ਅਥ ਮੁਕ੍ਤਾਤ੍ਮਸੁਖਪ੍ਰਸਿਦ੍ਧਯੇ ਸ਼ਰੀਰਸ੍ਯ ਸੁਖਸਾਧਨਤਾਂ ਪ੍ਰਤਿਹਨ੍ਤਿ —
ਪਪ੍ਪਾ ਇਟ੍ਠੇ ਵਿਸਯੇ ਫਾਸੇਹਿਂ ਸਮਸ੍ਸਿਦੇ ਸਹਾਵੇਣ .
ਪਰਿਣਮਮਾਣੋ ਅਪ੍ਪਾ ਸਯਮੇਵ ਸੁਹਂ ਣ ਹਵਦਿ ਦੇਹੋ ..੬੫..
ਪ੍ਰਾਪ੍ਯੇਸ਼੍ਟਾਨ੍ ਵਿਸ਼ਯਾਨ੍ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ੈਃ ਸਮਾਸ਼੍ਰਿਤਾਨ੍ ਸ੍ਵਭਾਵੇਨ .
ਪਰਿਣਮਮਾਨ ਆਤ੍ਮਾ ਸ੍ਵਯਮੇਵ ਸੁਖਂ ਨ ਭਵਤਿ ਦੇਹਃ ..੬੫..
ਅਸ੍ਯ ਖਲ੍ਵਾਤ੍ਮਨਃ ਸਸ਼ਰੀਰਾਵਸ੍ਥਾਯਾਮਪਿ ਨ ਸ਼ਰੀਰਂ ਸੁਖਸਾਧਨਤਾਮਾਪਦ੍ਯਮਾਨਂ ਪਸ਼੍ਯਾਮਃ,
ਯਤਸ੍ਤਦਾਪਿ ਪੀਤੋਨ੍ਮਤ੍ਤਕਰਸੈਰਿਵ ਪ੍ਰਕ੍ਰੁਸ਼੍ਟਮੋਹਵਸ਼ਵਰ੍ਤਿਭਿਰਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੈਰਿਮੇਸ੍ਮਾਕਮਿਸ਼੍ਟਾ ਇਤਿ ਕ੍ਰਮੇਣ
ਵਿਸ਼ਯਾਰ੍ਥਂ ਵ੍ਯਾਪਾਰੋ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਯਤੇ ਚੇਤ੍ਤਤ ਏਵ ਜ੍ਞਾਯਤੇ ਦੁਃਖਮਸ੍ਤੀਤ੍ਯਭਿਪ੍ਰਾਯਃ ..੬੪.. ਏਵਂ ਪਰਮਾਰ੍ਥੇਨੇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸੁਖਸ੍ਯ
ਦੁਃਖਸ੍ਥਾਪਨਾਰ੍ਥਂ ਗਾਥਾਦ੍ਵਯਂ ਗਤਮ੍ . ਅਥ ਮੁਕ੍ਤਾਤ੍ਮਨਾਂ ਸ਼ਰੀਰਾਭਾਵੇਪਿ ਸੁਖਮਸ੍ਤੀਤਿ ਜ੍ਞਾਪਨਾਰ੍ਥਂ ਸ਼ਰੀਰਂ ਸੁਖ-
ਕਾਰਣਂ ਨ ਸ੍ਯਾਦਿਤਿ ਵ੍ਯਕ੍ਤੀਕਰੋਤਿ — ਪਪ੍ਪਾ ਪ੍ਰਾਪ੍ਯ . ਕਾਨ੍ . ਇਟ੍ਠੇ ਵਿਸਏ ਇਸ਼੍ਟਪਞ੍ਚੇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਿਸ਼ਯਾਨ੍ . ਕਥਂਭੂਤਾਨ੍ .
ਕਹਾਨਜੈਨਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਮਾਲਾ ]
ਜ੍ਞਾਨਤਤ੍ਤ੍ਵ -ਪ੍ਰਜ੍ਞਾਪਨ
੧੧੩
ਪ੍ਰ. ੧੫
ਮਰਨੇ ਤਕਕੀ ਪਰਵਾਹ ਨ ਕਰਕੇ ਕ੍ਸ਼ਣਿਕ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਿਸ਼ਯੋਂਮੇਂ ਕੂਦ ਪੜਤੇ ਹੈਂ . ਯਦਿ ਉਨ੍ਹੇਂ ਸ੍ਵਭਾਵਸੇ
ਹੀ ਦੁਃਖ ਨ ਹੋ ਤੋ ਵਿਸ਼ਯੋਂਮੇਂ ਰਤਿ ਹੀ ਨ ਹੋਨੀ ਚਾਹਿਯੇ . ਜਿਸਕੇ ਸ਼ਰੀਰਕਾ ਦਾਹ ਦੁਃਖ ਨਸ਼੍ਟ ਹੋ
ਗਯਾ ਹੋ ਵਹ ਬਾਹ੍ਯ ਸ਼ੀਤੋਪਚਾਰਮੇਂ ਰਤਿ ਕ੍ਯੋਂ ਕਰੇਗਾ ? ਇਸਸੇ ਸਿਦ੍ਧ ਹੁਆ ਕਿ ਪਰੋਕ੍ਸ਼ਜ੍ਞਾਨਿਯੋਂਕੇ ਦੁਃਖ
ਸ੍ਵਾਭਾਵਿਕ ਹੀ ਹੈ ..੬੪..
ਅਬ, ਮੁਕ੍ਤ ਆਤ੍ਮਾਕੇ ਸੁਖਕੀ ਪ੍ਰਸਿਦ੍ਧਿਕੇ ਲਿਯੇ, ਸ਼ਰੀਰ ਸੁਖਕਾ ਸਾਧਨ ਹੋਨੇਕੀ ਬਾਤਕਾ
ਖਂਡਨ ਕਰਤੇ ਹੈਂ . (ਸਿਦ੍ਧ ਭਗਵਾਨਕੇ ਸ਼ਰੀਰਕੇ ਬਿਨਾ ਭੀ ਸੁਖ ਹੋਤਾ ਹੈ ਯਹ ਬਾਤ ਸ੍ਪਸ਼੍ਟ ਸਮਝਾਨੇਕੇ
ਲਿਯੇ, ਸਂਸਾਰਾਵਸ੍ਥਾਮੇਂ ਭੀ ਸ਼ਰੀਰ ਸੁਖਕਾ – ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸੁਖਕਾ – ਸਾਧਨ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਐਸਾ ਨਿਸ਼੍ਚਿਤ
ਕਰਤੇ ਹੈਂ) : —
ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥ : — [ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ੈਃ ਸਮਾਸ਼੍ਰਿਤਾਨ੍ ] ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ਨਾਦਿਕ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਁ ਜਿਨਕਾ ਆਸ਼੍ਰਯ ਲੇਤੀ ਹੈਂ ਐਸੇ
[ਇਸ਼੍ਟਾਨ੍ ਵਿਸ਼ਯਾਨ੍ ] ਇਸ਼੍ਟ ਵਿਸ਼ਯੋਂਕੋ [ਪ੍ਰਾਪ੍ਯ ] ਪਾਕਰ [ਸ੍ਵਭਾਵੇਨ ] (ਅਪਨੇ ਸ਼ੁਦ੍ਧ) ਸ੍ਵਭਾਵਸੇ
[ਪਰਿਣਮਮਾਨਃ ] ਪਰਿਣਮਨ ਕਰਤਾ ਹੁਆ [ਆਤ੍ਮਾ ] ਆਤ੍ਮਾ [ਸ੍ਵਯਮੇਵ ] ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ [ਸੁਖ ] ਸੁਖਰੂਪ
(-ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸੁਖਰੂਪ) ਹੋਤਾ ਹੈ [ਦੇਹਃ ਨ ਭਵਤਿ ] ਦੇਹ ਸੁਖਰੂਪ ਨਹੀਂ ਹੋਤੀ ..੬੫..
ਟੀਕਾ : — ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ਇਸ ਆਤ੍ਮਾਕੇ ਲਿਯੇ ਸਸ਼ਰੀਰ ਅਵਸ੍ਥਾਮੇਂ ਭੀ ਸ਼ਰੀਰ ਸੁਖਕਾ ਸਾਧਨ
ਹੋ ਐਸਾ ਹਮੇਂ ਦਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦੇਤਾ; ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਤਬ ਭੀ, ਮਾਨੋਂ ਉਨ੍ਮਾਦਜਨਕ ਮਦਿਰਾਕਾ ਪਾਨ ਕਿਯਾ ਹੋ
ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮਾਸ਼੍ਰਿਤ ਇਸ਼੍ਟ ਵਿਸ਼ਯੋ ਪਾਮੀਨੇ, ਨਿਜ ਭਾਵਥੀ
ਜੀਵ ਪ੍ਰਣਮਤੋ ਸ੍ਵਯਮੇਵ ਸੁਖਰੂਪ ਥਾਯ, ਦੇਹ ਥਤੋ ਨਥੀ. ੬੫.