ਇਹ ਕਿਲੈਕਮਾਕਾਸ਼ਦ੍ਰਵ੍ਯਮੇਕਂ ਧਰ੍ਮਦ੍ਰਵ੍ਯਮੇਕਮਧਰ੍ਮਦ੍ਰਵ੍ਯਮਸਂਖ੍ਯੇਯਾਨਿ ਕਾਲਦ੍ਰਵ੍ਯਾਣ੍ਯਨਨ੍ਤਾਨਿ ਜੀਵਦ੍ਰਵ੍ਯਾਣਿ . ਤਤੋਪ੍ਯਨਨ੍ਤਗੁਣਾਨਿ ਪੁਦ੍ਗਲਦ੍ਰਵ੍ਯਾਣਿ . ਤਥੈਸ਼ਾਮੇਵ ਪ੍ਰਤ੍ਯੇਕਮਤੀਤਾਨਾਗਤਾਨੁਭੂਯ- ਮਾਨਭੇਦਭਿਨ੍ਨਨਿਰਵਧਿਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਪ੍ਰਵਾਹਪਰਿਪਾਤਿਨੋਨਨ੍ਤਾਃ ਪਰ੍ਯਾਯਾਃ . ਏਵਮੇਤਤ੍ਸਮਸ੍ਤਮਪਿ ਸਮੁਦਿਤਂ ਜ੍ਞੇਯਮ੍ . ਇਹੈਵੈਕਂ ਕਿਂਚਿਜ੍ਜੀਵਦ੍ਰਵ੍ਯਂ ਜ੍ਞਾਤ੍ਰੁ . ਅਥ ਯਥਾ ਸਮਸ੍ਤਂ ਦਾਹ੍ਯਂ ਦਹਨ੍ ਦਹਨਃ ਸਮਸ੍ਤਦਾਹ੍ਯਹੇਤੁਕ- ਸਮਸ੍ਤਦਾਹ੍ਯਾਕਾਰਪਰ੍ਯਾਯਪਰਿਣਤਸਕਲੈਕਦਹਨਾਕਾਰਮਾਤ੍ਮਾਨਂ ਪਰਿਣਮਤਿ, ਤਥਾ ਸਮਸ੍ਤਂ ਜ੍ਞੇਯਂ ਜਾਨਨ੍ ਜ੍ਞਾਤਾ ਸਮਸ੍ਤਜ੍ਞੇਯਹੇਤੁਕਸਮਸ੍ਤਜ੍ਞੇਯਾਕਾਰਪਰ੍ਯਾਯਪਰਿਣਤਸਕਲੈਕਜ੍ਞਾਨਾਕਾਰਂ ਚੇਤਨਤ੍ਵਾਤ੍ ਸ੍ਵਾਨੁਭਵ- ਪ੍ਰਤ੍ਯਕ੍ਸ਼ਮਾਤ੍ਮਾਨਂ ਪਰਿਣਮਤਿ . ਏਵਂ ਕਿਲ ਦ੍ਰਵ੍ਯਸ੍ਵਭਾਵਃ . ਯਸ੍ਤੁ ਸਮਸ੍ਤਂ ਜ੍ਞੇਯਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ਸ ਸਮਸ੍ਤਂ ਭਣਿਤਮ੍ . ਅਭੇਦਨਯੇਨ ਤਦੇਵ ਸਰ੍ਵਜ੍ਞਸ੍ਵਰੂਪਂ ਤਦੇਵੋਪਾਦੇਯਭੂਤਾਨਨ੍ਤਸੁਖਾਦ੍ਯਨਨ੍ਤਗੁਣਾਨਾਮਾਧਾਰਭੂਤਂ ਸਰ੍ਵ- ਪ੍ਰਕਾਰੋਪਾਦੇਯਰੂਪੇਣ ਭਾਵਨੀਯਮ੍ ਇਤਿ ਤਾਤ੍ਪਰ੍ਯਮ੍ ..੪੭.. ਅਥ ਯਃ ਸਰ੍ਵਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ਸ ਏਕਮਪਿ ਨ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਵਿਚਾਰਯਤਿ — ਜੋ ਣ ਵਿਜਾਣਦਿ ਯਃ ਕਰ੍ਤਾ ਨੈਵ ਜਾਨਾਤਿ . ਕਥਮ੍ . ਜੁਗਵਂ ਯੁਗਪਦੇਕਕ੍ਸ਼ਣੇ . ਕਾਨ੍ . ਅਤ੍ਥੇ ਅਰ੍ਥਾਨ੍ . ਕਥਂਭੂਤਾਨ੍ . ਤਿਕ੍ਕਾਲਿਗੇ ਤ੍ਰਿਕਾਲਪਰ੍ਯਾਯਪਰਿਣਤਾਨ੍ . ਪੁਨਰਪਿ ਕਥਂਭੂਤਾਨ੍ . ਤਿਹੁਵਣਤ੍ਥੇ ਤ੍ਰਿਭੁਵਨਸ੍ਥਾਨ੍ . ਣਾਦੁਂ ਤਸ੍ਸ ਣ ਸਕ੍ਕਂ ਤਸ੍ਯ ਪੁਰੁਸ਼ਸ੍ਯ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿ ਜ੍ਞਾਨਂ ਜ੍ਞਾਤੁਂ ਸਮਰ੍ਥਂ ਨ ਭਵਤਿ . ਕਿਮ੍ . ਦਵ੍ਵਂ ਵਿਜਾਨਾਤਿ ] ਨਹੀਂ ਜਾਨਤਾ, [ਤਸ੍ਯ ] ਉਸੇ [ਸਪਰ੍ਯਯਂ ] ਪਰ੍ਯਾਯ ਸਹਿਤ [ਏਕਂ ਦ੍ਰਵ੍ਯਂ ਵਾ ] ਏਕ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਭੀ [ਜ੍ਞਾਤੁਂ ਨ ਸ਼ਕ੍ਯਂ ] ਜਾਨਨਾ ਸ਼ਕ੍ਯ ਨਹੀਂ ਹੈ ..੪੮..
