ସ ଖଲୁ ନ ନାମ ଶ୍ରମଣଃ . ଯତସ୍ତତୋଽପରିଚ୍ଛିନ୍ନରେଣୁକନକକଣିକାଵିଶେଷାଦ୍ଧୂଲିଧାଵକାତ୍କନକଲାଭ
ଇଵ ନିରୁପରାଗାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵୋପଲମ୍ଭଲକ୍ଷଣୋ ଧର୍ମୋପଲମ୍ଭୋ ନ ସଂଭୂତିମନୁଭଵତି ..୯୧..
ଅଥ ‘ଉଵସଂପଯାମି ସମ୍ମଂ ଜତ୍ତୋ ଣିଵ୍ଵାଣସଂପତ୍ତୀ’ ଇତି ପ୍ରତିଜ୍ଞାଯ ‘ଚାରିତ୍ତଂ ଖଲୁ ଧମ୍ମୋ
ଧମ୍ମୋ ଜୋ ସୋ ସମୋ ତ୍ତି ଣିଦ୍ଦିଟ୍ଠୋ’ ଇତି ସାମ୍ଯସ୍ଯ ଧର୍ମତ୍ଵଂ ନିଶ୍ଚିତ୍ଯ ‘ପରିଣମଦି ଜେଣ ଦଵ୍ଵଂ
ତକ୍କାଲଂ ତମ୍ମଯଂ ତି ପଣ୍ଣତ୍ତଂ, ତମ୍ହା ଧମ୍ମପରିଣଦୋ ଆଦା ଧମ୍ମୋ ମୁଣେଯଵ୍ଵୋ’ ଇତି ଯଦାତ୍ମନୋ
ହି ସ୍ଫୁ ଟଂ ଣ ସୋ ସମଣୋ ନିଜଶୁଦ୍ଧାତ୍ମରୁଚିରୂପନିଶ୍ଚଯସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵପୂର୍ଵକପରମସାମାଯିକସଂଯମଲକ୍ଷଣଶ୍ରାମଣ୍ଯା-
ଭାଵାତ୍ସ ଶ୍ରମଣୋ ନ ଭଵତି . ଇତ୍ଥଂଭୂତଭାଵଶ୍ରାମଣ୍ଯାଭାଵାତ୍ ତତ୍ତୋ ଧମ୍ମୋ ଣ ସଂଭଵଦି ତସ୍ମାତ୍ପୂର୍ଵୋକ୍ତଦ୍ରଵ୍ଯ-
ଶ୍ରମଣାତ୍ସକାଶାନ୍ନିରୁପରାଗଶୁଦ୍ଧାତ୍ମାନୁଭୂତିଲକ୍ଷଣଧର୍ମୋଽପି ନ ସଂଭଵତୀତି ସୂତ୍ରାର୍ଥଃ ..୯୧.. ଅଥ ‘ଉଵ-
ସଂପଯାମି ସମ୍ମଂ’ ଇତ୍ଯାଦି ନମସ୍କାରଗାଥାଯାଂ ଯତ୍ପ୍ରତିଜ୍ଞାତଂ, ତଦନନ୍ତରଂ ‘ଚାରିତ୍ତଂ ଖଲୁ ଧମ୍ମୋ’ ଇତ୍ଯାଦିସୂତ୍ରେଣ
ଚାରିତ୍ରସ୍ଯ ଧର୍ମତ୍ଵଂ ଵ୍ଯଵସ୍ଥାପିତମ୍ . ଅଥ ‘ପରିଣମଦି ଜେଣ ଦଵ୍ଵଂ’ ଇତ୍ଯାଦିସୂତ୍ରେଣାତ୍ମନୋ ଧର୍ମତ୍ଵଂ ଭଣିତ-
କହାନଜୈନଶାସ୍ତ୍ରମାଲା ]
ଜ୍ଞାନତତ୍ତ୍ଵ -ପ୍ରଜ୍ଞାପନ
୧୫୭
ରେତୀ ଔର ସ୍ଵର୍ଣକଣୋଂକା ଅନ୍ତର ଜ୍ଞାତ ନହୀଂ ହୈ, ଉସେ ଧୂଲଧୋଯେକୋ – ଉସମେଂସେ ସ୍ଵର୍ଣଲାଭ ନହୀଂ ହୋତା,
ଇସୀପ୍ରକାର ଉସମେଂସେ (-ଶ୍ରମଣାଭାସମେଂସେ) ୧ନିରୁପରାଗ ଆତ୍ମତତ୍ତ୍ଵକୀ ଉପଲବ୍ଧି (ପ୍ରାପ୍ତି) ଲକ୍ଷଣଵାଲେ
ଧର୍ମଲାଭକା ଉଦ୍ଭଵ ନହୀଂ ହୋତା .
