ଇହ ଖଲୁ ସ୍ଵଭାଵପ୍ରତିଘାତାଦାକୁଲତ୍ଵାଚ୍ଚ ମୋହନୀଯାଦିକର୍ମଜାଲଶାଲିନାଂ ସୁଖାଭାସେ-
ଽପ୍ଯପାରମାର୍ଥିକୀ ସୁଖମିତି ରୂଢିଃ . କେଵଲିନାଂ ତୁ ଭଗଵତାଂ ପ୍ରକ୍ଷୀଣଘାତିକର୍ମଣାଂ ସ୍ଵଭାଵ-
ପ୍ରତିଘାତାଭାଵାଦନାକୁଲତ୍ଵାଚ୍ଚ ଯଥୋଦିତସ୍ଯ ହେତୋର୍ଲକ୍ଷଣସ୍ଯ ଚ ସଦ୍ଭାଵାତ୍ପାରମାର୍ଥିକଂ ସୁଖମିତି
ଶ୍ରଦ୍ଧେଯମ୍ . ନ କିଲୈଵଂ ଯେଷାଂ ଶ୍ରଦ୍ଧାନମସ୍ତି ତେ ଖଲୁ ମୋକ୍ଷସୁଖସୁଧାପାନଦୂରଵର୍ତିନୋ ମୃଗତୃଷ୍ଣାମ୍ଭୋ-
ଭାରମେଵାଭଵ୍ଯାଃ ପଶ୍ଯନ୍ତି . ଯେ ପୁନରିଦମିଦାନୀମେଵ ଵଚଃ ପ୍ରତୀଚ୍ଛନ୍ତି ତେ ଶିଵଶ୍ରିଯୋ ଭାଜନଂ
ସମାସନ୍ନଭଵ୍ଯାଃ ଭଵନ୍ତି . ଯେ ତୁ ପୁରା ପ୍ରତୀଚ୍ଛନ୍ତି ତେ ତୁ ଦୂରଭଵ୍ଯା ଇତି ..୬୨..
ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵରୂପଭଵ୍ଯତ୍ଵଵ୍ଯକ୍ତ୍ଯଭାଵାଦଭଵ୍ଯା ଭଣ୍ଯନ୍ତେ, ନ ପୁନଃ ସର୍ଵଥା . ଭଵ୍ଵା ଵା ତଂ ପଡିଚ୍ଛଂତି ଯେ ଵର୍ତମାନକାଲେ
ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵରୂପଭଵ୍ଯତ୍ଵଵ୍ଯକ୍ତିପରିଣତାସ୍ତିଷ୍ଠନ୍ତି ତେ ତଦନନ୍ତସୁଖମିଦାନୀଂ ମନ୍ଯନ୍ତେ . ଯେ ଚ ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵରୂପ-
ଭଵ୍ଯତ୍ଵଵ୍ଯକ୍ତ୍ଯା ଭାଵିକାଲେ ପରିଣମିଷ୍ଯନ୍ତି ତେ ଚ ଦୂରଭଵ୍ଯା ଅଗ୍ରେ ଶ୍ରଦ୍ଧାନଂ କୁର୍ଯୁରିତି . ଅଯମତ୍ରାର୍ଥଃ —
ମାରଣାର୍ଥଂ ତଲଵରଗୃହୀତତସ୍କରସ୍ଯ ମରଣମିଵ ଯଦ୍ଯପୀନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖମିଷ୍ଟଂ ନ ଭଵତି, ତଥାପି ତଲଵରସ୍ଥାନୀଯ-
ଚାରିତ୍ରମୋହୋଦଯେନ ମୋହିତଃ ସନ୍ନିରୁପରାଗସ୍ଵାତ୍ମୋତ୍ଥସୁଖମଲଭମାନଃ ସନ୍ ସରାଗସମ୍ଯଗ୍ଦୃଷ୍ଟିରାତ୍ମନିନ୍ଦାଦିପରିଣତୋ
ହେଯରୂପେଣ ତଦନୁଭଵତି . ଯେ ପୁନର୍ଵୀତରାଗସମ୍ଯଗ୍ଦୃଷ୍ଟଯଃ ଶୁଦ୍ଧୋପଯୋଗିନସ୍ତେଷାଂ, ମତ୍ସ୍ଯାନାଂ ସ୍ଥଲଗମନମିଵା-
ଗ୍ନିପ୍ରଵେଶ ଇଵ ଵା, ନିର୍ଵିକାରଶୁଦ୍ଧାତ୍ମସୁଖାଚ୍ଚ୍ଯଵନମପି ଦୁଃଖଂ ପ୍ରତିଭାତି . ତଥା ଚୋକ୍ତମ୍ —
୧. ସୁଖକା କାରଣ ସ୍ଵଭାଵ ପ୍ରତିଘାତକା ଅଭାଵ ହୈ .
