ମାକୁଲଂ ଭଵତି . ତତୋ ନ ତତ୍ ପରମାର୍ଥତଃ ସୌଖ୍ଯମ୍ . ଇଦଂ ତୁ ପୁନରନାଦିଜ୍ଞାନସାମାନ୍ଯ-
ସ୍ଵଭାଵସ୍ଯୋପରି ମହାଵିକାଶେନାଭିଵ୍ଯାପ୍ଯ ସ୍ଵତ ଏଵ ଵ୍ଯଵସ୍ଥିତତ୍ଵାତ୍ସ୍ଵଯଂ ଜାଯମାନମାତ୍ମାଧୀନତଯା,
ସମନ୍ତାତ୍ମପ୍ରଦେଶାନ୍ ପରମସମକ୍ଷଜ୍ଞାନୋପଯୋଗୀଭୂଯାଭିଵ୍ଯାପ୍ଯ ଵ୍ଯଵସ୍ଥିତତ୍ଵାତ୍ସମନ୍ତମ୍ ଅଶେଷଦ୍ଵାରା-
ପାଵରଣେନ, ପ୍ରସଭଂ ନିପୀତସମସ୍ତଵସ୍ତୁଜ୍ଞେଯାକାରଂ ପରମଂ ଵୈଶ୍ଵରୂପ୍ଯମଭିଵ୍ଯାପ୍ଯ ଵ୍ଯଵସ୍ଥିତତ୍ଵାଦନନ୍ତାର୍ଥ-
ଵିସ୍ତୃତଂ ସମସ୍ତାର୍ଥାବୁଭୁତ୍ସଯା, ସକଲଶକ୍ତିପ୍ରତିବନ୍ଧକକର୍ମସାମାନ୍ଯନିଷ୍କ୍ରାନ୍ତତଯା ପରିସ୍ପଷ୍ଟ-
ପ୍ରକାଶଭାସ୍ଵରଂ ସ୍ଵଭାଵମଭିଵ୍ଯାପ୍ଯ ଵ୍ଯଵସ୍ଥିତତ୍ଵାଦ୍ଵିମଲଂ ସମ୍ଯଗଵବୋଧେନ, ଯୁଗପତ୍ସମର୍ପିତ-
ତ୍ରୈସମଯିକାତ୍ମସ୍ଵରୂପଂ ଲୋକାଲୋକମଭିଵ୍ଯାପ୍ଯ ଵ୍ଯଵସ୍ଥିତତ୍ଵାଦଵଗ୍ରହାଦିରହିତଂ କ୍ରମକୃତାର୍ଥଗ୍ରହଣ-
ଖେଦାଭାଵେନ ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷଂ ଜ୍ଞାନମନାକୁଲଂ ଭଵତି . ତତସ୍ତତ୍ପାରମାର୍ଥିକଂ ଖଲୁ ସୌଖ୍ଯମ୍ ..୫୯..
ରହିତମ୍ . ପୁନରପି କୀଦୃକ୍ . ରହିଯଂ ତୁ ଓଗ୍ଗହାଦିହିଂ ଅଵଗ୍ରହାଦିରହିତଂ ଚେତି . ଏଵଂ ପଞ୍ଚଵିଶେଷଣଵିଶିଷ୍ଟଂ
ଯତ୍କେଵଲଜ୍ଞାନଂ ସୁହଂ ତି ଏଗଂତିଯଂ ଭଣିଦଂ ତତ୍ସୁଖଂ ଭଣିତମ୍ . କଥଂଭୂତମ୍ . ଐକାନ୍ତିକଂ ନିଯମେନେତି . ତଥାହି —
ପରନିରପେକ୍ଷତ୍ଵେନ ଚିଦାନନ୍ଦୈକସ୍ଵଭାଵଂ ନିଜଶୁଦ୍ଧାତ୍ମାନମୁପାଦାନକାରଣଂ କୃତ୍ଵା ସମୁତ୍ପଦ୍ଯମାନତ୍ଵାତ୍ସ୍ଵଯଂ ଜାଯମାନଂ
୧. ସମକ୍ଷ = ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷ
୨. ପରମଵିଵିଧତା = ସମସ୍ତ ପଦାର୍ଥସମୂହ ଜୋ କି ଅନନ୍ତ ଵିଵିଧତାମଯ ହୈ
.
କହାନଜୈନଶାସ୍ତ୍ରମାଲା ]
ଜ୍ଞାନତତ୍ତ୍ଵ -ପ୍ରଜ୍ଞାପନ
୧୦୩
ଆକୁଲ ହୈ; ଇସଲିଯେ ଵହ ପରମାର୍ଥସେ ସୁଖ ନହୀଂ ହୈ .
