ଦ୍ଵିପ୍ରଦେଶାଦ୍ଯୁଦ୍ଭଵହେତୁଭୂତତଥାଵିଧସ୍ନିଗ୍ଧରୂକ୍ଷଗୁଣପରିଣାମଶକ୍ତିସ୍ଵଭାଵାତ୍ପ୍ରଦେଶୋଦ୍ଭଵତ୍ଵମସ୍ତି . ତତଃ ପର୍ଯାଯେଣାନେକପ୍ରଦେଶତ୍ଵସ୍ଯାପି ସଂଭଵାତ୍ ଦ୍ଵଯାଦିସଂଖ୍ଯେଯାସଂଖ୍ଯେଯାନନ୍ତପ୍ରଦେଶତ୍ଵମପି ନ୍ଯାଯ୍ଯଂ ପୁଦ୍ଗଲସ୍ଯ ..୧୩୭..
ପରମାଣୋର୍ଗତିପରିଣତେଃ ସହକାରିତ୍ଵେନ ଵର୍ତତେ . କସ୍ଯ ସଂବନ୍ଧୀ ଯୋଽସୌ ପରମାଣୁଃ . ପଦେସମେତ୍ତସ୍ସ ଦଵ୍ଵଜାଦସ୍ସ ପ୍ରଦେଶମାତ୍ରପୁଦ୍ଗଲଜାତିରୂପପରମାଣୁଦ୍ରଵ୍ଯସ୍ଯ . କିଂ କୁର୍ଵତଃ . ଵଦିଵଦଦୋ ଵ୍ଯତିପତତୋ ମନ୍ଦଗତ୍ଯା ଗଚ୍ଛତଃ . କଂ ପ୍ରତି . ପଦେସଂ କାଲାଣୁଵ୍ଯାପ୍ତମେକପ୍ରଦେଶମ୍ . କସ୍ଯ ସଂବନ୍ଧିନମ୍ . ଆଗାସଦଵ୍ଵସ୍ସ ଆକାଶଦ୍ରଵ୍ଯସ୍ଯେତି . ତଥାହି – କାଲାଣୁରପ୍ରଦେଶୋ ଭଵତି . କସ୍ମାତ୍ . ଦ୍ରଵ୍ଯେଣୈକପ୍ରଦେଶତ୍ଵାତ୍ . ଅଥଵା ଯଥା ସ୍ନେହଗୁଣେନ ପୁଦ୍ଗଲାନାଂ ତଥାପି ଦୋ ୧ପ୍ରଦେଶାଦିକେ ଉଦ୍ଭଵକେ ହେତୁଭୂତ ତଥାଵିଧ (ଉସ ପ୍ରକାରକେ) ସ୍ନିଗ୍ଧ -ରୂକ୍ଷଗୁଣରୂପ ପରିଣମିତ ହୋନେକୀ ଶକ୍ତିରୂପ ସ୍ଵଭାଵକେ କାରଣ ଉସକେ ପ୍ରଦେଶୋଂକା ଉଦ୍ଭଵ ହୈ; ଇସଲିଯେ ପର୍ଯାଯସେ ଅନେକପ୍ରଦେଶୀପନେକା ଭୀ ସଂଭଵ ହୋନେସେ ପୁଦ୍ଗଲକୋ ଦ୍ଵିପ୍ରଦେଶୀପନେସେ ଲେକର ସଂଖ୍ଯାତ, ଅସଂଖ୍ଯାତ ଔର ଅନନ୍ତପ୍ରଦେଶୀପନା ଭୀ ନ୍ଯାଯଯୁକ୍ତ ହୈ ..୧୩୭.. ଅବ, ‘କାଲାଣୁ ଅପ୍ରଦେଶୀ ହୀ ହୈ’ ଐସା ନିଯମ କରତେ ହୈଂ (ଅର୍ଥାତ୍ ଦରଶାତେ ହୈଂ : — )
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ସମଯଃ ତୁ ] କାଲ ତୋ [ଅପ୍ରଦେଶଃ ] ଅପ୍ରଦେଶୀ ହୈ, [ପ୍ରଦେଶମାତ୍ରସ୍ଯ ଦ୍ରଵ୍ଯଜାତସ୍ଯ ] ପ୍ରଦେଶମାତ୍ର ପୁଦ୍ଗଲ -ପରମାଣୁ [ଆକାଶଦ୍ରଵ୍ଯସ୍ଯ ପ୍ରଦେଶଂ ] ଆକାଶ ଦ୍ରଵ୍ଯକେ ପ୍ରଦେଶକୋ [ଵ୍ଯତିପତତଃ ] ମଂଦ ଗତିସେ ଉଲ୍ଲଂଘନ କର ରହା ହୋ ତବ [ସଃ ଵର୍ତତେ ] ଵହ ଵର୍ତତା ହୈ ଅର୍ଥାତ୍ ନିମିତ୍ତଭୂତତଯା ପରିଣମିତ ହୋତା ହୈ ..୧୩୮..
ଛେ କାଳ ତୋ ଅପ୍ରଦେଶ; ଏକପ୍ରଦେଶ ପରମାଣୁ ଯଦା ଆକାଶଦ୍ରଵ୍ଯ ତଣୋ ପ୍ରଦେଶ ଅତିକ୍ରମେ, ଵର୍ତେ ତଦା. ୧୩୮.
୨୭୨ପ୍ରଵଚନସାର[ ଭଗଵାନଶ୍ରୀକୁଂଦକୁଂଦ-
୧. ଦ୍ଵିପ୍ରଦେଶୀ ଇତ୍ଯାଦି ସ୍କନ୍ଧୋଂକୀ ଉତ୍ପତ୍ତିକେ କାରଣଭୂତ ଜୋ ସ୍ନିଗ୍ଧ -ରୂକ୍ଷ ଗୁଣ ହୈଂ ଉନରୂପ ପରିଣମିତ ହୋନେକୀ ଶକ୍ତି ପୁଦ୍ଗଲକା ସ୍ଵଭାଵ ହୈ .