ਅਥ ਪਰੋਕ੍ਸ਼ਪ੍ਰਤ੍ਯਕ੍ਸ਼ਲਕ੍ਸ਼ਣਮੁਪਲਕ੍ਸ਼ਯਤਿ —
ਜਂ ਪਰਦੋ ਵਿਣ੍ਣਾਣਂ ਤਂ ਤੁ ਪਰੋਕ੍ਖਂ ਤਿ ਭਣਿਦਮਟ੍ਠੇਸੁ .
ਜਦਿ ਕੇਵਲੇਣ ਣਾਦਂ ਹਵਦਿ ਹਿ ਜੀਵੇਣ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ..੫੮..
ਯਤ੍ਪਰਤੋ ਵਿਜ੍ਞਾਨਂ ਤਤ੍ਤੁ ਪਰੋਕ੍ਸ਼ਮਿਤਿ ਭਣਿਤਮਰ੍ਥੇਸ਼ੁ .
ਯਦਿ ਕੇਵਲੇਨ ਜ੍ਞਾਤਂ ਭਵਤਿ ਹਿ ਜੀਵੇਨ ਪ੍ਰਤ੍ਯਕ੍ਸ਼ਮ੍ ..੫੮..
ਯਤ੍ਤੁ ਖਲੁ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਭੂਤਾਦਨ੍ਤਃਕਰਣਾਦਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਤ੍ਪਰੋਪਦੇਸ਼ਾਦੁਪਲਬ੍ਧੇਃ ਸਂਸ੍ਕਾਰਾਦਾਲੋਕਾਦੇਰ੍ਵਾ
ਪ੍ਰਤਿਭਾਸਮਯਪਰਮਜ੍ਯੋਤਿਃਕਾਰਣਭੂਤੇ ਸ੍ਵਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਸ੍ਵਰੂਪਭਾਵਨਾਸਮੁਤ੍ਪਨ੍ਨਪਰਮਾਹ੍ਲਾਦੈਕਲਕ੍ਸ਼ਣਸੁਖਸਂਵਿਤ੍ਤ੍ਯਾਕਾਰ-
ਪਰਿਣਤਿਰੂਪੇ ਰਾਗਾਦਿਵਿਕਲ੍ਪੋਪਾਧਿਰਹਿਤੇ ਸ੍ਵਸਂਵੇਦਨਜ੍ਞਾਨੇ ਭਾਵਨਾ ਕਰ੍ਤਵ੍ਯਾ ਇਤ੍ਯਭਿਪ੍ਰਾਯਃ ..੫੭.. ਅਥ ਪੁਨਰਪਿ
ਪ੍ਰਕਾਰਾਨ੍ਤਰੇਣ ਪ੍ਰਤ੍ਯਕ੍ਸ਼ਪਰੋਕ੍ਸ਼ਲਕ੍ਸ਼ਣਂ ਕਥਯਤਿ — ਜਂ ਪਰਦੋ ਵਿਣ੍ਣਾਣਂ ਤਂ ਤੁ ਪਰੋਕ੍ਖਂ ਤਿ ਭਣਿਦਂ ਯਤ੍ਪਰਤਃ
ਸਕਾਸ਼ਾਦ੍ਵਿਜ੍ਞਾਨਂ ਪਰਿਜ੍ਞਾਨਂ ਭਵਤਿ ਤਤ੍ਪੁਨਃ ਪਰੋਕ੍ਸ਼ਮਿਤਿ ਭਣਿਤਮ੍ . ਕੇਸ਼ੁ ਵਿਸ਼ਯੇਸ਼ੁ . ਅਟ੍ਠੇਸੁ ਜ੍ਞੇਯਪਦਾਰ੍ਥੇਸ਼ੁ . ਜਦਿ
੧. ਪਰੋਪਦੇਸ਼ = ਅਨ੍ਯਕਾ ਉਪਦੇਸ਼.
