ଏକାନ୍ତେନ ହି ଦେହଃ ସୁଖଂ ନ ଦେହିନଃ କରୋତି ସ୍ଵର୍ଗେ ଵା .
ଵିଷଯଵଶେନ ତୁ ସୌଖ୍ଯଂ ଦୁଃଖଂ ଵା ଭଵତି ସ୍ଵଯମାତ୍ମା ..୬୬..
ଅଯମତ୍ର ସିଦ୍ଧାନ୍ତୋ ଯଦ୍ଦିଵ୍ଯଵୈକ୍ରିଯିକତ୍ଵେଽପି ଶରୀରଂ ନ ଖଲୁ ସୁଖାଯ କଲ୍ପ୍ଯେତେତୀଷ୍ଟାନାମ-
ନିଷ୍ଟାନାଂ ଵା ଵିଷଯାଣାଂ ଵଶେନ ସୁଖଂ ଵା ଦୁଃଖଂ ଵା ସ୍ଵଯମେଵାତ୍ମା ସ୍ଯାତ୍ ..୬୬..
ଅଥାତ୍ମନଃ ସ୍ଵଯମେଵ ସୁଖପରିଣାମଶକ୍ତିଯୋଗିତ୍ଵାଦ୍ଵିଷଯାଣାମକିଂଚିତ୍କରତ୍ଵଂ ଦ୍ଯୋତଯତି —
ତିମିରହରା ଜଇ ଦିଟ୍ଠୀ ଜଣସ୍ସ ଦୀଵେଣ ଣତ୍ଥି କାଯଵ୍ଵଂ .
ତହ ସୋକ୍ଖଂ ସଯମାଦା ଵିସଯା କିଂ ତତ୍ଥ କୁଵ୍ଵଂତି ..୬୭..
ପୁନରଚେତନତ୍ଵାତ୍ସୁଖଂ ନ ଭଵତୀତି . ଅଯମତ୍ରାର୍ଥଃ – କର୍ମାଵୃତସଂସାରିଜୀଵାନାଂ ଯଦିନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖଂ ତତ୍ରାପି ଜୀଵ
ଉପାଦାନକାରଣଂ, ନ ଚ ଦେହଃ . ଦେହକର୍ମରହିତମୁକ୍ତାତ୍ମନାଂ ପୁନର୍ଯଦନନ୍ତାତୀନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖଂ ତତ୍ର ଵିଶେଷେଣାତ୍ମୈଵ
କାରଣମିତି ..୬୫.. ଅଥ ମନୁଷ୍ଯଶରୀରଂ ମା ଭଵତୁ, ଦେଵଶରୀରଂ ଦିଵ୍ଯଂ ତତ୍କିଲ ସୁଖକାରଣଂ ଭଵିଷ୍ଯତୀତ୍ଯାଶଙ୍କାଂ
ନିରାକରୋତି — ଏଗଂତେଣ ହି ଦେହୋ ସୁହଂ ଣ ଦେହିସ୍ସ କୁଣଦି ଏକାନ୍ତେନ ହି ସ୍ଫୁ ଟଂ ଦେହଃ କର୍ତା ସୁଖଂ ନ କରୋତି .
କସ୍ଯ . ଦେହିନଃ ସଂସାରିଜୀଵସ୍ଯ . କ୍ଵ . ସଗ୍ଗେ ଵା ଆସ୍ତାଂ ତାଵନ୍ମନୁଷ୍ଯାଣାଂ ମନୁଷ୍ଯଦେହଃ ସୁଖଂ ନ କରୋତି, ସ୍ଵର୍ଗେ
କହାନଜୈନଶାସ୍ତ୍ରମାଲା ]
ଜ୍ଞାନତତ୍ତ୍ଵ -ପ୍ରଜ୍ଞାପନ
୧୧୫
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଏକାନ୍ତେନ ହି ] ଏକାଂତସେ ଅର୍ଥାତ୍ ନିଯମସେ [ସ୍ଵର୍ଗେ ଵା ] ସ୍ଵର୍ଗମେଂ ଭୀ
[ଦେହଃ ] ଶରୀର [ଦେହିନଃ ] ଶରୀରୀ (-ଆତ୍ମାକୋ) [ସୁଖଂ ନ କରୋତି ] ସୁଖ ନହୀଂ ଦେତା [ଵିଷଯଵଶେନ
ତୁ ] ପରନ୍ତୁ ଵିଷଯୋଂକେ ଵଶସେ [ସୌଖ୍ଯଂ ଦୁଃଖଂ ଵା ] ସୁଖ ଅଥଵା ଦୁଃଖରୂପ [ସ୍ଵଯଂ ଆତ୍ମା ଭଵତି ]
ସ୍ଵଯଂ ଆତ୍ମା ହୋତା ହୈ ..୬୬..
ଟୀକା : — ଯହାଁ ଯହ ସିଦ୍ଧାଂତ ହୈ କି — ଭଲେ ହୀ ଦିଵ୍ଯ ଵୈକ୍ରିଯିକ ତା ପ୍ରାପ୍ତ ହୋ ତଥାପି
‘ଶରୀର ସୁଖ ନହୀଂ ଦେ ସକତା’; ଇସଲିଯେ, ଆତ୍ମା ସ୍ଵଯଂ ହୀ ଇଷ୍ଟ ଅଥଵା ଅନିଷ୍ଟ ଵିଷଯୋଂକେ ଵଶସେ ସୁଖ
ଅଥଵା ଦୁଃଖରୂପ ସ୍ଵଯଂ ହୀ ହୋତା ହୈ .
ଭାଵାର୍ଥ : — ଶରୀର ସୁଖ -ଦୁଃଖ ନହୀଂ ଦେତା . ଦେଵୋଂକା ଉତ୍ତମ ଵୈକ୍ରିଯିକ ଶରୀର ସୁଖକା
କାରଣ ନହୀଂ ହୈ ଔର ନାରକିଯୋଂକା ଶରୀର ଦୁଃଖକା କାରଣ ନହୀଂ ହୈ . ଆତ୍ମା ସ୍ଵଯଂ ହୀ ଇଷ୍ଟ -ଅନିଷ୍ଟ
ଵିଷଯୋଂକେ ଵଶ ହୋକର ସୁଖ -ଦୁଃଖକୀ କଲ୍ପନାରୂପମେଂ ପରିଣମିତ ହୋତା ହୈ ..୬୬..
ଅବ, ଆତ୍ମା ସ୍ଵଯଂ ହୀ ସୁଖପରିଣାମକୀ ଶକ୍ତିଵାଲା ହୋନେସେ ଵିଷଯୋଂକୀ ଅକିଂଚିତ୍କରତା
ବତଲାତେ ହୈଂ : —
ଜୋ ଦୃଷ୍ଟି ପ୍ରାଣୀନୀ ତିମିରହର, ତୋ କାର୍ଯ ଛେ ନହି ଦୀପଥୀ;
ଜ୍ଯାଂ ଜୀଵ ସ୍ଵଯଂ ସୁଖ ପରିଣମେ, ଵିଷଯୋ କରେ ଛେ ଶୁଂ ତହୀଂ ? .୬୭.