ଅଥ ଜୀଵସ୍ଯ ଦ୍ରଵ୍ଯତ୍ଵେନାଵସ୍ଥିତତ୍ଵେଽପି ପର୍ଯାଯୈରନଵସ୍ଥିତତ୍ଵଂ ଦ୍ଯୋତଯତି — ଜାଯଦି ଣେଵ ଣ ଣସ୍ସଦି ଖଣଭଂଗସମୁବ୍ଭଵେ ଜଣେ କୋଈ .
ଇହ ତାଵନ୍ନ କଶ୍ଚିଜ୍ଜାଯତେ ନ ମ୍ରିଯତେ ଚ . ଅଥ ଚ ମନୁଷ୍ଯଦେଵତିର୍ଯଙ୍ନାରକାତ୍ମକୋ ଜୀଵଲୋକଃ ପ୍ରତିକ୍ଷଣପରିଣାମିତ୍ଵାଦୁତ୍ସଂଗିତକ୍ଷଣଭଂଗୋତ୍ପାଦଃ . ନ ଚ ଵିପ୍ରତିଷିଦ୍ଧମେତତ୍, ସଂଭଵଵିଲଯଯୋରେକତ୍ଵ- କୋମଲଶୀତଲନିର୍ମଲାଦିସ୍ଵଭାଵଂ ନ ଲଭତେ, ତଥାଯଂ ଜୀଵୋଽପି ଵୃକ୍ଷସ୍ଥାନୀଯକର୍ମୋଦଯପରିଣତଃ ସନ୍ପରମାହ୍ଲାଦୈକ- ଲକ୍ଷଣସୁଖାମୃତାସ୍ଵାଦନୈର୍ମଲ୍ଯାଦିସ୍ଵକୀଯଗୁଣସମୂହଂ ନ ଲଭତ ଇତି ..୧୧୮.. ଅଥ ଜୀଵସ୍ଯ ଦ୍ରଵ୍ଯେଣ ନିତ୍ଯତ୍ଵେଽପି ପର୍ଯାଯେଣ ଵିନଶ୍ଵରତ୍ଵଂ ଦର୍ଶଯତି – ଜାଯଦି ଣେଵ ଣ ଣସ୍ସଦି ଜାଯତେ ନୈଵ ନ ନଶ୍ଯତି ଦ୍ରଵ୍ଯାର୍ଥିକନଯେନ . କ୍ଵ . ଖଣଭଂଗସମୁବ୍ଭଵେ ଜଣେ କୋଈ କ୍ଷଣଭଙ୍ଗସମୁଦ୍ଭଵେ ଜନେ କୋଽପି . କ୍ଷଣଂ କ୍ଷଣଂ ପ୍ରତି ସ୍ଵଭାଵକୀ ଅନୁପଲବ୍ଧି ହୈ, କର୍ମାଦିକ ଅନ୍ଯ କିସୀ କାରଣସେ ନହୀଂ . ‘କର୍ମ ଜୀଵକେ ସ୍ଵଭାଵକା ପରାଭଵ କରତା ହୈ’ ଐସା କହନା ତୋ ଉପଚାର କଥନ ହୈ; ପରମାର୍ଥସେ ଐସା ନହୀଂ ହୈ ..୧୧୮..
ଅବ, ଜୀଵକୀ ଦ୍ରଵ୍ଯରୂପସେ ୧ଅଵସ୍ଥିତତା ହୋନେ ପର ଭୀ ପର୍ଯାଯୋଂସେ ଅନଵସ୍ଥିତତା (ଅନିତ୍ଯତା -ଅସ୍ଥିରତା) ପ୍ରକାଶତେ ହୈଂ : —
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [କ୍ଷଣଭଙ୍ଗସମୁଦ୍ଭଵେ ଜନେ ] ପ୍ରତିକ୍ଷଣ ଉତ୍ପାଦ ଔର ଵିନାଶଵାଲେ ଜୀଵଲୋକମେଂ [କଶ୍ଚିତ୍ ] କୋଈ [ନ ଏଵ ଜାଯତେ ] ଉତ୍ପନ୍ନ ନହୀଂ ହୋତା ଔର [ନ ନଶ୍ଯତି ] ନ ନଷ୍ଟ ହୋତା ହୈ; [ହି ] କ୍ଯୋଂକି [ଯଃ ଭଵଃ ସଃ ଵିଲଯଃ ] ଜୋ ଉତ୍ପାଦ ହୈ ଵହୀ ଵିନାଶ ହୈ; [ସଂଭଵ -ଵିଲଯୌ ଇତି ତୌ ନାନା ] ଔର ଉତ୍ପାଦ ତଥା ଵିନାଶ, ଇସପ୍ରକାର ଵେ ଅନେକ (ଭିନ୍ନ) ଭୀ ହୈଂ ..୧୧୯..
ଟୀକା : — ପ୍ରଥମ ତୋ ଯହାଁ ନ କୋଈ ଜନ୍ମ ଲେତା ହୈ ଔର ନ ମରତା ହୈ (ଅର୍ଥାତ୍ ଇସ ଲୋକମେଂ କୋଈ ନ ତୋ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋତା ହୈ ଔର ନ ନାଶକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋତା ହୈ ) . ଔର (ଐସା ହୋନେ ପର ଭୀ) ମନୁଷ୍ଯ- ଦେଵ -ତିର୍ଯଂଚ -ନାରକାତ୍ମକ ଜୀଵଲୋକ ପ୍ରତିକ୍ଷଣ ପରିଣାମୀ ହୋନେସେ କ୍ଷଣ -କ୍ଷଣମେଂ ହୋନେଵାଲେ ଵିନାଶ ଔର
କାରଣ ଜନମ ତେ ନାଶ ଛେ; ଵଳୀ ଜନ୍ମ ନାଶ ଵିଭିନ୍ନ ଛେ. ୧୧୯.
୧. ଅଵସ୍ଥିତତା = ସ୍ଥିରପନା; ଠୀକ ରହନା .