ଜିନଶାସ୍ତ୍ରାଦର୍ଥାନ୍ ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷାଦିଭିର୍ବୁଧ୍ଯମାନସ୍ଯ ନିଯମାତ୍ .
କ୍ଷୀଯତେ ମୋହୋପଚଯଃ ତସ୍ମାତ୍ ଶାସ୍ତ୍ରଂ ସମଧ୍ଯେତଵ୍ଯମ୍ ..୮୬..
ଯତ୍କିଲ ଦ୍ରଵ୍ଯଗୁଣପର୍ଯାଯସ୍ଵଭାଵେନାର୍ହତୋ ଜ୍ଞାନାଦାତ୍ମନସ୍ତଥାଜ୍ଞାନଂ ମୋହକ୍ଷପଣୋପାଯତ୍ଵେନ ପ୍ରାକ୍
ପ୍ରତିପନ୍ନଂ, ତତ୍ ଖଲୂପାଯାନ୍ତରମିଦମପେକ୍ଷତେ . ଇଦଂ ହି ଵିହିତପ୍ରଥମଭୂମିକାସଂକ୍ରମଣସ୍ଯ ସର୍ଵଜ୍ଞୋପଜ୍ଞ-
ତଯା ସର୍ଵତୋଽପ୍ଯବାଧିତଂ ଶାବ୍ଦଂ ପ୍ରମାଣମାକ୍ରମ୍ଯ କ୍ରୀଡତସ୍ତତ୍ସଂସ୍କାରସ୍ଫୁ ଟୀକୃତଵିଶିଷ୍ଟସଂଵେଦନ-
ଶକ୍ତିସଂପଦଃ ସହୃଦଯହୃଦଯାନଂଦୋଦ୍ଭେଦଦାଯିନା ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷେଣାନ୍ଯେନ ଵା ତଦଵିରୋଧିନା ପ୍ରମାଣଜାତେନ
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଜିନଶାସ୍ତ୍ରାତ୍ ] ଜିନଶାସ୍ତ୍ର ଦ୍ଵାରା [ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷାଦିଭିଃ ] ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷାଦି ପ୍ରମାଣୋଂସେ
[ଅର୍ଥାନ୍ ] ପଦାର୍ଥୋଂକୋ [ବୁଧ୍ଯମାନସ୍ଯ ] ଜାନନେଵାଲେକେ [ନିଯମାତ୍ ] ନିଯମସେ [ମୋହୋପଚଯଃ ]
୧ମୋହୋପଚଯ [କ୍ଷୀଯତେ ] କ୍ଷଯ ହୋ ଜାତା ହୈ [ତସ୍ମାତ୍ ] ଇସଲିଯେ [ଶାସ୍ତ୍ରଂ ] ଶାସ୍ତ୍ରକା [ସମଧ୍ଯେତଵ୍ଯମ୍ ]
ସମ୍ଯକ୍ ପ୍ରକାରସେ ଅଧ୍ଯଯନ କରନା ଚାହିଯେ ..୮୬..
ଟୀକା : — ଦ୍ରଵ୍ଯ -ଗୁଣ -ପର୍ଯାଯସ୍ଵଭାଵସେ ଅର୍ହଂତକେ ଜ୍ଞାନ ଦ୍ଵାରା ଆତ୍ମାକା ଉସ ପ୍ରକାରକା ଜ୍ଞାନ
ମୋହକ୍ଷଯକେ ଉପାଯକେ ରୂପମେଂ ପହଲେ (୮୦ଵୀଂ ଗାଥାମେଂ) ପ୍ରତିପାଦିତ କିଯା ଗଯା ଥା, ଵହ ଵାସ୍ତଵମେଂ
ଇସ (ନିମ୍ନଲିଖିତ) ଉପାଯାନ୍ତରକୀ ଅପେକ୍ଷା ରଖତା ହୈ . (ଵହ ଉପାଯାନ୍ତର କ୍ଯା ହୈ ସୋ କହା
ଜାତା ହୈ) : —
