ਸ੍ਵਯਂ ਜਾਤਤ੍ਵਾਤ੍, ਸਮਨ੍ਤਤ੍ਵਾਤ੍, ਅਨਨ੍ਤਾਰ੍ਥਵਿਸ੍ਤ੍ਰੁਤਤ੍ਵਾਤ੍, ਵਿਮਲਤ੍ਵਾਤ੍, ਅਵਗ੍ਰਹਾਦਿ- ਰਹਿਤਤ੍ਵਾਚ੍ਚ ਪ੍ਰਤ੍ਯਕ੍ਸ਼ਂ ਜ੍ਞਾਨਂ ਸੁਖਮੈਕਾਨ੍ਤਿਕਮਿਤਿ ਨਿਸ਼੍ਚੀਯਤੇ, ਅਨਾਕੁਲਤ੍ਵੈਕਲਕ੍ਸ਼ਣਤ੍ਵਾਤ੍ਸੌਖ੍ਯਸ੍ਯ . ਯਤੋ ਹਿ ਪਰਤੋ ਜਾਯਮਾਨਂ ਪਰਾਧੀਨਤਯਾ, ਅਸਮਂਤਮਿਤਰਦ੍ਵਾਰਾਵਰਣੇਨ, ਕਤਿਪਯਾਰ੍ਥਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਮਿਤਰਾਰ੍ਥ- ਬੁਭੁਤ੍ਸਯਾ, ਸਮਲਮਸਮ੍ਯਗਵਬੋਧੇਨ, ਅਵਗ੍ਰਹਾਦਿਸਹਿਤਂ ਕ੍ਰਮਕ੍ਰੁਤਾਰ੍ਥਗ੍ਰਹਣਖੇਦੇਨ ਪਰੋਕ੍ਸ਼ਂ ਜ੍ਞਾਨਮਤ੍ਯਨ੍ਤ- ਉਤ੍ਪਨ੍ਨਮ੍ . ਕਿਂ ਕਰ੍ਤ੍ਰੁ . ਣਾਣਂ ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨਮ੍ . ਕਥਂ ਜਾਤਮ੍ . ਸਯਂ ਸ੍ਵਯਮੇਵ . ਪੁਨਰਪਿ ਕਿਂਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟਮ੍ . ਸਮਂਤਂ ਪਰਿਪੂਰ੍ਣਮ੍ . ਪੁਨਰਪਿ ਕਿਂਰੂਪਮ੍ . ਅਣਂਤਤ੍ਥਵਿਤ੍ਥਡਂ ਅਨਨ੍ਤਾਰ੍ਥਵਿਸ੍ਤੀਰ੍ਣਮ੍ . ਪੁਨਃ ਕੀਦ੍ਰੁਸ਼ਮ੍ . ਵਿਮਲਂ ਸਂਸ਼ਯਾਦਿਮਲ-
ਅਬ, ਇਸੀ ਪ੍ਰਤ੍ਯਕ੍ਸ਼ਜ੍ਞਾਨਕੋ ਪਾਰਮਾਰ੍ਥਿਕ ਸੁਖਰੂਪ ਬਤਲਾਤੇ ਹੈਂ : —
ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥ : — [ਸ੍ਵਯਂ ਜਾਤਂ ] ਅਪਨੇ ਆਪ ਹੀ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ [ਸਮਂਤਂ ] ਸਮਂਤ (ਸਰ੍ਵ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ੋਂਸੇ ਜਾਨਤਾ ਹੁਆ) [ਅਨਨ੍ਤਾਰ੍ਥਵਿਸ੍ਤ੍ਰੁਤਂ ] ਅਨਨ੍ਤ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਮੇਂ ਵਿਸ੍ਤ੍ਰੁਤ [ਵਿਮਲਂ ] ਵਿਮਲ [ਤੁ ] ਔਰ [ਅਵਗ੍ਰਹਾਦਿਭਿਃ ਰਹਿਤਂ ] ਅਵਗ੍ਰਹਾਦਿਸੇ ਰਹਿਤ — [ਜ੍ਞਾਨਂ ] ਐਸਾ ਜ੍ਞਾਨ [ਐਕਾਨ੍ਤਿਕਂ ਸੁਖਂ ] ਐਕਾਨ੍ਤਿਕ ਸੁਖ ਹੈ [ਇਤਿ ਭਣਿਤਂ ] ਐਸਾ (ਸਰ੍ਵਜ੍ਞਦੇਵਨੇ) ਕਹਾ ਹੈ ..੫੯..
