ਅਥ ਕੇਵਲਸ੍ਯਾਪਿ ਪਰਿਣਾਮਦ੍ਵਾਰੇਣ ਖੇਦਸ੍ਯ ਸਂਭਵਾਦੈਕਾਨ੍ਤਿਕਸੁਖਤ੍ਵਂ ਨਾਸ੍ਤੀਤਿ
ਪ੍ਰਤ੍ਯਾਚਸ਼੍ਟੇ —
ਜਂ ਕੇਵਲਂ ਤਿ ਣਾਣਂ ਤਂ ਸੋਕ੍ਖਂ ਪਰਿਣਮਂ ਚ ਸੋ ਚੇਵ .
ਖੇਦੋ ਤਸ੍ਸ ਣ ਭਣਿਦੋ ਜਮ੍ਹਾ ਘਾਦੀ ਖਯਂ ਜਾਦਾ ..੬੦..
ਯਤ੍ਕੇਵਲਮਿਤਿ ਜ੍ਞਾਨਂ ਤਤ੍ਸੌਖ੍ਯਂ ਪਰਿਣਾਮਸ਼੍ਚ ਸ ਚੈਵ .
ਖੇਦਸ੍ਤਸ੍ਯ ਨ ਭਣਿਤੋ ਯਸ੍ਮਾਤ੍ ਘਾਤੀਨਿ ਕ੍ਸ਼ਯਂ ਜਾਤਾਨਿ ..੬੦..
ਅਤ੍ਰ ਕੋ ਹਿ ਨਾਮ ਖੇਦਃ, ਕਸ਼੍ਚ ਪਰਿਣਾਮਃ ਕਸ਼੍ਚ ਕੇਵਲਸੁਖਯੋਰ੍ਵ੍ਯਤਿਰੇਕਃ, ਯਤਃ
ਕੇਵਲਸ੍ਯੈਕਾਨ੍ਤਿਕ ਸੁਖਤ੍ਵਂ ਨ ਸ੍ਯਾਤ੍ . ਖੇਦਸ੍ਯਾਯਤਨਾਨਿ ਘਾਤਿਕਰ੍ਮਾਣਿ, ਨ ਨਾਮ ਕੇਵਲਂ ਪਰਿਣਾਮ-
ਸਤ੍, ਸਰ੍ਵਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਧਾਰਤ੍ਵੇਨੋਤ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਵਾਤ੍ਸਮਸ੍ਤਂ ਸਰ੍ਵਜ੍ਞਾਨਾਵਿਭਾਗਪਰਿਚ੍ਛੇਦਪਰਿਪੂਰ੍ਣਂ ਸਤ੍, ਸਮਸ੍ਤਾਵਰਣ-
ਕ੍ਸ਼ਯੇਨੋਤ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਵਾਤ੍ਸਮਸ੍ਤਜ੍ਞੇਯਪਦਾਰ੍ਥਗ੍ਰਾਹਕਤ੍ਵੇਨ ਵਿਸ੍ਤੀਰ੍ਣਂ ਸਤ੍, ਸਂਸ਼ਯਵਿਮੋਹਵਿਭ੍ਰਮਰਹਿਤਤ੍ਵੇਨ ਸੂਕ੍ਸ਼੍ਮਾਦਿਪਦਾਰ੍ਥ-
ਪਰਿਚ੍ਛਿਤ੍ਤਿਵਿਸ਼ਯੇਤ੍ਯਨ੍ਤਵਿਸ਼ਦਤ੍ਵਾਦ੍ਵਿਮਲਂ ਸਤ੍, ਕ੍ਰਮਕਰਣਵ੍ਯਵਧਾਨਜਨਿਤਖੇਦਾਭਾਵਾਦਵਗ੍ਰਹਾਦਿਰਹਿਤਂ ਚ ਸਤ੍,
ਯਦੇਵਂ ਪਞ੍ਚਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟਂ ਕ੍ਸ਼ਾਯਿਕਜ੍ਞਾਨਂ ਤਦਨਾਕੁਲਤ੍ਵਲਕ੍ਸ਼ਣਪਰਮਾਨਨ੍ਦੈਕਰੂਪਪਾਰਮਾਰ੍ਥਿਕਸੁਖਾਤ੍ਸਂਜ੍ਞਾਲਕ੍ਸ਼ਣ-
ਪ੍ਰਯੋਜਨਾਦਿਭੇਦੇਪਿ ਨਿਸ਼੍ਚਯੇਨਾਭਿਨ੍ਨਤ੍ਵਾਤ੍ਪਾਰਮਾਰ੍ਥਿਕਸੁਖਂ ਭਣ੍ਯਤੇ – ਇਤ੍ਯਭਿਪ੍ਰਾਯਃ ..੫੯.. ਅਥਾਨਨ੍ਤਪਦਾਰ੍ਥ-
ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਨਾਤ੍ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨੇਪਿ ਖੇਦੋਸ੍ਤੀਤਿ ਪੂਰ੍ਵਪਕ੍ਸ਼ੇ ਸਤਿ ਪਰਿਹਾਰਮਾਹ – ਜਂ ਕੇਵਲਂ ਤਿ ਣਾਣਂ ਤਂ ਸੋਕ੍ਖਂ
