ଇହ ଖଲ୍ଵାଗମନିଗଦିତେଷ୍ଵନନ୍ତେଷୁ ଗୁଣେଷୁ କୈଶ୍ଚିଦ୍ ଗୁଣୈରନ୍ଯଯୋଗଵ୍ଯଵଚ୍ଛେଦକତଯାସାଧାରଣ-
ତାମୁପାଦାଯ ଵିଶେଷଣତାମୁପଗତୈରନନ୍ତାଯାଂ ଦ୍ରଵ୍ଯସଂତତୌ ସ୍ଵପରଵିଵେକମୁପଗଚ୍ଛନ୍ତୁ ମୋହପ୍ରହାଣପ୍ରଵଣବୁଦ୍ଧଯୋ
ଲବ୍ଧଵର୍ଣାଃ . ତଥାହି – ଯଦିଦଂ ସଦକାରଣତଯା ସ୍ଵତଃସିଦ୍ଧମନ୍ତର୍ବହିର୍ମୁଖପ୍ରକାଶଶାଲିତଯା ସ୍ଵପର-
ପରିଚ୍ଛେଦକଂ ମଦୀଯଂ ମମ ନାମ ଚୈତନ୍ଯମହମନେନ ତେନ ସମାନଜାତୀଯମସମାନଜାତୀଯଂ ଵା ଦ୍ରଵ୍ଯମନ୍ଯଦ-
ପହାଯ ମମାତ୍ମନ୍ଯେଵ ଵର୍ତମାନେନାତ୍ମୀଯମାତ୍ମାନଂ ସକଲତ୍ରିକାଲକଲିତଧ୍ରୌଵ୍ଯଂ ଦ୍ରଵ୍ଯଂ ଜାନାମି . ଏଵଂ
ଭେଦଜ୍ଞାନମାଶ୍ରିତ୍ଯ . ଜୋ ଯଃ କର୍ତା ସୋ ସ ମୋହକ୍ଖଯଂ କୁଣଦି ନିର୍ମୋହପରମାନନ୍ଦୈକସ୍ଵଭାଵଶୁଦ୍ଧାତ୍ମନୋ
ଵିପରୀତସ୍ଯ ମୋହସ୍ଯ କ୍ଷଯଂ କରୋତୀତି ସୂତ୍ରାର୍ଥଃ ..୮୯.. ଅଥ ପୂର୍ଵସୂତ୍ରେ ଯଦୁକ୍ତଂ ସ୍ଵପରଭେଦଵିଜ୍ଞାନଂ ତଦାଗମତଃ
ସିଦ୍ଧଯତୀତି ପ୍ରତିପାଦଯତି — ତମ୍ହା ଜିଣମଗ୍ଗାଦୋ ଯସ୍ମାଦେଵଂ ଭଣିତଂ ପୂର୍ଵଂ ସ୍ଵପରଭେଦଵିଜ୍ଞାନାଦ୍ ମୋହକ୍ଷଯୋ
ଭଵତି, ତସ୍ମାତ୍କାରଣାଜ୍ଜିନମାର୍ଗାଜ୍ଜିନାଗମାତ୍ ଗୁଣେହିଂ ଗୁଣୈଃ ଆଦଂ ଆତ୍ମାନଂ, ନ କେଵଲମାତ୍ମାନଂ ପରଂ ଚ
ପରଦ୍ରଵ୍ଯଂ ଚ . କେଷୁ ମଧ୍ଯେ . ଦଵ୍ଵେସୁ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମାଦିଷଡ୍ଦ୍ରଵ୍ଯେଷୁ ଅଭିଗଚ୍ଛଦୁ ଅଭିଗଚ୍ଛତୁ ଜାନାତୁ . ଯଦି
କିମ୍ . ଣିମ୍ମୋହଂ ଇଚ୍ଛଦି ଜଦି ନିର୍ମୋହଭାଵମିଚ୍ଛତି ଯଦି ଚେତ୍ . ସ କଃ . ଅପ୍ପା ଆତ୍ମା . କସ୍ଯ ସଂବନ୍ଧିତ୍ଵେନ .
