ଚେତନଦ୍ରଵ୍ଯାନୁଜ୍ଞାତୃତ୍ଵମସ୍ତି; ତାନି ଖଲୁ ମାଂ କାରକାନୁଜ୍ଞାତାରମନ୍ତରେଣାପି କ୍ରିଯମାଣାନି . ତତୋଽହଂ ତତ୍କାରକାନୁଜ୍ଞାତୃତ୍ଵପକ୍ଷପାତମପାସ୍ଯାସ୍ମ୍ଯଯମତ୍ଯନ୍ତଂ ମଧ୍ଯସ୍ଥଃ ..୧୬୦.. ଅଥ ଶରୀରଵାଙ୍ମନସାଂ ପରଦ୍ରଵ୍ଯତ୍ଵଂ ନିଶ୍ଚିନୋତି — ଦେହୋ ଯ ମଣୋ ଵାଣୀ ପୋଗ୍ଗଲଦଵ୍ଵପ୍ପଗ ତ୍ତି ଣିଦ୍ଦିଟ୍ଠା .
ଶରୀରଂ ଚ ଵାକ୍ ଚ ମନଶ୍ଚ ତ୍ରୀଣ୍ଯପି ପରଦ୍ରଵ୍ଯଂ, ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯାତ୍ମକତ୍ଵାତ୍ . ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯତ୍ଵଂ ତୁ ତେଷାଂ ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯସ୍ଵଲକ୍ଷଣଭୂତସ୍ଵରୂପାସ୍ତିତ୍ଵନିଶ୍ଚିତତ୍ଵାତ୍ . ତଥାଵିଧପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯଂ ତ୍ଵନେକପରମାଣୁ- ଅଥ କାଯଵାଙ୍ମନସାଂ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମସ୍ଵରୂପାତ୍ପରଦ୍ରଵ୍ଯତ୍ଵଂ ଵ୍ଯଵସ୍ଥାପଯତି — ଦେହୋ ଯ ମଣୋ ଵାଣୀ ପୋଗ୍ଗଲଦଵ୍ଵପ୍ପଗ ତ୍ତି ଣିଦ୍ଦିଟ୍ଠା ଦେହଶ୍ଚ ମନୋ ଵାଣୀ ତିସ୍ରୋଽପି ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯାତ୍ମକା ଇତି ନିର୍ଦିଷ୍ଟାଃ . କସ୍ମାତ୍ . ଵ୍ଯଵହାରେଣ ଜୀଵେନ ସହୈକତ୍ଵେପି ନିଶ୍ଚଯେନ ପରମଚୈତନ୍ଯପ୍ରକାଶପରିଣତେର୍ଭିନ୍ନତ୍ଵାତ୍ . ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯଂ କିଂ ଭଣ୍ଯତେ . ପୋଗ୍ଗଲଦଵ୍ଵଂ ହି ପୁଣୋ ପିଂଡୋ ପରମାଣୁଦଵ୍ଵାଣଂ ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯଂ ହି ସ୍ଫୁ ଟଂ ପୁନଃ ପିଣ୍ଡଃ ସମୂହୋ ଭଵତି . କେଷାମ୍ . ପରମାଣୁଦ୍ରଵ୍ଯାଣା- ମିତ୍ଯର୍ଥଃ ..୧୬୧.. ଅଥାତ୍ମନଃ ଶରୀରରୂପପରଦ୍ରଵ୍ଯାଭାଵଂ ତତ୍କର୍ତୃତ୍ଵାଭାଵଂ ଚ ନିରୂପଯତି — ଣାହଂ ପୁଗ୍ଗଲମଇଓ ଅନୁମୋଦକ ନହୀଂ ହୂଁ; ମୈଂ କର୍ତା – ଅନୁମୋଦକ ଵିନା ଭୀ (ମୈଂ ଉନକେ କର୍ତାକା ଅନୁମୋଦକ ହୁଏ ଵିନା ଭୀ) ଵେ ଵାସ୍ତଵମେଂ କିଯେ ଜାତେ ହୈଂ . ଇସଲିଯେ ଉନକେ କର୍ତାକେ ଅନୁମୋଦକପନେକା ପକ୍ଷପାତ ଛୋଡ଼କର ଯହ ମୈଂ ଅତ୍ଯନ୍ତ ମଧ୍ଯସ୍ଥ ହୂଁ ..୧୬୦..
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଦେହଃ ଚ ମନଃ ଵାଣୀ ] ଦେହ, ମନ ଔର ଵାଣୀ [ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯାତ୍ମକାଃ ] ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯାତ୍ମକ [ଇତି ନିର୍ଦିଷ୍ଟାଃ ] ହୈଂ, ଐସା (ଵୀତରାଗଦେଵନେ) କହା ହୈ [ଅପି ପୁନଃ ] ଔର [ପୁଦ୍ଗଲ ଦ୍ରଵ୍ଯଂ ] ଵେ ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯ [ପରମାଣୁଦ୍ରଵ୍ଯାଣାଂ ପିଣ୍ଡଃ ] ପରମାଣୁଦ୍ରଵ୍ଯୋଂକା ପିଣ୍ଡ ହୈ ..୧୬୧..
ଟୀକା : — ଶରୀର, ଵାଣୀ ଔର ମନ ତୀନୋଂ ହୀ ପରଦ୍ରଵ୍ଯ ହୈଂ, କ୍ଯୋଂକି ଵେ ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯାତ୍ମକ ହୈଂ . ଉନକେ ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯପନା ହୈ, କ୍ଯୋଂକି ଵେ ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯକେ ସ୍ଵଲକ୍ଷଣଭୂତ
ନେ ତେହ ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯ ବହୁ ପରମାଣୁଓନୋ ପିଂଡ ଛେ. ୧୬୧.
୩୧୦ପ୍ରଵଚନସାର[ ଭଗଵାନଶ୍ରୀକୁଂଦକୁଂଦ-