ଅଥ ସର୍ଵଥାଽଭାଵଲକ୍ଷଣତ୍ଵମତଦ୍ଭାଵସ୍ଯ ନିଷେଧଯତି —
ଜଂ ଦଵ୍ଵଂ ତଂ ଣ ଗୁଣୋ ଜୋ ଵି ଗୁଣୋ ସୋ ଣ ତଚ୍ଚମତ୍ଥାଦୋ .
ଏସୋ ହି ଅତବ୍ଭାଵୋ ଣେଵ ଅଭାଵୋ ତ୍ତି ଣିଦ୍ଦିଟ୍ଠୋ ..୧୦୮..
ଯଦ୍ଦ୍ରଵ୍ଯଂ ତନ୍ନ ଗୁଣୋ ଯୋଽପି ଗୁଣଃ ସ ନ ତତ୍ତ୍ଵମର୍ଥାତ୍ .
ଏଷ ହ୍ଯତଦ୍ଭାଵୋ ନୈଵ ଅଭାଵ ଇତି ନିର୍ଦିଷ୍ଟଃ ..୧୦୮..
ଵାଚ୍ଯୋ ନ ଭଵତି କେଵଲଜ୍ଞାନାଦିଗୁଣୋ ଵା ସିଦ୍ଧପର୍ଯାଯୋ ଵା, ମୁକ୍ତଜୀଵକେଵଲଜ୍ଞାନାଦିଗୁଣସିଦ୍ଧପର୍ଯାଯଶବ୍ଦୈଶ୍ଚ
ଶୁଦ୍ଧସତ୍ତାଗୁଣୋ ଵାଚ୍ଯୋ ନ ଭଵତି . ଇତ୍ଯେଵଂ ପରସ୍ପରଂ ପ୍ରଦେଶାଭେଦେଽପି ଯୋଽସୌ ସଂଜ୍ଞାଦିଭେଦଃ ସ ତସ୍ଯ
ପୂର୍ଵୋକ୍ତଲକ୍ଷଣତଦ୍ଭାଵସ୍ଯାଭାଵସ୍ତଦଭାଵୋ ଭଣ୍ଯତେ . ସ ଚ ତଦଭାଵଃ ପୁନରପି କିଂ ଭଣ୍ଯତେ . ଅତଦ୍ଭାଵଃ ସଂଜ୍ଞା-
ଲକ୍ଷଣପ୍ରଯୋଜନାଦିଭେଦ ଇତ୍ଯର୍ଥଃ . ଯଥାତ୍ର ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମନି ଶୁଦ୍ଧସତ୍ତାଗୁଣେନ ସହାଭେଦଃ ସ୍ଥାପିତସ୍ତଥା ଯଥାସଂଭଵଂ
ସର୍ଵଦ୍ରଵ୍ଯେଷୁ ଜ୍ଞାତଵ୍ଯ ଇତ୍ଯଭିପ୍ରାଯଃ ..୧୦୭.. ଅଥ ଗୁଣଗୁଣିନୋଃ ପ୍ରଦେଶଭେଦନିଷେଧେନ ତମେଵ ସଂଜ୍ଞାଦି-
ଭେଦରୂପମତଦ୍ଭାଵଂ ଦୃଢଯତି — ଜଂ ଦଵ୍ଵଂ ତଂ ଣ ଗୁଣୋ ଯଦ୍ଦ୍ରଵ୍ଯଂ ସ ନ ଗୁଣଃ, ଯନ୍ମୁକ୍ତଜୀଵଦ୍ରଵ୍ଯଂ ସ ଶୁଦ୍ଧଃ ସନ୍ ଗୁଣୋ
ନ ଭଵତି . ମୁକ୍ତଜୀଵଦ୍ରଵ୍ଯଶବ୍ଦେନ ଶୁଦ୍ଧସତ୍ତାଗୁଣୋ ଵାଚ୍ଯୋ ନ ଭଵତୀତ୍ଯର୍ଥଃ . ଜୋ ଵି ଗୁଣୋ ସୋ ଣ ତଚ୍ଚମତ୍ଥାଦୋ
୨୧୦ପ୍ରଵଚନସାର[ ଭଗଵାନଶ୍ରୀକୁଂଦକୁଂଦ-
ଇସପ୍ରକାର ଇସ ଗାଥାମେଂ ସତ୍ତାକା ଉଦାହରଣ ଦେକର ଅତଦ୍ଭାଵକୋ ସ୍ପଷ୍ଟତଯା ସମଝାଯା ହୈ .
