ପରମଃ ନୀରାଗପରମାତ୍ମୋପଲମ୍ଭପରିଣତିରୂପଃ ଆଗମଭାଷଯା ପରମଯଥାଖ୍ଯାତଚାରିତ୍ରରୂପୋ ଵା ଯୋଽସୌ ପରମୋ ଧର୍ମଃ, ସ କେଵଲଜ୍ଞାନାଦ୍ଯନନ୍ତଚତୁଷ୍ଟଯଵ୍ଯକ୍ତିରୂପସ୍ଯ କାର୍ଯସମଯସାରସ୍ଯୋତ୍ପାଦକତ୍ଵାତ୍ସଫଲୋଽପି ନରନାରକାଦି- ପର୍ଯାଯକାରଣଭୂତଂ ଜ୍ଞାନାଵରଣାଦିକର୍ମବନ୍ଧଂ ନୋତ୍ପାଦଯତି, ତତଃ କାରଣାନ୍ନିଷ୍ଫଲଃ . ତତୋ ଜ୍ଞାଯତେ ନରନାରକାଦିସଂସାରକାର୍ଯଂ ମିଥ୍ଯାତ୍ଵରାଗାଦିକ୍ରିଯାଯାଃ ଫଲମିତି . ଅଥଵାସ୍ଯ ସୂତ୍ରସ୍ଯ ଦ୍ଵିତୀଯଵ୍ଯାଖ୍ଯାନଂ କ୍ରିଯତେ — ଯଥା ଶୁଦ୍ଧନଯେନ ରାଗାଦିଵିଭାଵେନ ନ ପରିଣମତ୍ଯଯଂ ଜୀଵସ୍ତଥୈଵାଶୁଦ୍ଧନଯେନାପି ନ ପରିଣମତୀତି ଯଦୁକ୍ତଂ ସାଂଖ୍ଯେନ ତନ୍ନିରାକୃତମ୍ . କଥମିତି ଚେତ୍ . ଅଶୁଦ୍ଧନଯେନ ମିଥ୍ଯାତ୍ଵରାଗାଦିଵିଭାଵପରିଣତ- ଜୀଵାନାଂ ନରନାରକାଦିପର୍ଯାଯପରିଣତିଦର୍ଶନାଦିତି . ଏଵଂ ପ୍ରଥମସ୍ଥଲେ ସୂତ୍ରଗାଥା ଗତା ..୧୧୬.. ଅଥ ମନୁଷ୍ଯାଦିକାର୍ଯକୀ ନିଷ୍ପାଦକ ହୋନେସେ ସଫଲ ହୀ ହୈ; ଔର, ଜୈସେ ଦୂସରେ ଅଣୁକେ ସାଥ ସଂବଂଧ ଜିସକା ନଷ୍ଟ ହୋ ଗଯା ହୈ ଐସେ ଅଣୁକୀ ପରିଣତି ଦ୍ଵିଅଣୁକ କାର୍ଯକୀ ନିଷ୍ପାଦକ ନହୀଂ ହୈ ଉସୀପ୍ରକାର, ମୋହକେ ସାଥ ମିଲନକା ନାଶ ହୋନେ ପର ଵହୀ କ୍ରିଯା — ଦ୍ରଵ୍ଯକୀ ପରମସ୍ଵଭାଵଭୂତ ହୋନେସେ ‘ପରମଧର୍ମ’ ନାମସେ କହୀ ଜାନେଵାଲୀ ଐସୀ — ମନୁଷ୍ଯାଦିକାର୍ଯକୀ ନିଷ୍ପାଦକ ନ ହୋନେସେ ଅଫଲ ହୀ ହୈ .
ଭାଵାର୍ଥ : — ଚୈତନ୍ଯପରିଣତି ଵହ ଆତ୍ମାକୀ କ୍ରିଯା ହୈ . ମୋହ ରହିତ କ୍ରିଯା ମନୁଷ୍ଯାଦି- ପର୍ଯାଯରୂପ ଫଲ ଉତ୍ପନ୍ନ ନହୀଂ କରତୀ, ଔର ମୋହ ସହିତ ୧କ୍ରିଯା ଅଵଶ୍ଯ ମନୁଷ୍ଯାଦିପର୍ଯାଯରୂପ ଫଲ ଉତ୍ପନ୍ନ କରତୀ ହୈ . ମୋହ ସହିତ ଭାଵ ଏକ ପ୍ରକାରକେ ନହୀଂ ହୋତେ, ଇସଲିଯେ ଉସକେ ଫଲରୂପ ମନୁଷ୍ଯାଦିପର୍ଯାଯେଂ ଭୀ ଟଂକୋତ୍କୀର୍ଣ – ଶାଶ୍ଵତ – ଏକରୂପ ନହୀଂ ହୋତୀଂ .. ୧୧୬..
ଅବ, ଯହ ଵ୍ଯକ୍ତ କରତେ ହୈଂ କି ମନୁଷ୍ଯାଦିପର୍ଯାଯେଂ ଜୀଵକୋ କ୍ରିଯାକେ ଫଲ ହୈଂ : — ୧. ମୂଲ ଗାଥାମେଂ ପ୍ରଯୁକ୍ତ ‘କ୍ରିଯା’ ଶବ୍ଦସେ ମୋହ ସହିତ କ୍ରିଯା ସମଝନୀ ଚାହିଯେ . ମୋହ ରହିତ କ୍ରିଯାକୋ ତୋ ‘ପରମ
ନାମାଖ୍ଯ କର୍ମ ସ୍ଵଭାଵଥୀ ନିଜ ଜୀଵଦ୍ରଵ୍ଯ -ସ୍ଵଭାଵନେ ଅଭିଭୂତ କରୀ ତିର୍ଯଂଚ, ଦେଵ, ମନୁଷ୍ଯ ଵା ନାରକ କରେ. ୧୧୭.