୧୫୪ପ୍ରଵଚନସାର[ ଭଗଵାନଶ୍ରୀକୁଂଦକୁଂଦ-
ଟୀକା : — ମୋହକା କ୍ଷଯ କରନେକେ ପ୍ରତି ୧ପ୍ରଵଣ ବୁଦ୍ଧିଵାଲେ ବୁଧଜନ ଇସ ଜଗତମେଂ ଆଗମମେଂ
କଥିତ ଅନନ୍ତ ଗୁଣୋଂମେଂସେ କିନ୍ହୀଂ ଗୁଣୋଂକେ ଦ୍ଵାରା — ଜୋ ଗୁଣ ୨ଅନ୍ଯକେ ସାଥ ଯୋଗ ରହିତ ହୋନେସେ
ଅସାଧାରଣତା ଧାରଣ କରକେ ଵିଶେଷତ୍ଵକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ ହୈଂ ଉନକେ ଦ୍ଵାରା — ଅନନ୍ତ ଦ୍ରଵ୍ଯପରମ୍ପରାମେଂ ସ୍ଵ-
ପରକେ ଵିଵେକକୋ ପ୍ରାପ୍ତ କରୋ . (ଅର୍ଥାତ୍ ମୋହକା କ୍ଷଯ କରନେକେ ଇଚ୍ଛୁକ ପଂଡିତଜନ ଆଗମ କଥିତ
ଅନନ୍ତ ଗୁଣୋଂମେଂସେ ଅସାଧାରଣ ଔର ଭିନ୍ନଲକ୍ଷଣଭୂତ ଗୁଣୋଂକେ ଦ୍ଵାରା ଅନନ୍ତ ଦ୍ରଵ୍ଯ ପରମ୍ପରାମେଂ ‘ଯହ ସ୍ଵଦ୍ରଵ୍ଯ
ହୈଂ ଔର ଯହ ପରଦ୍ରଵ୍ଯ ହୈଂ’ ଐସା ଵିଵେକ କରୋ), ଜୋକି ଇସପ୍ରକାର ହୈଂ : —
୩ସତ୍ ଔର ୪ଅକାରଣ ହୋନେସେ ସ୍ଵତଃସିଦ୍ଧ, ଅନ୍ତର୍ମୁଖ ଔର ବହିର୍ମୁଖ ପ୍ରକାଶଵାଲା ହୋନେସେ
ସ୍ଵ -ପରକା ଜ୍ଞାଯକ – ଐସା ଜୋ ଯହ, ମେରେ ସାଥ ସମ୍ବନ୍ଧଵାଲା, ମେରା ଚୈତନ୍ଯ ହୈ ଉସକେ ଦ୍ଵାରା — ଜୋ
(ଚୈତନ୍ଯ) ସମାନଜାତୀଯ ଅଥଵା ଅସମାନଜାତୀଯ ଅନ୍ଯ ଦ୍ରଵ୍ଯକୋ ଛୋଡ଼କର ମେରେ ଆତ୍ମାମେଂ ହୀ ଵର୍ତତା
ହୈ ଉସକେ ଦ୍ଵାରା — ମୈଂ ଅପନେ ଆତ୍ମାକୋ ୫ସକଲ -ତ୍ରିକାଲମେଂ ଧ୍ରୁଵତ୍ଵକା ଧାରକ ଦ୍ରଵ୍ଯ ଜାନତା ହୂଁ .
ଇସପ୍ରକାର ପୃଥକ୍ରୂପସେ ଵର୍ତମାନ ସ୍ଵଲକ୍ଷଣୋଂକେ ଦ୍ଵାରା — ଜୋ ଅନ୍ଯ ଦ୍ରଵ୍ଯକୋ ଛୋଡ଼କର ଉସୀ ଦ୍ରଵ୍ଯମେଂ
୧. ପ୍ରଵଣ = ଢଲତୀ ହୁଈ; ଅଭିମୁଖ; ରତ .
୨. କିତନେ ହୀ ଗୁଣ ଅନ୍ଯ ଦ୍ରଵ୍ଯୋଂକେ ସାଥ ସମ୍ବନ୍ଧ ରହିତ ହୋନେସେ ଅର୍ଥାତ୍ ଅନ୍ଯ ଦ୍ରଵ୍ଯୋଂମେଂ ନ ହୋନେସେ ଅସାଧାରଣ ହୈଂ ଔର
ଇସଲିଯେ ଵିଶେଷଣଭୂତ – ଭିନ୍ନ ଲକ୍ଷଣଭୂତ ହୈ; ଉସକେ ଦ୍ଵାରା ଦ୍ରଵ୍ଯୋଂକୀ ଭିନ୍ନତା ନିଶ୍ଚିତ କୀ ଜା ସକତୀ ହୈ .
୩. ସତ୍ = ଅସ୍ତିତ୍ଵଵାଲା; ସତ୍ରୂପ; ସତ୍ତାଵାଲା .
୪. ଅକାରଣ = ଜିସକା କୋଈ କାରଣ ନ ହୋ ଐସା ଅହେତୁକ, (ଚୈତନ୍ଯ ସତ୍ ଔର ଅହେତୁକ ହୋନେସେ ସ୍ଵଯଂସେ ସିଦ୍ଧ ହୈ .)
୫. ସକଲ = ପୂର୍ଣ, ସମସ୍ତ, ନିରଵଶେଷ (ଆତ୍ମା କୋଈ କାଲକୋ ବାକୀ ରଖେ ବିନା ସଂପୂର୍ଣ ତୀନୋଂ କାଲ ଧ୍ରୁଵ ରହତା
ଐସା ଦ୍ରଵ୍ଯ ହୈ .)