ପନ୍ନସ୍ଯ ଗ୍ରହଣଂ ଯସ୍ଯେତ୍ଯତୀନ୍ଦ୍ରିଯଜ୍ଞାନମଯତ୍ଵସ୍ଯ ପ୍ରତିପତ୍ତିଃ . ନ ଲିଂଗୈରିନ୍ଦ୍ରିଯୈର୍ଗ୍ରାହ୍ଯତାମାପନ୍ନସ୍ଯ ଗ୍ରହଣଂ ଯସ୍ଯେତୀନ୍ଦ୍ରିଯପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷାଵିଷଯତ୍ଵସ୍ଯ . ନ ଲିଂଗାଦିନ୍ଦ୍ରିଯଗମ୍ଯାଦ୍ଧୂମାଦଗ୍ନେରିଵ ଗ୍ରହଣଂ ଯସ୍ଯେତୀନ୍ଦ୍ରିଯ- ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷପୂର୍ଵକାନୁମାନାଵିଷଯତ୍ଵସ୍ଯ . ନ ଲିଂଗାଦେଵ ପରୈଃ ଗ୍ରହଣଂ ଯସ୍ଯେତ୍ଯନୁମେଯମାତ୍ରତ୍ଵାଭାଵସ୍ଯ . ନ ଲିଂଗାଦେଵ ପରେଷାଂ ଗ୍ରହଣଂ ଯସ୍ଯେତ୍ଯନୁମାତୃମାତ୍ରତ୍ଵାଭାଵସ୍ଯ . ନ ଲିଂଗାତ୍ସ୍ଵଭାଵେନ ଗ୍ରହଣଂ ଯସ୍ଯେତି ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷଜ୍ଞାତୃତ୍ଵସ୍ଯ . ନ ଲିଂଗେନୋପଯୋଗାଖ୍ଯଲକ୍ଷଣେନ ଗ୍ରହଣଂ ଜ୍ଞେଯାର୍ଥାଲମ୍ବନଂ ଯସ୍ଯେତି ବହିରର୍ଥାଲମ୍ବନ- ଜ୍ଞାନାଭାଵସ୍ଯ . ନ ଲିଂଗସ୍ଯୋପଯୋଗାଖ୍ଯଲକ୍ଷଣସ୍ଯ ଗ୍ରହଣଂ ସ୍ଵଯମାହରଣଂ ଯସ୍ଯେତ୍ଯନାହାର୍ଯଜ୍ଞାନତ୍ଵସ୍ଯ . ନ ଲିଂଗସ୍ଯୋପଯୋଗାଖ୍ଯଲକ୍ଷଣସ୍ଯ ଗ୍ରହଣଂ ପରେଣ ହରଣଂ ଯସ୍ଯେତ୍ଯହାର୍ଯଜ୍ଞାନତ୍ଵସ୍ଯ . ନ ଲିଂଗେ ‘ଫାସେହି ପୋଗ୍ଗଲାଣଂ’ ଇତ୍ଯାଦି ସୂତ୍ରଦ୍ଵଯମ୍ . ତତଃ ପରଂ ନିଶ୍ଚଯେନ ଦ୍ରଵ୍ଯବନ୍ଧକାରଣତ୍ଵାଦ୍ରାଗାଦିପରିଣାମ ଏଵ ବନ୍ଧ ଇତି କଥନମୁଖ୍ଯତଯା ‘ରତ୍ତୋ ବଂଧଦି’ ଇତ୍ଯାଦି ଗାଥାତ୍ରଯମ୍ . ଅଥ ଭେଦଭାଵନାମୁଖ୍ଯତ୍ଵେନ ‘ଭଣିଦା ପୁଢଵୀ’ ଇତ୍ଯାଦି ସୂତ୍ରଦ୍ଵଯମ୍ . ତଦନନ୍ତରଂ ଜୀଵୋ ରାଗାଦିପରିଣାମାନାମେଵ କର୍ତା, ନ ଚ ଦ୍ରଵ୍ଯକର୍ମଣାମିତି କଥନମୁଖ୍ଯତ୍ଵେନ ପ୍ରତିପତ୍ତି (ପ୍ରାପ୍ତି, ପ୍ରତିପାଦନ) କରନେକେ ଲିଯେ ହୈ . ଵହ ଇସପ୍ରକାର ହୈ : — (୧) ଗ୍ରାହକ (-ଜ୍ଞାଯକ) ଜିସକେ ଲିଂଗୋଂକେ ଦ୍ଵାରା ଅର୍ଥାତ୍ ଇନ୍ଦ୍ରିଯୋଂକେ ଦ୍ଵାରା ଗ୍ରହଣ (-ଜାନନା) ନହୀଂ ହୋତା ଵହ ଅଲିଂଗଗ୍ରହଣ ହୈ; ଇସପ୍ରକାର ‘ଆତ୍ମା ଅତୀନ୍ଦ୍ରିଯଜ୍ଞାନମଯ’ ହୈ ଇସ ଅର୍ଥକୀ ପ୍ରାପ୍ତି ହୋତୀ ହୈ . (୨) ଗ୍ରାହ୍ଯ (ଜ୍ଞେଯ) ଜିସକା ଲିଂଗୋଂକେ ଦ୍ଵାରା ଅର୍ଥାତ୍ ଇନ୍ଦ୍ରିଯୋଂକେ ଦ୍ଵାରା ଗ୍ରହଣ (-ଜାନନା) ନହୀଂ ହୋତା ଵହ ଅଲିଂଗଗ୍ରହଣ ହୈ; ଇସପ୍ରକାର ‘ଆତ୍ମା