ਜਂ ਤਕ੍ਕਾਲਿਯਮਿਦਰਂ ਜਾਣਦਿ ਜੁਗਵਂ ਸਮਂਤਦੋ ਸਵ੍ਵਂ .
ਸਾਂਖ੍ਯਾਨਾਂ ਦੂਸ਼ਣਂ ਨ ਭਵਤਿ, ਭੂਸ਼ਣਮੇਵ . ਨੈਵਮ੍ . ਸਂਸਾਰਾਭਾਵੋ ਹਿ ਮੋਕ੍ਸ਼ੋ ਭਣ੍ਯਤੇ, ਸ ਚ ਸਂਸਾਰਿਜੀਵਾਨਾਂ ਨ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਯਤੇ, ਪ੍ਰਤ੍ਯਕ੍ਸ਼ਵਿਰੋਧਾਦਿਤਿ ਭਾਵਾਰ੍ਥਃ ..੪੬.. ਏਵਂ ਰਾਗਾਦਯੋ ਬਨ੍ਧਕਾਰਣਂ, ਨ ਚ ਜ੍ਞਾਨਮਿਤ੍ਯਾਦਿ- ਵ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨਮੁਖ੍ਯਤ੍ਵੇਨ ਸ਼ਸ਼੍ਠਸ੍ਥਲੇ ਗਾਥਾਪਞ੍ਚਕਂ ਗਤਮ੍ . ਅਥ ਪ੍ਰਥਮਂ ਤਾਵਤ੍ ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨਮੇਵ ਸਰ੍ਵਜ੍ਞਸ੍ਵਰੂਪਂ, ਜਾਯੇਂਗੇ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਨਿਤ੍ਯਮੁਕ੍ਤ ਸਿਦ੍ਧ ਹੋਵੇਂਗੇ ! ਕਿਨ੍ਤੁ ਐਸਾ ਸ੍ਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕਿਯਾ ਜਾ ਸਕਤਾ; ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਆਤ੍ਮਾ ਪਰਿਣਾਮਧਰ੍ਮਵਾਲਾ ਹੋਨੇਸੇ, ਜੈਸੇ ਸ੍ਫ ਟਿਕਮਣਿ, ਜਪਾਕੁਸੁਮ ਔਰ ਤਮਾਲਪੁਸ਼੍ਪਕੇ ਰਂਗ -ਰੂਪ ਸ੍ਵਭਾਵਯੁਕ੍ਤਤਾਸੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਤਾ ਹੈ ਉਸੀਪ੍ਰਕਾਰ, ਉਸੇ (ਆਤ੍ਮਾਕੇ) ਸ਼ੁਭਾਸ਼ੁਭ -ਸ੍ਵਭਾਵਯੁਕ੍ਤਤਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਤੀ ਹੈ . (ਜੈਸੇ ਸ੍ਫ ਟਿਕਮਣਿ ਲਾਲ ਔਰ ਕਾਲੇ ਫੂ ਲਕੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸੇ ਲਾਲ ਔਰ ਕਾਲੇ ਸ੍ਵਭਾਵਮੇਂ ਪਰਿਣਮਿਤ ਦਿਖਾਈ ਦੇਤਾ ਹੈ ਉਸੀਪ੍ਰਕਾਰ ਆਤ੍ਮਾ ਕਰ੍ਮੋਪਾਧਿਕੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸੇ ਸ਼ੁਭਾਸ਼ੁਭ ਸ੍ਵਭਾਵਰੂਪ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਤਾ ਹੁਆ ਦਿਖਾਈ ਦੇਤਾ ਹੈ) .
ਭਾਵਾਰ੍ਥ : — ਜੈਸੇ ਸ਼ੁਦ੍ਧਨਯਸੇ ਕੋਈ ਜੀਵ ਸ਼ੁਭਾਸ਼ੁਭ ਭਾਵਰੂਪ ਪਰਿਣਮਿਤ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ ਉਸੀਪ੍ਰਕਾਰ ਯਦਿ ਅਸ਼ੁਦ੍ਧਨਯਸੇ ਭੀ ਪਰਿਣਮਿਤ ਨ ਹੋਤਾ ਹੋ ਤੋ ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯਸੇ ਭੀ ਸਮਸ੍ਤ ਜੀਵੋਂਕੇ ਸਂਸਾਰਕਾ ਅਭਾਵ ਹੋ ਜਾਯੇ ਔਰ ਸਭੀ ਜੀਵ ਸਦਾ ਮੁਕ੍ਤ ਹੀ ਸਿਦ੍ਧ ਹੋਜਾਵੇਂ ! ਕਿਨ੍ਤੁ ਯਹ ਤੋ ਪ੍ਰਤ੍ਯਕ੍ਸ਼ ਵਿਰੁਦ੍ਧ ਹੈ . ਇਸਲਿਯੇ ਜੈਸੇ ਕੇਵਲੀਭਗਵਾਨਕੇ ਸ਼ੁਭਾਸ਼ੁਭ ਪਰਿਣਾਮੋਂਕਾ ਅਭਾਵ ਹੈ ਉਸੀਪ੍ਰਕਾਰ ਸਭੀ ਜੀਵੋਂਕੇ ਸਰ੍ਵਥਾ ਸ਼ੁਭਾਸ਼ੁਭ ਪਰਿਣਾਮੋਂਕਾ ਅਭਾਵ ਨਹੀਂ ਸਮਝਨਾ ਚਾਹਿਯੇ ..੪੬..
ਅਬ, ਪੁਨਃ ਪ੍ਰਕ੍ਰੁਤਕਾ ( – ਚਾਲੁ ਵਿਸ਼ਯਕਾ) ਅਨੁਸਰਣ ਕਰਕੇ ਅਤੀਨ੍ਦ੍ਰਿਯ ਜ੍ਞਾਨਕੋ ਸਰ੍ਵਜ੍ਞਰੂਪਸੇ ਅਭਿਨਨ੍ਦਨ ਕਰਤੇ ਹੈਂ . (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਅਤੀਨ੍ਦ੍ਰਿਯ ਜ੍ਞਾਨ ਸਬਕਾ ਜ੍ਞਾਤਾ ਹੈ ਐਸੀ ਉਸਕੀ ਪ੍ਰਸ਼ਂਸਾ ਕਰਤੇ ਹੈਂ )
ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥ : — [ਯਤ੍ ] ਜੋ [ਯੁਗਪਦ੍ ] ਏਕ ਹੀ ਸਾਥ [ਸਮਨ੍ਤਤਃ ] ਸਰ੍ਵਤਃ (ਸਰ੍ਵ ਆਤ੍ਮਪ੍ਰਦੇਸ਼ੋਂਸੇ) [ਤਾਤ੍ਕਾਲਿਕਂ ] ਤਾਤ੍ਕਾਲਿਕ [ਇਤਰਂ ] ਯਾ ਅਤਾਤ੍ਕਾਲਿਕ, [ਵਿਚਿਤ੍ਰਵਿਸ਼ਮਂ ]
੭੮ਪ੍ਰਵਚਨਸਾਰ[ ਭਗਵਾਨਸ਼੍ਰੀਕੁਂਦਕੁਂਦ-