ପ୍ରଵର୍ତମାନପ୍ରଵୃତ୍ତିଯୁକ୍ତସ୍ଯ ଦ୍ରଵ୍ଯାସ୍ତିତ୍ଵେନ ନିଷ୍ପାଦିତନିଷ୍ପତ୍ତିଯୁକ୍ତୈର୍ଗୁଣୈଃ ପର୍ଯାଯୈଶ୍ଚ ଯଦସ୍ତିତ୍ଵଂ ଦ୍ରଵ୍ଯସ୍ଯ ସ ସ୍ଵଭାଵଃ . ଯଥା ଵା ଦ୍ରଵ୍ଯେଣ ଵା କ୍ଷେତ୍ରେଣ ଵା କାଲେନ ଵା ଭାଵେନ ଵା ପୀତତାଦିଗୁଣେଭ୍ଯଃ କୁଣ୍ଡଲାଦିପର୍ଯାଯେଭ୍ଯଶ୍ଚ ପୃଥଗନୁପଲଭ୍ଯମାନସ୍ଯ କର୍ତୃକରଣାଧିକ ରଣରୂପେଣ କାର୍ତସ୍ଵରସ୍ଵରୂପମୁପାଦାଯ ପ୍ରଵର୍ତମାନପ୍ରଵୃତ୍ତିଯୁକ୍ତୈଃ ପୀତତାଦିଗୁଣୈଃ କୁଣ୍ଡଲାଦିପର୍ଯାଯୈଶ୍ଚ ନିଷ୍ପାଦିତନିଷ୍ପତ୍ତିଯୁକ୍ତସ୍ଯ କାର୍ତସ୍ଵରସ୍ଯ ମୂଲସାଧନତଯା ତୈର୍ନିଷ୍ପାଦିତଂ ଯଦସ୍ତିତ୍ଵଂ ସ ସ୍ଵଭାଵଃ, ତଥା ଦ୍ରଵ୍ଯେଣ ଵା କ୍ଷେତ୍ରେଣ ଵା କାଲେନ ଵା ଭାଵେନ ଵା ଗୁଣେଭ୍ଯଃ ପର୍ଯାଯେଭ୍ଯଶ୍ଚ ପୃଥଗନୁପଲଭ୍ଯମାନସ୍ଯ କର୍ତୃକରଣାଧିକରଣରୂପେଣ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମଦ୍ରଵ୍ଯାସ୍ତିତ୍ଵେନ ଚ ଗୁଣପର୍ଯାଯୋତ୍ପାଦଵ୍ଯଯଧ୍ରୌଵ୍ଯାସ୍ତିତ୍ଵଂ ସାଧ୍ଯତ ଇତି . ତଦ୍ଯଥା – ଯଥା ସ୍ଵକୀଯ- ଦ୍ରଵ୍ଯକ୍ଷେତ୍ରକାଲଭାଵୈଃ ସୁଵର୍ଣାଦଭିନ୍ନାନାଂ ପୀତତ୍ଵାଦିଗୁଣକୁଣ୍ଡଲାଦିପର୍ଯାଯାଣାଂ ସଂବନ୍ଧି ଯଦସ୍ତିତ୍ଵଂ ସ ଏଵ ସୁଵର୍ଣସ୍ଯ ସଦ୍ଭାଵଃ, ତଥା ସ୍ଵକୀଯଦ୍ରଵ୍ଯକ୍ଷେତ୍ରକାଲଭାଵୈଃ ପରମାତ୍ମଦ୍ରଵ୍ଯାଦଭିନ୍ନାନାଂ କେଵଲଜ୍ଞାନାଦିଗୁଣକିଂଚିଦୂନ- ଚରମଶରୀରାକାରାଦିପର୍ଯାଯାଣାଂ ସଂବନ୍ଧି ଯଦସ୍ତିତ୍ଵଂ ସ ଏଵ ମୁକ୍ତାତ୍ମଦ୍ରଵ୍ଯସ୍ଯ ସଦ୍ଭାଵଃ . ଯଥା ସ୍ଵକୀଯ- ଦ୍ରଵ୍ଯକ୍ଷେତ୍ରକାଲଭାଵୈଃ ପୀତତ୍ଵାଦିଗୁଣକୁଣ୍ଡଲାଦିପର୍ଯାଯେଭ୍ଯଃ ସକାଶାଦଭିନ୍ନସ୍ଯ ସୁଵର୍ଣସ୍ଯ ସମ୍ବନ୍ଧି ଯଦସ୍ତିତ୍ଵଂ ସ ସ୍ଵରୂପକୋ ଧାରଣ କରକେ ପ୍ରଵର୍ତମାନ ଦ୍ରଵ୍ଯକେ ଅସ୍ତିତ୍ଵସେ ଜିନକୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ହୋତୀ ହୈ, — ଐସେ ଗୁଣୋଂ ଔର ପର୍ଯାଯୋଂସେ ଜୋ ଦ୍ରଵ୍ଯକା ଅସ୍ତିତ୍ଵ ହୈ, ଵହ ସ୍ଵଭାଵ ହୈ . (ଦ୍ରଵ୍ଯସେ, କ୍ଷେତ୍ରସେ, କାଲସେ ଯା ଭାଵସେ ସୁଵର୍ଣସେ ଭିନ୍ନ ନ ଦିଖାଈ ଦେନେଵାଲେ ପୀତତ୍ଵାଦିକ ଔର କୁଣ୍ଡଲାଦିକକା ଅସ୍ତିତ୍ଵ ଵହ ସୁଵର୍ଣକା ହୀ ଅସ୍ତିତ୍ଵ ହୈ, କ୍ଯୋଂକି ପୀତତ୍ଵାଦିକକେ ଔର କୁଣ୍ଡଲାଦିକକେ ସ୍ଵରୂପକୋ ସୁଵର୍ଣ ହୀ ଧାରଣ କରତା ହୈ, ଇସଲିଯେ ସୁଵର୍ଣକେ ଅସ୍ତିତ୍ଵସେ ହୀ ପୀତତ୍ଵାଦିକକୀ ଔର କୁଣ୍ଡଲାଦିକକୀ ନିଷ୍ପତ୍ତି — ସିଦ୍ଧ — ହୋତୀ ହୈ; ସୁଵର୍ଣ ନ ହୋ ତୋ ପୀତତ୍ଵାଦିକ ଔର କୁଣ୍ଡଲାଦିକ ଭୀ ନ ହୋଂ, ଇସୀପ୍ରକାର ଦ୍ରଵ୍ଯସେ, କ୍ଷେତ୍ରସେ, କାଲସେ ଯା ଭାଵସେ ଦ୍ରଵ୍ଯସେ ଭିନ୍ନ ନହୀଂ ଦିଖାଈ ଦେନେଵାଲେ ଗୁଣୋଂ ଔର ପର୍ଯାଯୋଂକା ଅସ୍ତିତ୍ଵ ଵହ ଦ୍ରଵ୍ଯକା ହୀ ଅସ୍ତିତ୍ଵ ହୈ, କ୍ଯୋଂକି ଗୁଣୋଂ ଔର ପର୍ଯାଯୋଂକେ ସ୍ଵରୂପକୋ ଦ୍ରଵ୍ଯ ହୀ ଧାରଣ କରତା ହୈ, ଇସଲିଯେ ଦ୍ରଵ୍ଯକେ ଅସ୍ତିତ୍ଵସେ ହୀ ଗୁଣୋଂକୀ ଔର ପର୍ଯାଯୋଂକୀ ନିଷ୍ପତ୍ତି ହୋତୀ ହୈ, ଦ୍ରଵ୍ଯ ନ ହୋ ତୋ ଗୁଣ ଔର ପର୍ଯାଯେଂ ଭୀ ନ ହୋଂ . ଐସା ଅସ୍ତିତ୍ଵ ଵହ ଦ୍ରଵ୍ଯକା ସ୍ଵଭାଵ ହୈ .)
ଅଥଵା, ଜୈସେ ଦ୍ରଵ୍ଯସେ, କ୍ଷେତ୍ରସେ, କାଲସେ ଯା ଭାଵସେ ୧ଜୋ ପୀତତ୍ଵାଦି ଗୁଣୋଂସେ ଔର କୁଣ୍ଡଲାଦି ପର୍ଯାଯୋଂସେ ପୃଥକ୍ ନହୀଂ ଦିଖାଈ ଦେତା; କର୍ତା -କରଣ -ଅଧିକରଣରୂପସେ ସୁଵର୍ଣକେ ସ୍ଵରୂପକୋ ଧାରଣ କରକେ ପ୍ରଵର୍ତମାନ ପୀତତ୍ଵାଦିଗୁଣୋଂ ଔର କୁଣ୍ଡଲାଦିପର୍ଯାଯୋଂସେ ଜିସକୀ ନିଷ୍ପତ୍ତି ହୋତୀ ହୈ, — ଐସେ ସୁଵର୍ଣକା, ମୂଲସାଧନପନେସେ ୨ଉନସେ ନିଷ୍ପନ୍ନ ହୋତା ହୁଆ, ଜୋ ଅସ୍ତିତ୍ଵ ହୈ, ଵହ ସ୍ଵଭାଵ ହୈ; ଉସୀପ୍ରକାର ଦ୍ରଵ୍ଯସେ, କ୍ଷେତ୍ରସେ, କାଲସେ ଯା ଭାଵସେ ଗୁଣୋଂସେ ଔର ପର୍ଯାଯୋଂସେ ଜୋ ପୃଥକ୍ ନହୀଂ ଦିଖାଈ ଦେତା, କର୍ତା-
୧୭୬ପ୍ରଵଚନସାର[ ଭଗଵାନଶ୍ରୀକୁଂଦକୁଂଦ-
୧. ଜୋ = ଜୋ ସୁଵର୍ଣ .
୨. ଉନସେ = ପୀତତ୍ଵାଦି ଗୁଣୋଂ ଔର କୁଣ୍ଡଲାଦି ପର୍ଯାଯୋଂସେ . (ସୁଵର୍ଣକା ଅସ୍ତିତ୍ଵ ନିଷ୍ପନ୍ନ ହୋନେମେଂ, ଉପଜନେମେଂ, ଯା