ତିଣା ମୁତ୍ତଂ .
ଓଗେଣ୍ହିତ୍ତା ଜୋଗ୍ଗଂ ଜାଣଦି ଵା ତଂ ଣ ଜାଣାଦି ..୫୫..
ଜୀଵଃ ସ୍ଵଯମମୂର୍ତୋ ମୂର୍ତିଗତସ୍ତେନ ମୂର୍ତେନ ମୂର୍ତମ୍ .
ଅଵଗୃହ୍ଯ ଯୋଗ୍ଯଂ ଜାନାତି ଵା ତନ୍ନ ଜାନାତି ..୫୫..
ଇନ୍ଦ୍ରିଯଜ୍ଞାନଂ ହି ମୂର୍ତୋପଲମ୍ଭକଂ ମୂର୍ତୋପଲଭ୍ଯଂ ଚ . ତଦ୍ଵାନ୍ ଜୀଵଃ ସ୍ଵଯମମୂର୍ତୋଽପି
କଥନମୁଖ୍ଯତ୍ଵେନୈକଗାଥଯା ଦ୍ଵିତୀଯସ୍ଥଲଂ ଗତମ୍ ..୫୪.. ଅଥ ହେଯଭୂତସ୍ଯେନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖସ୍ଯ କାରଣତ୍ଵାଦଲ୍ପ-
ଵିଷଯତ୍ଵାଚ୍ଚେନ୍ଦ୍ରିଯଜ୍ଞାନଂ ହେଯମିତ୍ଯୁପଦିଶତି ---ଜୀଵୋ ସଯଂ ଅମୁତ୍ତୋ ଜୀଵସ୍ତାଵଚ୍ଛକ୍ତିରୂପେଣ ଶୁଦ୍ଧଦ୍ରଵ୍ଯାର୍ଥିକ-
୧. ଅଵଗ୍ରହ = ମତିଜ୍ଞାନସେ କିସୀ ପଦାର୍ଥକୋ ଜାନନେକା ପ୍ରାରମ୍ଭ ହୋନେ ପର ପହଲେ ହୀ ଅଵଗ୍ରହ ହୋତା ହୈ କ୍ଯୋଂକି ମତିଜ୍ଞାନ
ଅଵଗ୍ରହ, ଈହା, ଅଵାଯ ଔର ଧାରଣା — ଇସ କ୍ରମସେ ଜାନତା ହୈ .
୨. ଉପଲମ୍ଭକ = ବତାନେଵାଲା, ଜାନନେମେଂ ନିମିତ୍ତଭୂତ . (ଇନ୍ଦ୍ରିଯଜ୍ଞାନକୋ ପଦାର୍ଥୋଂକେ ଜାନନେମେଂ ନିମିତ୍ତଭୂତ ମୂର୍ତ
ପଂଚେନ୍ଦ୍ରିଯାତ୍ମକ ଶରୀର ହୈ) .
୩. ଉପଲଭ୍ଯ = ଜନାନେ ଯୋଗ୍ଯ .
ପୋତେ ଅମୂର୍ତିକ ଜୀଵ ମୂର୍ତଶରୀରଗତ ଏ ମୂର୍ତଥୀ,
କଦୀ ଯୋଗ୍ଯ ମୂର୍ତ ଅଵଗ୍ରହୀ ଜାଣେ, କଦୀକ ଜାଣେ ନହୀଂ . ୫୫.
କହାନଜୈନଶାସ୍ତ୍ରମାଲା ]
ଜ୍ଞାନତତ୍ତ୍ଵ -ପ୍ରଜ୍ଞାପନ
୯୫
ସକତା ହୈ ? (ଅର୍ଥାତ୍ କୋଈ ନହୀଂ ରୋକ ସକତା .) ଇସଲିଯେ ଵହ (ଅତୀନ୍ଦ୍ରିଯ ଜ୍ଞାନ) ଉପାଦେଯ ହୈ ..୫୪..
ଅବ, ଇନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖକା ସାଧନଭୂତ (-କାରଣରୂପ) ଇନ୍ଦ୍ରିଯଜ୍ଞାନ ହେଯ ହୈ — ଇସପ୍ରକାର ଉସକୀ
ନିନ୍ଦା କରତେ ହୈଂ —
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ସ୍ଵଯଂ ଅମୂର୍ତଃ ] ସ୍ଵଯଂ ଅମୂର୍ତ ଐସା [ଜୀଵଃ ] ଜୀଵ [ମୂର୍ତିଗତଃ ] ମୂର୍ତ
ଶରୀରକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋତା ହୁଆ [ତେନ ମୂର୍ତେନ ] ଉସ ମୂର୍ତ ଶରୀରକେ ଦ୍ଵାରା [ଯୋଗ୍ଯ ମୂର୍ତଂ ] ଯୋଗ୍ଯ ମୂର୍ତ ପଦାର୍ଥକୋ
[ଅଵଗ୍ରହ୍ଯ ] ୧ଅଵଗ୍ରହ କରକେ ( — ଇନ୍ଦ୍ରିଯଗ୍ରହଣଯୋଗ୍ଯ ମୂର୍ତ ପଦାର୍ଥକା ଅଵଗ୍ରହ କରକେ) [ତତ୍ ] ଉସେ
[ଜାନାତି ] ଜାନତା ହୈ [ଵା ନ ଜାନାତି ] ଅଥଵା ନହୀଂ ଜାନତା ( — କଭୀ ଜାନତା ହୈ ଔର କଭୀ
ନହୀଂ ଜାନତା) ..୫୫..
ଟୀକା : — ଇନ୍ଦ୍ରିଯଜ୍ଞାନକୋ ୨ଉପଲମ୍ଭକ ଭୀ ମୂର୍ତ ହୈ ଔର ୩ଉପଲଭ୍ଯ ଭୀ ମୂର୍ତ ହୈ . ଵହ