ଭାଵାର୍ଥ : — ଜୋ ଜୀଵ ଦ୍ରଵ୍ଯମୁନିତ୍ଵକା ପାଲନ କରତା ହୁଆ ଭୀ ସ୍ଵ -ପରକେ ଭେଦ ସହିତ
ପଦାର୍ଥୋଂକୀ ଶ୍ରଦ୍ଧା ନହୀଂ କରତା, ଵହ ନିଶ୍ଚଯ ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵପୂର୍ଵକ ପରମସାମାଯିକସଂଯମରୂପ ମୁନିତ୍ଵକେ
ଅଭାଵକେ କାରଣ ମୁନି ନହୀଂ ହୈ; ଇସଲିଯେ ଜୈସେ ଜିସେ ରେତୀ ଔର ସ୍ଵର୍ଣକଣକା ଵିଵେକ ନହୀଂ ହୈ ଐସେ
ଧୂଲକୋ ଧୋନେଵାଲେକୋ, ଚାହେ ଜିତନା ପରିଶ୍ରମ କରନେ ପର ଭୀ, ସ୍ଵର୍ଣକୀ ପ୍ରାପ୍ତି ନହୀଂ ହୋତୀ, ଉସୀପ୍ରକାର
ଜିସେ ସ୍ଵ ଔର ପରକା ଵିଵେକ ନହୀଂ ହୈ ଐସେ ଉସ ଦ୍ରଵ୍ଯମୁନିକୋ, ଚାହେ ଜିତନୀ ଦ୍ରଵ୍ଯମୁନିତ୍ଵକୀ
କ୍ରିଯାଓଂକା କଷ୍ଟ ଉଠାନେ ପର ଭୀ, ଧର୍ମକୀ ପ୍ରାପ୍ତି ନହୀଂ ହୋତୀ ..୯୧..
୨‘ଉଵସଂପଯାମି ସମ୍ମଂ ଜତ୍ତୋ ଣିଵ୍ଵାଣସଂପତ୍ତୀ’ ଇସପ୍ରକାର (ପାଁଚଵୀଂ ଗାଥାମେଂ) ପ୍ରତିଜ୍ଞା କରକେ,
୩‘ଚାରିତ୍ତଂ ଖଲୁ ଧମ୍ମୋ ଧମ୍ମୋ ଜୋ ସୋ ସମୋ ତ୍ତି ଣିଦ୍ଦିଟ୍ଠୋ’ ଇସପ୍ରକାର (୭ଵୀଂ ଗାଥାମେଂ) ସାମ୍ଯକା
ଧର୍ମତ୍ଵ (ସାମ୍ଯ ହୀ ଧର୍ମ ହୈ) ନିଶ୍ଚିତ କରକେ ୪‘ପରିଣମଦି ଜେଣ ଦଵ୍ଵଂ ତକ୍କାଲଂ ତମ୍ମଯଂ ତି ପଣ୍ଣତ୍ତଂ,
ତମ୍ହା ଧମ୍ମପରିଣଦୋ ଆଦା ଧମ୍ମୋ ମୁଣେଯଵ୍ଵୋ’ ଇସପ୍ରକାର (୮ଵୀଂ ଗାଥାମେଂ) ଜୋ ଆତ୍ମାକା ଧର୍ମତ୍ଵ
୧. ନିରୁପରାଗ = ଉପରାଗ (-ମଲିନତା, ଵିକାର) ରହିତ .
୨. ଅର୍ଥ – ମୈଂ ସାମ୍ଯକୋ ପ୍ରାପ୍ତ କରତା ହୂଁ, ଜିସସେ ନିର୍ଵାଣକୀ ପ୍ରାପ୍ତି ହୋତୀ ହୈ .
୩. ଅର୍ଥ – ଚାରିତ୍ର ଵାସ୍ତଵମେଂ ଧର୍ମ ହୈ ଜୋ ଧର୍ମ ହୈ ଵହ ସାମ୍ଯ ହୈ ଐସା (ଶାସ୍ତ୍ରୋଂମେଂ) କହା ହୈ .
୪. ଅର୍ଥ – ଦ୍ରଵ୍ଯ ଜିସ କାଲମେଂ ଜିସ ଭାଵରୂପ ପରିଣମିତ ହୋତା ହୈ ଉସ କାଲମେଂ ଉସ -ମଯ ହୈ ଐସା (ଜିନେନ୍ଦ୍ରଦେଵନେ)
କହା ହୈ; ଇସଲିଯେ ଧର୍ମପରିଣତ ଆତ୍ମାକୋ ଧର୍ମ ଜାନନା ଚାହିଯେ .