ଧର୍ମତ୍ଵାଚ୍ଚ ତଦେକଦେଶସର୍ଵଲୋକନିଯମୋ ନାସ୍ତି . କାଲଜୀଵପୁଦ୍ଗଲାନାମିତ୍ଯେକଦ୍ରଵ୍ଯାପେକ୍ଷଯା ଏକଦେଶ ଅନେକଦ୍ରଵ୍ଯାପେକ୍ଷଯା ପୁନରଂଜନଚୂର୍ଣପୂର୍ଣସମୁଦ୍ଗକନ୍ଯାଯେନ ସର୍ଵଲୋକ ଏଵେତି ..୧୩୬..
ସ୍ଵକୀଯସ୍ଵକୀଯସ୍ଵରୂପେ ତିଷ୍ଠନ୍ତି ତଥାପି ଵ୍ଯଵହାରେଣ ଲୋକାକାଶେ ତିଷ୍ଠନ୍ତୀତି . ଅତ୍ର ଯଦ୍ଯପ୍ଯନନ୍ତଜୀଵ- ଦ୍ରଵ୍ଯେଭ୍ଯୋଽନନ୍ତଗୁଣପୁଦ୍ଗଲାସ୍ତିଷ୍ଠନ୍ତି ତଥାପ୍ଯେକଦୀପପ୍ରକାଶେ ବହୁଦୀପପ୍ରକାଶଵଦ୍ଵିଶିଷ୍ଟାଵଗାହଶକ୍ତିଯୋଗେନା- ସଂଖ୍ଯେଯପ୍ରଦେଶେଽପି ଲୋକେଽଵସ୍ଥାନଂ ନ ଵିରୁଧ୍ଯତେ ..୧୩୬.. ଅଥ ଯଦେଵାକାଶସ୍ଯ ପରମାଣୁଵ୍ଯାପ୍ତକ୍ଷେତ୍ରଂ ପ୍ରଦେଶ- ଲକ୍ଷଣମୁକ୍ତଂ ଶେଷଦ୍ରଵ୍ଯପ୍ରଦେଶାନାଂ ତଦେଵେତି ସୂଚଯତି — ଜଧ ତେ ଣଭପ୍ପଦେସା ଯଥା ତେ ପ୍ରସିଦ୍ଧାଃ ପରମାଣୁ- ଵ୍ଯାପ୍ତକ୍ଷେତ୍ରପ୍ରମାଣାକାଶପ୍ରଦେଶାଃ ତଧପ୍ପଦେସା ହଵଂତି ସେସାଣଂ ତେନୈଵାକାଶପ୍ରଦେଶପ୍ରମାଣେନ ପ୍ରଦେଶା ଭଵନ୍ତି . କେଷାମ୍ . ଶୁଦ୍ଧବୁଦ୍ଧୈକସ୍ଵଭାଵଂ ଯତ୍ପରମାତ୍ମଦ୍ରଵ୍ଯଂ ତତ୍ପ୍ରଭୃତିଶେଷଦ୍ରଵ୍ଯାଣାମ୍ . ଅପଦେସୋ ପରମାଣୂ ଅପ୍ରଦେଶୋ ଦ୍ଵିତୀଯାଦି- ପ୍ରଦେଶରହିତୋ ଯୋଽସୌ ପୁଦ୍ଗଲପରମାଣୁଃ ତେଣ ପଦେସୁବ୍ଭଵୋ ଭଣିଦୋ ତେନ ପରମାଣୁନା ପ୍ରଦେଶସ୍ଯୋଦ୍ଭଵ ନିଯମ ନହୀଂ ହୈ . (ଔର) କାଲ, ଜୀଵ ତଥା ପୁଦ୍ଗଲ ଏକ ଦ୍ରଵ୍ଯକୀ ଅପେକ୍ଷାସେ ଲୋକକେ ଏକଦେଶମେଂ ରହତେ ହୈଂ ଔର ଅନେକ ଦ୍ରଵ୍ଯୋଂକୀ ଅପେକ୍ଷାସେ ଅଂଜନଚୂର୍ଣ (କାଜଲ) ସେ ଭରୀ ହୁଈ ଡିବିଯାକେ ନ୍ଯାଯାନୁସାର ସମସ୍ତ ଲୋକମେଂ ହୀ ହୈଂ ..୧୩୬.. ଅବ, ଯହ କହତେ ହୈଂ କି ପ୍ରଦେଶଵତ୍ତ୍ଵ ଔର ଅପ୍ରଦେଶଵତ୍ତ୍ଵ କିସ ପ୍ରକାରସେ ସଂଭଵ ହୈ : —
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଯଥା ] ଜୈସେ [ତେ ନଭଃ ପ୍ରଦେଶାଃ ] ଵେ ଆକାଶପ୍ରଦେଶ ହୈଂ, [ତଥା ] ଉସୀପ୍ରକାର [ଶେଷାଣାଂ ] ଶେଷ ଦ୍ରଵ୍ଯୋଂକେ [ପ୍ରଦେଶାଃ ଭଵନ୍ତି ] ପ୍ରଦେଶ ହୈଂ (ଅର୍ଥାତ୍ ଜୈସେ – ଆକାଶକେ ପ୍ରଦେଶ ପରମାଣୁରୂପୀ ଗଜସେ ନାପେ ଜାତେ ହୈ . ଉସୀପ୍ରକାର ଶେଷ ଦ୍ରଵ୍ଯୋଂକେ ପ୍ରଦେଶ ଭୀ ଇସୀପ୍ରକାର ନାପେ ଜାତେ ହୈଂ ) . [ପରମାଣୁଃ ] ପରମାଣୁ [ଅପ୍ରଦେଶଃ ] ଅପ୍ରଦେଶୀ ହୈ; [ତେନ ] ଉସକେ ଦ୍ଵାରା [ପ୍ରଦେଶୋଦ୍ଭଵଃ ଭଣିତଃ ] ପ୍ରଦେଶୋଦ୍ଭଵ କହା ହୈ ..୧୩୭..
ଜେ ରୀତ ଆଭ -ପ୍ରଦେଶ, ତେ ରୀତ ଶେଷ ଦ୍ରଵ୍ଯ -ପ୍ରଦେଶ ଛେ; ଅପ୍ରଦେଶ ପରମାଣୁ ଵଡେ ଉଦ୍ଭଵ ପ୍ରଦେଶ ତଣୋ ବନେ. ୧୩୭.
୨୭୦ପ୍ରଵଚନସାର[ ଭଗଵାନଶ୍ରୀକୁଂଦକୁଂଦ-