੨. ਉਪਲਬ੍ਧਿ = ਜ੍ਞਾਨਾਵਰਣੀਯ ਕਰ੍ਮਕੇ ਕ੍ਸ਼ਯੋਪਸ਼ਮਕੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸੇ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੋ ਜਾਨਨੇਕੀ ਸ਼ਕ੍ਤਿ . (ਯਹ ‘ਲਬ੍ਧ’
ਸ਼ਕ੍ਤਿ ਜਬ ‘ਉਪਰ੍ਯੁਕ੍ਤ’ ਹੋਤੀ ਹੈ, ਤਭੀ ਪਦਾਰ੍ਥ ਜ੍ਞਾਤ ਹੋਤਾ ਹੈ .)
੩. ਸਂਸ੍ਕਾਰ = ਪੂਰ੍ਵ ਜ੍ਞਾਤ ਪਦਾਰ੍ਥਕੀ ਧਾਰਣਾ.
੪. ਚਕ੍ਸ਼ੁਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯ ਦ੍ਵਾਰਾ ਰੂਪੀ ਪਦਾਰ੍ਥਕੋ ਦੇਖਨੇਮੇਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਭੀ ਨਿਮਿਤ੍ਤਰੂਪ ਹੋਤਾ ਹੈ.
੧੦੦ਪ੍ਰਵਚਨਸਾਰ[ ਭਗਵਾਨਸ਼੍ਰੀਕੁਂਦਕੁਂਦ-
ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਰੂਪ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋਂਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ ਜਾਨਤਾ ਹੈ ਇਸਲਿਯੇ ਵਹ ਪ੍ਰਤ੍ਯਕ੍ਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ ..੫੭..
ਅਬ, ਪਰੋਕ੍ਸ਼ ਔਰ ਪ੍ਰਤ੍ਯਕ੍ਸ਼ਕੇ ਲਕ੍ਸ਼ਣ ਬਤਲਾਤੇ ਹੈਂ : —
ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥ : — [ਪਰਤਃ ] ਪਰਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ ਹੋਨੇਵਾਲਾ [ਯਤ੍ ] ਜੋ [ਅਰ੍ਥੇਸ਼ੁ ਵਿਜ੍ਞਾਨਂ ] ਪਦਾਰ੍ਥ
ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੀ ਵਿਜ੍ਞਾਨ ਹੈ [ਤਤ੍ ਤੁ ] ਵਹ ਤੋ [ਪਰੋਕ੍ਸ਼ਂ ਇਤਿ ਭਣਿਤਂ ] ਪਰੋਕ੍ਸ਼ ਕਹਾ ਗਯਾ ਹੈ, [ਯਦਿ ] ਯਦਿ
[ਕੇਵਲੇਨ ਜੀਵੇਣ ] ਮਾਤ੍ਰ ਜੀਵਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ ਹੀ [ਜ੍ਞਾਤਂ ਭਵਤਿ ਹਿ ] ਜਾਨਾ ਜਾਯੇ ਤੋ [ਪ੍ਰਤ੍ਯਕ੍ਸ਼ਂ ] ਵਹ ਜ੍ਞਾਨ
ਪ੍ਰਤ੍ਯਕ੍ਸ਼ ਹੈ ..੫੮..
ਟੀਕਾ : — ਨਿਮਿਤ੍ਤਤਾਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ (ਨਿਮਿਤ੍ਤਰੂਪ ਬਨੇ ਹੁਏ) ਐਸੇ ਜੋ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਭੂਤ ਅਂਤਃਕਰਣ
(ਮਨ), ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯ, ੧ਪਰੋਪਦੇਸ਼, ੨ਉਪਲਬ੍ਧਿ, ੩ਸਂਸ੍ਕਾਰ ਯਾ ੪ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਾਦਿਕ ਹੈਂ ਉਨਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ ਹੋਨੇਵਾਲਾ
ਅਰ੍ਥੋ ਤਣੁਂ ਜੇ ਜ੍ਞਾਨ ਪਰਤਃ ਥਾਯ ਤੇਹ ਪਰੋਕ੍ਸ਼ ਛੇ;
ਜੀਵਮਾਤ੍ਰਥੀ ਜ ਜਣਾਯ ਜੋ , ਤੋ ਜ੍ਞਾਨ ਤੇ ਪ੍ਰਤ੍ਯਕ੍ਸ਼ ਛੇ. ੫੮.