ଅପ୍ପା ପରିଣାମପ୍ପା ପରିଣାମୋ ଣାଣକମ୍ମଫଲଭାଵୀ .
ଭଣ୍ଯତେ . ସୈଵ କର୍ମଚେତନେତି . ତମଣେଗଵିଧଂ ଭଣିଦଂ ତଚ୍ଚ କର୍ମ ଶୁଭାଶୁଭଶୁଦ୍ଧୋପଯୋଗଭେଦେନାନେକଵିଧଂ ତ୍ରିଵିଧଂ ଭଣିତମ୍ . ଇଦାନୀଂ ଫଲଚେତନା କଥ୍ଯତେ — ଫଲଂ ତି ସୋକ୍ଖଂ ଵ ଦୁକ୍ଖଂ ଵା ଫଲମିତି ସୁଖଂ ଵା ଦୁଃଖଂ ଵା . ଵିଷଯାନୁରାଗରୂପଂ ଯଦଶୁଭୋପଯୋଗଲକ୍ଷଣଂ କର୍ମ ତସ୍ଯ ଫଲମାକୁଲତ୍ଵୋତ୍ପାଦକଂ ନାରକାଦିଦୁଃଖଂ, ଯଚ୍ଚ ଧର୍ମାନୁ- ରାଗରୂପଂ ଶୁଭୋପଯୋଗଲକ୍ଷଣଂ କର୍ମ ତସ୍ଯ ଫଲଂ ଚକ୍ରଵର୍ତ୍ଯାଦିପଞ୍ଚେନ୍ଦ୍ରିଯଭୋଗାନୁଭଵରୂପଂ, ତଚ୍ଚାଶୁଦ୍ଧନିଶ୍ଚଯେନ ସୁଖମପ୍ଯାକୁଲୋତ୍ପାଦକତ୍ଵାତ୍ ଶୁଦ୍ଧନିଶ୍ଚଯେନ ଦୁଃଖମେଵ . ଯଚ୍ଚ ରାଗାଦିଵିକଲ୍ପରହିତଶୁଦ୍ଧୋପଯୋଗପରିଣତିରୂପଂ କର୍ମ ତସ୍ଯ ଫଲମନାକୁଲତ୍ଵୋତ୍ପାଦକଂ ପରମାନନ୍ଦୈକରୂପସୁଖାମୃତମିତି . ଏଵଂ ଜ୍ଞାନକର୍ମକର୍ମଫଲଚେତନାସ୍ଵରୂପଂ ଜ୍ଞାତ-
ଭାଵାର୍ଥ : — ଜିସମେଂ ସ୍ଵ, ସ୍ଵ -ରୂପସେ ଔର ପର -ରୂପସେ (ପରସ୍ପର ଏକମେକ ହୁଯେ ବିନା, ସ୍ପଷ୍ଟ ଭିନ୍ନତାପୂର୍ଵକ) ଏକ ହୀ ସାଥ ପ୍ରତିଭାସିତ ହୋ ସୋ ଜ୍ଞାନ ହୈ .
ଜୀଵକେ ଦ୍ଵାରା କିଯା ଜାନେଵାଲା ଭାଵ ଵହ (ଜୀଵକା) କର୍ମ ହୈ . ଉସକେ ମୁଖ୍ଯ ଦୋ ଭେଦ ହୈଂ : (୧) ନିରୁପାଧିକ (ସ୍ଵାଭାଵିକ) ଶୁଦ୍ଧଭାଵରୂପ କର୍ମ, ଔର (୨) ଔପାଧିକ ଶୁଭାଶୁଭଭାଵରୂପ କର୍ମ .
ଇସ କର୍ମକେ ଦ୍ଵାରା ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋନେଵାଲା ସୁଖ ଅଥଵା ଦୁଃଖ କର୍ମଫଲ ହୈ . ଵହାଁ, ଦ୍ରଵ୍ଯକର୍ମରୂପ ଉପାଧିମେଂ ଯୁକ୍ତ ନ ହୋନେସେ ଜୋ ନିରୁପାଧିକ ଶୁଦ୍ଧଭାଵରୂପ କର୍ମ ହୋତା ହୈ, ଉସକା ଫଲ ତୋ ଅନାକୁଲତା ଜିସକା ଲକ୍ଷଣ ହୈ ଐସା ସ୍ଵଭାଵଭୂତ ସୁଖ ହୈ; ଔର ଦ୍ରଵ୍ଯକର୍ମରୂପ ଉପାଧିମେଂ ଯୁକ୍ତ ହୋନେସେ ଜୋ ଔପାଧିକ ଶୁଭାଶୁଭଭାଵରୂପ କର୍ମ ହୋତା ହୈ, ଉସକା ଫଲ ଵିକାରଭୂତ ଦୁଃଖ ହୈ, କ୍ଯୋଂକି ଉସମେଂ ଅନାକୁଲତା ନହୀଂ, କିନ୍ତୁ ଆକୁଲତା ହୈ .
ଇସପ୍ରକାର ଜ୍ଞାନ, କର୍ମ ଔର କର୍ମଫଲକା ସ୍ଵରୂପ କହା ଗଯା ..୧୨୪..
ଅବ ଜ୍ଞାନ, କର୍ମ ଔର କର୍ମଫଲକୋ ଆତ୍ମାରୂପସେ ନିଶ୍ଚିତ କରତେ ହୈଂ : —
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଆତ୍ମା ପରିଣାମାତ୍ମା ] ଆତ୍ମା ପରିଣାମାତ୍ମକ ହୈ; [ପରିଣାମଃ ] ପରିଣାମ [ଜ୍ଞାନକର୍ମଫଲଭାଵୀ ] ଜ୍ଞାନରୂପ, କର୍ମରୂପ ଔର କର୍ମଫଲରୂପ ହୋତା ହୈ; [ତସ୍ମାତ୍ ] ଇସଲିଯେ [ଜ୍ଞାନଂ
ପରିଣାମ -ଆତ୍ମକ ଜୀଵ ଛେ, ପରିଣାମ ଜ୍ଞାନାଦିକ ବନେ; ତେଥୀ କରମଫ ଳ, କର୍ମ ତେମ ଜ ଜ୍ଞାନ ଆତ୍ମା ଜାଣଜେ. ୧୨୫.