ଇନ୍ଦ୍ରିଯପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷକା ଵିଷଯ ନହୀଂ ହୈ’ ଇସ ଅର୍ଥକୀ ପ୍ରାପ୍ତି ହୋତୀ ହୈ . (୩) ଜୈସେ ଧୁଂଏଁସେ ଅଗ୍ନିକା ଗ୍ରହଣ (ଜ୍ଞାନ) ହୋତା ହୈ, ଉସୀପ୍ରକାର ଲିଂଗ ଦ୍ଵାରା, ଅର୍ଥାତ୍ ଇନ୍ଦ୍ରିଯଗମ୍ଯ (-ଇନ୍ଦ୍ରିଯୋଂସେ ଜାନନେ ଯୋଗ୍ଯ ଚିହ୍ନ) ଦ୍ଵାରା ଜିସକା ଗ୍ରହଣ ନହୀଂ ହୋତା ଵହ ଅଲିଂଗଗ୍ରହଣ ହୈ . ଇସପ୍ରକାର ‘ଆତ୍ମା ଇନ୍ଦ୍ରିଯପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷପୂର୍ଵକ ଅନୁମାନକା ଵିଷଯ ନହୀଂ ହୈ’ ଐସେ ଅର୍ଥକୀ ପ୍ରାପ୍ତି ହୋତୀ ହୈ . (୪) ଦୂସରୋଂକେ ଦ୍ଵାରା – ମାତ୍ର ଲିଂଗ ଦ୍ଵାରା ହୀ ଜିସକା ଗ୍ରହଣ ନହୀଂ ହୋତା ଵହ ଅଲିଂଗଗ୍ରହଣ ହୈ; ଇସପ୍ରକାର ‘ଆତ୍ମା ଅନୁମେଯ ମାତ୍ର (କେଵଲ ଅନୁମାନସେ ହୀ ଜ୍ଞାତ ହୋନେ ଯୋଗ୍ଯ) ନହୀଂ ହୈ’ ଐସେ ଅର୍ଥକୀ ପ୍ରାପ୍ତି ହୋତୀ ହୈ . (୫) ଜିସକେ ଲିଂଗସେ ହୀ ପରକା ଗ୍ରହଣ ନହୀଂ ହୋତା ଵହ ଅଲିଂଗଗ୍ରହଣ ହୈ; ଇସପ୍ରକାର ‘ଆତ୍ମା ଅନୁମାତାମାତ୍ର (କେଵଲ ଅନୁମାନ କରନେଵାଲା ହୋ) ନହୀଂ ହୈ’ ଐସେ ଅର୍ଥକୀ ପ୍ରାପ୍ତି ହୋତୀ ହୈ . (୬) ଜିସକେ ଲିଂଗକେ ଦ୍ଵାରା ନହୀଂ କିନ୍ତୁ ସ୍ଵଭାଵକେ ଦ୍ଵାରା ଗ୍ରହଣ ହୋତା ହୈ ଵହ ଅଲିଂଗଗ୍ରହଣ ହୈ; ଇସପ୍ରକାର ‘ଆତ୍ମା ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷ ଜ୍ଞାତା ହୈ’ ଐସେ ଅର୍ଥକୀ ପ୍ରାପ୍ତି ହୋତୀ ହୈ . (୭) ଜିସକେ ଲିଂଗ ଦ୍ଵାରା ଅର୍ଥାତ୍ ଉପଯୋଗନାମକ ଲକ୍ଷଣ ଦ୍ଵାରା ଗ୍ରହଣ ନହୀଂ ହୈ ଅର୍ଥାତ୍ ଜ୍ଞେଯ ପଦାର୍ଥୋଂକା ଆଲମ୍ବନ ନହୀଂ ହୈ, ଵହ ଅଲିଂଗଗ୍ରହଣ ହୈ; ଇସପ୍ରକାର ‘ଆତ୍ମାକେ ବାହ୍ଯ ପଦାର୍ଥୋଂକା ଆଲମ୍ବନଵାଲା ଜ୍ଞାନ ନହୀଂ ହୈ’ ଐସେ ଅର୍ଥକୀ ପ୍ରାପ୍ତି ହୋତୀ ହୈ . (୮) ଜୋ ଲିଂଗକୋ ଅର୍ଥାତ୍ ଉପଯୋଗ ନାମକ ଲକ୍ଷଣକୋ ଗ୍ରହଣ ନହୀଂ କରତା ଅର୍ଥାତ୍ ସ୍ଵଯଂ (କହୀଂ ବାହରସେ) ନହୀଂ ଲାତା ସୋ ଅଲିଂଗଗ୍ରହଣ ହୈ; ଇସପ୍ରକାର ‘ଆତ୍ମା ଜୋ କହୀଂସେ ନହୀଂ ଲାଯା ଜାତା ଐସେ ଜ୍ଞାନଵାଲା ହୈ’ ଐସେ ଅର୍ଥକୀ ପ୍ରାପ୍ତି ହୋତୀ ହୈ . (୯) ଜିସେ ଲିଂଗକା ଅର୍ଥାତ୍ ଉପଯୋଗନାମକ ଲକ୍ଷଣକା ଗ୍ରହଣ ଅର୍ଥାତ୍ ପରସେ ହରଣ

୩୨୬ପ୍ରଵଚନସାର[ ଭଗଵାନଶ୍ରୀକୁଂଦକୁଂଦ-