(ଯହାଁ ଇତନା ଵିଶେଷ ହୈ କି ଜୋ ସତ୍ତା ଗୁଣକେ ସମ୍ବନ୍ଧମେଂ କହା ହୈ, ଵହ ଅନ୍ଯ ଗୁଣୋଂକେ ଵିଷଯମେଂ
ଭୀ ଭଲୀଭାଁତି ସମଝ ଲେନା ଚାହିଯେ . ଜୈସେ କି : — ସତ୍ତା ଗୁଣକୀ ଭାଁତି ଏକ ଆତ୍ମାକେ ପୁରୁଷାର୍ଥ
ଗୁଣକୋ ‘ପୁରୁଷାର୍ଥୀ ଆତ୍ମଦ୍ରଵ୍ଯ’ ‘ପୁରୁଷାର୍ଥୀ ଜ୍ଞାନାଦିଗୁଣ’ ଔର ‘ପୁରୁଷାର୍ଥୀ ସିଦ୍ଧତ୍ଵାଦି ପର୍ଯାଯ’ —
ଇସପ୍ରକାର ଵିସ୍ତରିତ କର ସକତେ ହୈଂ . ଅଭିନ୍ନପ୍ରଦେଶ ହୋନେସେ ଇସପ୍ରକାର ଵିସ୍ତାର କିଯା ଜାତା ହୈ, ଫି ର
ଭୀ ସଂଜ୍ଞା -ଲକ୍ଷଣ -ପ୍ରଯୋଜନାଦି ଭେଦ ହୋନେସେ ପୁରୁଷାର୍ଥଗୁଣକୋ ତଥା ଆତ୍ମଦ୍ରଵ୍ଯକୋ, ଜ୍ଞାନାଦି ଅନ୍ଯ ଗୁଣ
ଔର ସିଦ୍ଧତ୍ଵାଦି ପର୍ଯାଯକୋ ଅତଦ୍ଭାଵ ହୈ, ଜୋ କି ଉନମେଂ ଅନ୍ଯତ୍ଵକା କାରଣ ହୈ ..୧୦୭..
ଅବ, ସର୍ଵଥା ଅଭାଵ ଵହ ଅତଦ୍ଭାଵକା ଲକ୍ଷଣ ହୈ, ଇସକା ନିଷେଧ କରତେ ହୈଂ : —
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଅର୍ଥାତ୍ ] ସ୍ଵରୂପ ଅପେକ୍ଷାସେ [ଯଦ୍ ଦ୍ରଵ୍ଯଂ ] ଜୋ ଦ୍ରଵ୍ଯ ହୈ [ତତ୍ ନ ଗୁଣଃ ]
ଵହ ଗୁଣ ନହୀଂ ହୈ, [ଯଃ ଅପି ଗୁଣଃ ] ଔର ଜୋ ଗୁଣ ହୈ [ସଃ ନ ତତ୍ତ୍ଵଂ ] ଯହ ଦ୍ରଵ୍ଯ ନହୀଂ ହୈ . [ଏଷଃ
ହି ଅତଦ୍ଭାଵଃ ] ଯହ ଅତଦ୍ଭାଵ ହୈ; [ନ ଏଵ ଅଭାଵଃ ] ସର୍ଵଥା ଅଭାଵ ଵହ ଅତଦ୍ଭାଵ ନହୀଂ ହୈ;
[ଇତି ନିର୍ଦିଷ୍ଟଃ ] ଐସା (ଜିନେନ୍ଦ୍ରଦେଵ ଦ୍ଵାରା) ଦରଶାଯା ଗଯା ହୈ ..୧୦୮..
ସ୍ଵରୂପେ ନଥୀ ଜେ ଦ୍ରଵ୍ଯ ତେ ଗୁଣ, ଗୁଣ ତେ ନହି ଦ୍ରଵ୍ଯ ଛେ ,
– ଆନେ ଅତତ୍ପଣୁଂ ଜାଣଵୁଂ, ନ ଅଭାଵନେ; ଭାଖ୍ଯୁଂ ଜିନେ. ୧୦୮.