ਟੀਕਾ : — (੧) ‘ਸ੍ਵਯਂ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ’ ਹੋਨੇਸੇ, (੨) ‘ਸਮਂਤ’ ਹੋਨੇਸੇ, (੩) ‘ਅਨਨ੍ਤ -ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਮੇਂ ਵਿਸ੍ਤ੍ਰੁਤ’ ਹੋਨੇਸੇ, (੪) ‘ਵਿਮਲ’ ਹੋਨੇਸੇ ਔਰ (੫) ‘ਅਵਗ੍ਰਹਾਦਿ ਰਹਿਤ’ ਹੋਨੇਸੇ, ਪ੍ਰਤ੍ਯਕ੍ਸ਼ਜ੍ਞਾਨ
(ਇਸੀ ਬਾਤਕੋ ਵਿਸ੍ਤਾਰਪੂਰ੍ਵਕ ਸਮਝਾਤੇ ਹੈਂ : — )
(੧) ‘ਪਰਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ’ ਹੋਤਾ ਹੁਆ ਪਰਾਧੀਨਤਾਕੇ ਕਾਰਣ (੨) ੩‘ਅਸਮਂਤ’ ਹੋਨੇਸੇ ੪ਇਤਰ ਦ੍ਵਾਰੋਂਕੇ ਆਵਰਣਕੇ ਕਾਰਣ (੩) ‘ਮਾਤ੍ਰ ਕੁਛ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਮੇਂ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਮਾਨ’ ਹੋਤਾ ਹੁਆ ਅਨ੍ਯ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੋ ਜਾਨਨੇਕੀ ਇਚ੍ਛਾਕੇ ਕਾਰਣ, (੪) ‘ਸਮਲ’ ਹੋਨੇਸੇ ਅਸਮ੍ਯਕ੍ ਅਵਬੋਧਕੇ ਕਾਰਣ ( — ਕਰ੍ਮਮਲਯੁਕ੍ਤ ਹੋਨੇਸੇ ਸਂਸ਼ਯ -ਵਿਮੋਹ -ਵਿਭ੍ਰਮ ਸਹਿਤ ਜਾਨਨੇਕੇ ਕਾਰਣ), ਔਰ (੫) ‘ਅਵਗ੍ਰਹਾਦਿ ਸਹਿਤ’ ਹੋਨੇਸੇ ਕ੍ਰਮਸ਼ਃ ਹੋਨੇਵਾਲੇ ੫ਪਦਾਰ੍ਥਗ੍ਰਹਣਕੇ ਖੇਦਕੇ ਕਾਰਣ (-ਇਨ ਕਾਰਣੋਂਕੋ ਲੇਕਰ), ਪਰੋਕ੍ਸ਼ ਜ੍ਞਾਨ ਅਤ੍ਯਨ੍ਤ
੧੦੨ਪ੍ਰਵਚਨਸਾਰ[ ਭਗਵਾਨਸ਼੍ਰੀਕੁਂਦਕੁਂਦ-
੨ਐਕਾਨ੍ਤਿਕ ਸੁਖ ਹੈ ਯਹ ਨਿਸ਼੍ਚਿਤ ਹੋਤਾ ਹੈ, ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਏਕ ਮਾਤ੍ਰ ਅਨਾਕੁਲਤਾ ਹੀ ਸੁਖਕਾ ਲਕ੍ਸ਼ਣ ਹੈ .
੧. ਸਮਨ੍ਤ = ਚਾਰੋਂ ਓਰ -ਸਰ੍ਵ ਭਾਗੋਂਮੇਂ ਵਰ੍ਤਮਾਨ; ਸਰ੍ਵ ਆਤ੍ਮਪ੍ਰਦੇਸ਼ੋਂਸੇ ਜਾਨਤਾ ਹੁਆ; ਸਮਸ੍ਤ; ਸਮ੍ਪੂਰ੍ਣ, ਅਖਣ੍ਡ .
੨. ਐਕਾਨ੍ਤਿਕ = ਪਰਿਪੂਰ੍ਣ; ਅਨ੍ਤਿਮ, ਅਕੇਲਾ; ਸਰ੍ਵਥਾ .
੩. ਪਰੋਕ੍ਸ਼ ਜ੍ਞਾਨ ਖਂਡਿਤ ਹੈ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਵਹ ਅਮੁਕ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ੋਂਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ ਹੀ ਜਾਨਤਾ ਹੈ; ਜੈਸੇ -ਵਰ੍ਣ ਆਁਖ ਜਿਤਨੇ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ੋਂਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ ਹੀ (ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਜ੍ਞਾਨਸੇ) ਜ੍ਞਾਤ ਹੋਤਾ ਹੈ; ਅਨ੍ਯ ਦ੍ਵਾਰ ਬਨ੍ਦ ਹੈਂ .
੪. ਇਤਰ = ਦੂਸਰੇ; ਅਨ੍ਯ; ਉਸਕੇ ਸਿਵਾਯਕੇ .
੫. ਪਦਾਰ੍ਥਗ੍ਰਹਣ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਪਦਾਰ੍ਥਕਾ ਬੋਧ ਏਕ ਹੀ ਸਾਥ ਨ ਹੋਨੇ ਪਰ ਅਵਗ੍ਰਹ, ਈਹਾ ਇਤ੍ਯਾਦਿ ਕ੍ਰਮਪੂਰ੍ਵਕ ਹੋਨੇਸੇ ਖੇਦ ਹੋਤਾ ਹੈ .