ਟੀਕਾ : — ਇਸ ਵਿਸ਼੍ਵਮੇਂ ਏਕ ਆਕਾਸ਼ਦ੍ਰਵ੍ਯ, ਏਕ ਧਰ੍ਮਦ੍ਰਵ੍ਯ, ਏਕ ਅਧਰ੍ਮਦ੍ਰਵ੍ਯ, ਅਸਂਖ੍ਯ ਕਾਲਦ੍ਰਵ੍ਯ ਔਰ ਅਨਨ੍ਤ ਜੀਵਦ੍ਰਵ੍ਯ ਤਥਾ ਉਨਸੇ ਭੀ ਅਨਨ੍ਤਗੁਨੇ ਪੁਦ੍ਗਲ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਹੈਂ, ਔਰ ਉਨ੍ਹੀਂਕੇ ਪ੍ਰਤ੍ਯੇਕਕੇ ਅਤੀਤ, ਅਨਾਗਤ ਔਰ ਵਰ੍ਤਮਾਨ ਐਸੇ (ਤੀਨ) ਪ੍ਰਕਾਰੋਂਸੇ ਭੇਦਵਾਲੀ ੧ਨਿਰਵਧਿ ੨ਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਪ੍ਰਵਾਹਕੇ ਭੀਤਰ ਪੜਨੇਵਾਲੀ (-ਸਮਾ ਜਾਨੇਵਾਲੀ) ਅਨਨ੍ਤ ਪਰ੍ਯਾਯੇਂ ਹੈਂ . ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਯਹ ਸਮਸ੍ਤ (ਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂ ਔਰ ਪਰ੍ਯਾਯੋਂਕਾ) ਸਮੁਦਾਯ ਜ੍ਞੇਯ ਹੈ . ਉਸੀਮੇਂ ਏਕ ਕੋਈ ਭੀ ਜੀਵਦ੍ਰਵ੍ਯ ਜ੍ਞਾਤਾ ਹੈ . ਅਬ ਯਹਾਁ, ਜੈਸੇ ਸਮਸ੍ਤ ਦਾਹ੍ਯਕੋ ਦਹਕਤੀ ਹੁਈ ਅਗ੍ਨਿ ਸਮਸ੍ਤ -ਦਾਹ੍ਯਹੇਤੁਕ (-ਸਮਸ੍ਤ ਦਾਹ੍ਯ ਜਿਸਕਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤ ਹੈ ਐਸਾ) ਸਮਸ੍ਤ ਦਾਹ੍ਯਾਕਾਰਪਰ੍ਯਾਯਰੂਪ ਪਰਿਣਮਿਤ ਸਕਲ ਏਕ ੩ਦਹਨ ਜਿਸਕਾ ਆਕਾਰ (ਸ੍ਵਰੂਪ) ਹੈ ਐਸੇ ਅਪਨੇ ਰੂਪਮੇਂ (-ਅਗ੍ਨਿਰੂਪਮੇਂ ) ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਤੀ ਹੈ, ਵੈਸੇ ਹੀ ਸਮਸ੍ਤ ਜ੍ਞੇਯੋਕੋ ਜਾਨਤਾ ਹੁਆ ਜ੍ਞਾਤਾ (-ਆਤ੍ਮਾ) ਸਮਸ੍ਤਜ੍ਞੇਯਹੇਤੁਕ ਸਮਸ੍ਤ ਜ੍ਞੇਯਾਕਾਰਪਰ੍ਯਾਯਰੂਪ ਪਰਿਣਮਿਤ ੪ਸਕਲ ਏਕ ਜ੍ਞਾਨ ਜਿਸਕਾ ਆਕਾਰ (ਸ੍ਵਰੂਪ) ਹੈ ਐਸੇ ਨਿਜਰੂਪਸੇ — ਜੋ ਚੇਤਨਤਾਕੇ ਕਾਰਣ ਸ੍ਵਾਨੁਭਵਪ੍ਰਤ੍ਯਕ੍ਸ਼ ਹੈ ਉਸ -ਰੂਪ — ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਤਾ ਹੈ . ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ ਸ੍ਵਭਾਵ ਹੈ . ਕਿਨ੍ਤੁ ਜੋ ਸਮਸ੍ਤ ਜ੍ਞੇਯਕੋ ਨਹੀਂ ਜਾਨਤਾ ਵਹ (ਆਤ੍ਮਾ), ਜੈਸੇ ਸਮਸ੍ਤ ਦਾਹ੍ਯਕੋ ਨ ਦਹਤੀ ਹੁਈ ਅਗ੍ਨਿ ਸਮਸ੍ਤਦਾਹ੍ਯਹੇਤੁਕ
੧. ਨਿਰਵਧਿ = ਅਵਧਿ – ਹਦ – ਮਰ੍ਯਾਦਾ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤ .
੨. ਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿ = ਵਰ੍ਤਨ ਕਰਨਾ; ਉਤ੍ਪਾਦ – ਵ੍ਯਯ – ਧ੍ਰੌਵ੍ਯ; ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵ, ਪਰਿਣਤਿ .
੩. ਦਹਨ = ਜਲਾਨਾ, ਦਹਨਾ .
੪. ਸਕਲ = ਸਾਰਾ; ਪਰਿਪੂਰ੍ਣ .