ଔର ଯହ ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷ ଜ୍ଞାନ ତୋ ଅନାକୁଲ ହୈ, କ୍ଯୋଂକି — (୧) ଅନାଦି ଜ୍ଞାନସାମାନ୍ଯରୂପ
ସ୍ଵଭାଵ ପର ମହା ଵିକାସସେ ଵ୍ଯାପ୍ତ ହୋକର ସ୍ଵତଃ ହୀ ରହନେସେ ‘ସ୍ଵଯଂ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋତା ହୈ,’ ଇସଲିଯେ
ଆତ୍ମାଧୀନ ହୈ, (ଔର ଆତ୍ମାଧୀନ ହୋନେସେ ଆକୁଲତା ନହୀଂ ହୋତୀ); (୨) ସମସ୍ତ ଆତ୍ମପ୍ରଦେଶୋଂମେଂ
ପରମ ୧ସମକ୍ଷ ଜ୍ଞାନୋପଯୋଗରୂପ ହୋକର, ଵ୍ଯାପ୍ତ ହୋନେସେ ‘ସମଂତ ହୈ’, ଇସଲିଯେ ଅଶେଷ ଦ୍ଵାର ଖୁଲେ ହୁଏ
ହୈଂ (ଔର ଇସପ୍ରକାର କୋଈ ଦ୍ଵାର ବନ୍ଦ ନ ହୋନେସେ ଆକୁଲତା ନହୀଂ ହୋତୀ); (୩) ସମସ୍ତ ଵସ୍ତୁଓଂକେ
ଜ୍ଞେଯାକାରୋଂକୋ ସର୍ଵଥା ପୀ ଜାନେସେ ୨ପରମ ଵିଵିଧତାମେଂ ଵ୍ଯାପ୍ତ ହୋକର ରହନେସେ ‘ଅନନ୍ତ ପଦାର୍ଥୋଂମେଂ ଵିସ୍ତୃତ
ହୈ,’ ଇସଲିଯେ ସର୍ଵ ପଦାର୍ଥୋଂକୋ ଜାନନେକୀ ଇଚ୍ଛାକା ଅଭାଵ ହୈ (ଔର ଇସପ୍ରକାର କିସୀ ପଦାର୍ଥକୋ
ଜାନନେକୀ ଇଚ୍ଛା ନ ହୋନେସେ ଆକୁଲତା ନହୀଂ ହୋତୀ); (୪) ସକଲ ଶକ୍ତିକୋ ରୋକନେଵାଲା
କର୍ମସାମାନ୍ଯ (ଜ୍ଞାନମେଂସେ) ନିକଲ ଜାନେସେ (ଜ୍ଞାନ) ଅତ୍ଯନ୍ତ ସ୍ପଷ୍ଟ ପ୍ରକାଶକେ ଦ୍ଵାରା ପ୍ରକାଶମାନ
(-ତେଜସ୍ଵୀ) ସ୍ଵଭାଵମେଂ ଵ୍ଯାପ୍ତ ହୋକର ରହନେସେ ‘ଵିମଲ ହୈ’ ଇସଲିଯେ ସମ୍ଯକ୍ରୂପସେ (-ବରାବର)
ଜାନତା ହୈ (ଔର ଇସପ୍ରକାର ସଂଶଯାଦି ରହିତତାସେ ଜାନନେକେ କାରଣ ଆକୁଲତା ନହୀଂ ହୋତୀ); ତଥା
(୫) ଜିନନେ ତ୍ରିକାଲକା ଅପନା ସ୍ଵରୂପ ଯୁଗପତ୍ ସମର୍ପିତ କିଯା ହୈ (-ଏକ ହୀ ସମଯ ବତାଯା
ହୈ) ଐସେ ଲୋକାଲୋକମେଂ ଵ୍ଯାପ୍ତ ହୋକର ରହନେସେ ‘ଅଵଗ୍ରହାଦି ରହିତ ହୈ’ ଇସଲିଯେ କ୍ରମଶଃ ହୋନେଵାଲେ
ପଦାର୍ଥ ଗ୍ରହଣକେ ଖେଦକା ଅଭାଵ ହୈ . — ଇସପ୍ରକାର (ଉପରୋକ୍ତ ପାଁଚ କାରଣୋଂସେ) ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷ ଜ୍ଞାନ
ଅନାକୁଲ ହୈ . ଇସଲିଯେ ଵାସ୍ତଵମେଂ ଵହ ପାରମାର୍ଥିକ ସୁଖ ହୈ .