੧. ਖੇਦ = ਥਕਾਵਟ; ਸਂਤਾਪ; ਦੁਃਖ
ਜੇ ਜ੍ਞਾਨ ‘ਕੇਵਲ’ ਤੇ ਜ ਸੁਖ, ਪਰਿਣਾਮ ਪਣ ਵਲ਼ੀ ਤੇ ਜ ਛੇ;
ਭਾਖ੍ਯੋ ਨ ਤੇਮਾਂ ਖੇਦ ਜੇਥੀ ਘਾਤਿਕਰ੍ਮ ਵਿਨਸ਼੍ਟ ਛੇ. ੬੦.
੧੦੪ਪ੍ਰਵਚਨਸਾਰ[ ਭਗਵਾਨਸ਼੍ਰੀਕੁਂਦਕੁਂਦ-
ਭਾਵਾਰ੍ਥ : — ਕ੍ਸ਼ਾਯਿਕਜ੍ਞਾਨ -ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨ ਏਕਾਨ੍ਤ ਸੁਖਸ੍ਵਰੂਪ ਹੈਂ ..੫੯..
ਅਬ, ਐਸੇ ਅਭਿਪ੍ਰਾਯਕਾ ਖਂਡਨ ਕਰਤੇ ਹੈਂ ਕਿ ‘ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨਕੋ ਭੀ ਪਰਿਣਾਮਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ ੧ਖੇਦਕਾ
ਸਮ੍ਭਵ ਹੋਨੇਸੇ ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨ ਐਕਾਨ੍ਤਿਕ ਸੁਖ ਨਹੀਂ ਹੈ : —
ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥ : — [ਯਤ੍ ] ਜੋ [ਕੇਵਲਂ ਇਤਿ ਜ੍ਞਾਨਂ ] ‘ਕੇਵਲ’ ਨਾਮਕਾ ਜ੍ਞਾਨ ਹੈ [ਤਤ੍
ਸੌਖ੍ਯਂ ] ਵਹ ਸੁਖ ਹੈ [ਪਰਿਣਾਮਃ ਚ ] ਪਰਿਣਾਮ ਭੀ [ਸਃ ਚ ਏਵ ] ਵਹੀ ਹੈ [ਤਸ੍ਯ ਖੇਦਃ ਨ
ਭਣਿਤਃ ] ਉਸੇ ਖੇਦ ਨਹੀਂ ਕਹਾ ਹੈ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨਮੇਂ ਸਰ੍ਵਜ੍ਞਦੇਵਨੇ ਖੇਦ ਨਹੀਂ ਕਹਾ) [ਯਸ੍ਮਾਤ੍ ]
ਕ੍ਯੋਂਕਿ [ਘਾਤੀਨਿ ] ਘਾਤਿਕਰ੍ਮ [ਕ੍ਸ਼ਯਂ ਜਾਤਾਨਿ ] ਕ੍ਸ਼ਯਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੁਏ ਹੈਂ ..੬੦..
ਟੀਕਾ : — ਯਹਾਁ (ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨਕੇ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਮੇਂ), ਖੇਦ ਕ੍ਯਾ, (੨) ਪਰਿਣਾਮ ਕ੍ਯਾ ਤਥਾ
(੩) ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨ ਔਰ ਸੁਖਕਾ ਵ੍ਯਤਿਰੇਕ (-ਭੇਦ) ਕ੍ਯਾ, ਕਿ ਜਿਸਸੇ ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨਕੋ ਐਕਾਨ੍ਤਿਕ
ਸੁਖਤ੍ਵ ਨ ਹੋ ?