୨. ସୁଖକା ଲକ୍ଷଣ ଅନାକୁଲତା ହୈ .
କହାନଜୈନଶାସ୍ତ୍ରମାଲା ]
ଜ୍ଞାନତତ୍ତ୍ଵ -ପ୍ରଜ୍ଞାପନ
୧୦୯
ଟୀକା : — ଇସ ଲୋକମେଂ ମୋହନୀଯଆଦିକର୍ମଜାଲଵାଲୋଂକେ ସ୍ଵଭାଵପ୍ରତିଘାତକେ କାରଣ ଔର
ଆକୁଲତାକେ କାରଣ ସୁଖାଭାସ ହୋନେ ପର ଭୀ ଉସ ସୁଖାଭାସକୋ ‘ସୁଖ’ କହନେକୀ
ଅପାରମାର୍ଥିକ ରୂଢ଼ି ହୈ; ଔର ଜିନକେ ଘାତିକର୍ମ ନଷ୍ଟ ହୋ ଚୁକେ ହୈଂ ଐସେ କେଵଲୀଭଗଵାନକେ,
ସ୍ଵଭାଵପ୍ରତିଘାତକେ ଅଭାଵକେ କାରଣ ଔର ଆକୁଲତାକେ କାରଣ ସୁଖକେ ଯଥୋକ୍ତ ୧କାରଣକା ଔର
୨ଲକ୍ଷଣକା ସଦ୍ଭାଵ ହୋନେସେ ପାରମାର୍ଥିକ ସୁଖ ହୈ — ଐସୀ ଶ୍ରଦ୍ଧା କରନେ ଯୋଗ୍ଯ ହୈ . ଜିନ୍ହେଂ ଐସୀ
ଶ୍ରଦ୍ଧା ନହୀଂ ହୈ ଵେ – ମୋକ୍ଷସୁଖକେ ସୁଧାପାନସେ ଦୂର ରହନେଵାଲେ ଅଭଵ୍ଯ — ମୃଗତୃଷ୍ଣାକେ ଜଲସମୂହକୋ ହୀ
ଦେଖତେ (-ଅନୁଭଵ କରତେ) ହୈଂ; ଔର ଜୋ ଉସ ଵଚନକୋ ଇସୀସମଯ ସ୍ଵୀକାର(-ଶ୍ରଦ୍ଧା) କରତେ ହୈଂ ଵେ —
ଶିଵଶ୍ରୀକେ (-ମୋକ୍ଷଲକ୍ଷ୍ମୀକେ) ଭାଜନ — ଆସନ୍ନଭଵ୍ଯ ହୈଂ, ଔର ଜୋ ଆଗେ ଜାକର ସ୍ଵୀକାର କରେଂଗେ ଵେ
ଦୂରଭଵ୍ଯ ହୈଂ .
ଭାଵାର୍ଥ : — ‘କେଵଲୀଭଗଵାନକେ ହୀ ପାରମାର୍ଥିକ ସୁଖ ହୈ’ ଐସା ଵଚନ ସୁନକର ଜୋ କଭୀ
ଇସକା ସ୍ଵୀକାର – ଆଦର – ଶ୍ରଦ୍ଧା ନହୀଂ କରତେ ଵେ କଭୀ ମୋକ୍ଷ ପ୍ରାପ୍ତ ନହୀଂ କରତେ; ଜୋ ଉପରୋକ୍ତ ଵଚନ
ସୁନକର ଅଂତରଂଗସେ ଉସକୀ ଶ୍ରଦ୍ଧା କରତେ ହୈଂ ଵେ ହୀ ମୋକ୍ଷକୋ ପ୍ରାପ୍ତ କରତେ ହୈଂ . ଜୋ ଵର୍ତମାନମେଂ ଶ୍ରଦ୍ଧା କରତେ
ହୈଂ ଵେ ଆସନ୍ନଭଵ୍ଯ ହୈଂ ଔର ଜୋ ଭଵିଷ୍ଯମେଂ ଶ୍ରଦ୍ଧା କରେଂଗେ ଵେ ଦୂରଭଵ୍ଯ ହୈଂ ..୬୨..