ਅਤੀਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਹਿ ਜ੍ਞਾਨਂ ਯਦਮੂਰ੍ਤਂ ਯਨ੍ਮੂਰ੍ਤੇਸ਼੍ਵਪ੍ਯਤੀਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਯਤ੍ਪ੍ਰਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਚ ਤਤ੍ਸਕਲਂ ਵਿਵ੍ਰਿਯਤੇ — ਅਮੂਰ੍ਤਾਭਿਃ ਕ੍ਸ਼ਾਯਿਕੀਭਿਰਤੀਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਭਿਸ਼੍ਚਿਦਾਨਨ੍ਦੈਕਲਕ੍ਸ਼ਣਾਭਿਃ ਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਸ਼ਕ੍ਤਿਭਿਰੁਤ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਵਾ- ਦਤੀਨ੍ਦ੍ਰਿਯਜ੍ਞਾਨਂ ਸੁਖਂ ਚਾਤ੍ਮਾਧੀਨਤ੍ਵੇਨਾਵਿਨਸ਼੍ਵਰਤ੍ਵਾਦੁਪਾਦੇਯਮਿਤਿ; ਪੂਰ੍ਵੋਕ੍ਤਾਮੂਰ੍ਤਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਸ਼ਕ੍ਤਿਭ੍ਯੋ ਵਿਲਕ੍ਸ਼ਣਾਭਿਃ ਕ੍ਸ਼ਾਯੋਪਸ਼ਮਿਕੇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ਼ਕ੍ਤਿਭਿਰੁਤ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਵਾਦਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਜਂ ਜ੍ਞਾਨਂ ਸੁਖਂ ਚ ਪਰਾਯਤ੍ਤਤ੍ਵੇਨ ਵਿਨਸ਼੍ਵਰਤ੍ਵਾਦ੍ਧੇਯਮਿਤਿ ਤਾਤ੍ਪਰ੍ਯਮ੍ ..੫੩.. ਏਵਮਧਿਕਾਰਗਾਥਯਾ ਪ੍ਰਥਮਸ੍ਥਲਂ ਗਤਮ੍ . ਅਥ ਪੂਰ੍ਵੋਕ੍ਤਮੁਪਾਦੇਯਭੂਤਮਤੀਨ੍ਦ੍ਰਿਯਜ੍ਞਾਨਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ੇਣ ਵ੍ਯਕ੍ਤੀਕਰੋਤਿ — ਜਂ ਯਦਤੀਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਜ੍ਞਾਨਂ ਕਰ੍ਤ੍ਰੁ . ਪੇਚ੍ਛਦੋ ਪ੍ਰੇਕ੍ਸ਼ਮਾਣਪੁਰੁਸ਼ਸ੍ਯ ਜਾਨਾਤਿ . ਕਿਮ੍ . ਅਮੁਤ੍ਤਂ ਅਮੂਰ੍ਤ- ਮਤੀਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਰੁਪਰਾਗਸਦਾਨਨ੍ਦੈਕਸੁਖਸ੍ਵਭਾਵਂ ਯਤ੍ਪਰਮਾਤ੍ਮਦ੍ਰਵ੍ਯਂ ਤਤ੍ਪ੍ਰਭ੍ਰੁਤਿ ਸਮਸ੍ਤਾਮੂਰ੍ਤਦ੍ਰਵ੍ਯਸਮੂਹਂ ਮੁਤ੍ਤੇਸੁ ਅਦਿਂਦਿਯਂ ਚ ਮੂਰ੍ਤੇਸ਼ੁ ਪੁਦ੍ਗਲਦ੍ਰਵ੍ਯੇਸ਼ੁ ਯਦਤੀਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਰਮਾਣ੍ਵਾਦਿ . ਪਚ੍ਛਣ੍ਣਂ ਕਾਲਾਣੁਪ੍ਰਭ੍ਰੁਤਿਦ੍ਰਵ੍ਯਰੂਪੇਣ ਪ੍ਰਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਵ੍ਯਵਹਿਤ- ਮਨ੍ਤਰਿਤਂ, ਅਲੋਕਾਕਾਸ਼ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਪ੍ਰਭ੍ਰੁਤਿ ਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਪ੍ਰਚ੍ਛਨ੍ਨਂ, ਨਿਰ੍ਵਿਕਾਰਪਰਮਾਨਨ੍ਦੈਕਸੁਖਾਸ੍ਵਾਦਪਰਿਣਤਿਰੂਪਪਰਮਾਤ੍ਮਨੋ ਵਰ੍ਤਮਾਨਸਮਯਗਤਪਰਿਣਾਮਾਸ੍ਤਤ੍ਪ੍ਰਭ੍ਰੁਤਯੋ ਯੇ ਸਮਸ੍ਤਦ੍ਰਵ੍ਯਾਣਾਂ ਵਰ੍ਤਮਾਨਸਮਯਗਤਪਰਿਣਾਮਾਸ੍ਤੇ ਕਾਲਪ੍ਰਚ੍ਛਨ੍ਨਾਃ, ਤਸ੍ਯੈਵ ਪਰਮਾਤ੍ਮਨਃ ਸਿਦ੍ਧਰੂਪਸ਼ੁਦ੍ਧਵ੍ਯਞ੍ਜਨਪਰ੍ਯਾਯਃ ਸ਼ੇਸ਼ਦ੍ਰਵ੍ਯਾਣਾਂ ਚ ਯੇ ਯਥਾਸਂਭਵਂ ਵ੍ਯਞ੍ਜਨਪਰ੍ਯਾਯਾਸ੍ਤੇਸ਼੍ਵਨ੍ਤ-
ਅਬ, ਅਤੀਨ੍ਦ੍ਰਿਯ ਸੁਖਕਾ ਸਾਧਨਭੂਤ (-ਕਾਰਣਰੂਪ) ਅਤੀਨ੍ਦ੍ਰਿਯ ਜ੍ਞਾਨ ਉਪਾਦੇਯ ਹੈ — ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਉਸਕੀ ਪ੍ਰਸ਼ਂਸਾ ਕਰਤੇ ਹੈਂ : —
ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥ : — [ਪ੍ਰੇਕ੍ਸ਼ਮਾਣਸ੍ਯ ਯਤ੍ ] ਦੇਖਨੇਵਾਲੇਕਾ ਜੋ ਜ੍ਞਾਨ [ਅਮੂਰ੍ਤਂ ] ਅਮੂਰ੍ਤਕੋ, [ਮੂਰ੍ਤੇਸ਼ੁ ] ਮੂਰ੍ਤ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਮੇਂ ਭੀ [ਅਤੀਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ] ਅਤੀਨ੍ਦ੍ਰਿਯਕੋ, [ਚ ਪ੍ਰਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ] ਔਰ ਪ੍ਰਚ੍ਛਨ੍ਨਕੋ, [ਸਕਲਂ ] ਇਨ ਸਬਕੋ — [ਸ੍ਵਕਂ ਚ ਇਤਰਤ ] ਸ੍ਵ ਤਥਾ ਪਰਕੋ — ਦੇਖਤਾ ਹੈ, [ਤਦ੍ ਜ੍ਞਾਨਂ ] ਵਹ ਜ੍ਞਾਨ [ਪ੍ਰਤ੍ਯਕ੍ਸ਼ਂ ਭਵਤਿ ] ਪ੍ਰਤ੍ਯਕ੍ਸ਼ ਹੈ ..੫੪..
ਟੀਕਾ : — ਜੋ ਅਮੂਰ੍ਤ ਹੈ, ਜੋ ਮੂਰ੍ਤ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਮੇਂ ਭੀ ਅਤੀਨ੍ਦ੍ਰਿਯ ਹੈ, ਔਰ ਜੋ ੧ਪ੍ਰਚ੍ਛਨ੍ਨ ਹੈ, ਉਸ ਸਬਕੋ — ਜੋ ਕਿ ਸ੍ਵ ਔਰ ਪਰ ਇਨ ਦੋ ਭੇਦੋਂਮੇਂ ਸਮਾ ਜਾਤਾ ਹੈ ਉਸੇ — ਅਤੀਨ੍ਦ੍ਰਿਯ ਜ੍ਞਾਨ ਅਵਸ਼੍ਯ ਦੇਖਤਾ
ਦੇਖੇ ਅਮੂਰ੍ਤਿਕ, ਮੂਰ੍ਤਮਾਂਯ ਅਤੀਨ੍ਦ੍ਰਿ ਨੇ, ਪ੍ਰਚ੍ਛਨ੍ਨਨੇ, ਤੇ ਸਰ੍ਵਨੇ — ਪਰ ਕੇ ਸ੍ਵਕੀਯਨੇ, ਜ੍ਞਾਨ ਤੇ ਪ੍ਰਤ੍ਯਕ੍ਸ਼ ਛੇ. ੫੪.
੧. ਪ੍ਰਚ੍ਛਨ੍ਨ = ਗੁਪ੍ਤ; ਅਨ੍ਤਰਿਤ; ਢਕਾ ਹੁਆ .