ଜିସନେ ପ୍ରଥମ ଭୂମିକାମେଂ ଗମନ କିଯା ହୈ ଐସେ ଜୀଵକୋ, ଜୋ ୨ସର୍ଵଜ୍ଞୋପଜ୍ଞ ହୋନେସେ ସର୍ଵ ପ୍ରକାରସେ
ଅବାଧିତ ହୈ ଐସେ ଶାବ୍ଦ ପ୍ରମାଣକୋ (-ଦ୍ରଵ୍ଯ ଶ୍ରୁତପ୍ରମାଣକୋ) ପ୍ରାପ୍ତ କରକେ କ୍ରୀଡ଼ା କରନେ ପର, ଉସକେ
ସଂସ୍କାରସେ ଵିଶିଷ୍ଟ ୩ସଂଵେଦନଶକ୍ତିରୂପ ସମ୍ପଦା ପ୍ରଗଟ କରନେ ପର, ୪ସହୃଦଯଜନୋଂକେ ହୃଦଯକୋ
ଆନନ୍ଦକା ୫ଉଦ୍ଭେଦ ଦେନେଵାଲେ ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷ ପ୍ରମାଣସେ ଅଥଵା ୬ଉସସେ ଅଵିରୁଦ୍ଧ ଅନ୍ଯ ପ୍ରମାଣସମୂହସେ
କହାନଜୈନଶାସ୍ତ୍ରମାଲା ]
ଜ୍ଞାନତତ୍ତ୍ଵ -ପ୍ରଜ୍ଞାପନ
୧୪୭
ରାଗଦ୍ଵେଷୌ ଚ ଜ୍ଞାଯେତେ ଵିଵେକିଭିଃ, ତତସ୍ତତ୍ପରିଜ୍ଞାନାନନ୍ତରମେଵ ନିର୍ଵିକାରସ୍ଵଶୁଦ୍ଧାତ୍ମଭାଵନଯା ରାଗଦ୍ଵେଷମୋହା
ନିହନ୍ତଵ୍ଯା ଇତି ସୂତ୍ରାର୍ଥଃ ..୮୫.. ଅଥ ଦ୍ରଵ୍ଯଗୁଣପର୍ଯାଯପରିଜ୍ଞାନାଭାଵେ ମୋହୋ ଭଵତୀତି ଯଦୁକ୍ତଂ ପୂର୍ଵଂ
ତଦର୍ଥମାଗମାଭ୍ଯାସଂ କାରଯତି . ଅଥଵା ଦ୍ରଵ୍ଯଗୁଣପର୍ଯାଯତ୍ଵୈରର୍ହତ୍ପରିଜ୍ଞାନାଦାତ୍ମପରିଜ୍ଞାନଂ ଭଵତୀତି ଯଦୁକ୍ତଂ
ତଦାତ୍ମପରିଜ୍ଞାନମିମମାଗମାଭ୍ଯାସମପେକ୍ଷତ ଇତି ପାତନିକାଦ୍ଵଯଂ ମନସି ଧୃତ୍ଵା ସୂତ୍ରମିଦଂ ପ୍ରତିପାଦଯତି —
ଜିଣସତ୍ଥାଦୋ ଅଟ୍ଠେ ପଚ୍ଚକ୍ଖାଦୀହିଂ ବୁଜ୍ଝଦୋ ଣିଯମା ଜିନଶାସ୍ତ୍ରାତ୍ସକାଶାଚ୍ଛୁଦ୍ଧାତ୍ମାଦିପଦାର୍ଥାନ୍ ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷାଦି-
୧. ମୋହୋପଚଯ = ମୋହକା ଉପଚଯ . (ଉପଚଯ = ସଂଚଯ; ସମୂହ)
୨. ସର୍ଵଜ୍ଞୋପଜ୍ଞ = ସର୍ଵଜ୍ଞ ଦ୍ଵାରା ସ୍ଵଯଂ ଜାନା ହୁଆ (ଔର କହା ହୁଆ) . ୩. ସଂଵେଦନ = ଜ୍ଞାନ .
୪. ସହୃଦଯ = ଭାଵୁକ; ଶାସ୍ତ୍ରମେଂ ଜିସ ସମଯ ଜିସ ଭାଵକା ପ୍ରସଂଗ ହୋଯ ଉସ ଭାଵକୋ ହୃଦଯମେଂ ଗ୍ରହଣ କରନେଵାଲା;
ବୁଧ; ପଂଡିତ .
୫. ଉଦ୍ଭେଦ = ସ୍ଫୁ ରଣ; ପ୍ରଗଟତା; ଫୁ ଵାରା . ୬. ଉସସେ = ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷ ପ୍ରମାଣସେ .