ਵਿਸ਼ਯਾਨਭਿਪਤਦ੍ਭਿਰਸਮੀਚੀਨਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਤਾਮਨੁਭਵਨ੍ਨੁਪਰੁਦ੍ਧਸ਼ਕ੍ਤਿਸਾਰੇਣਾਪਿ ਜ੍ਞਾਨਦਰ੍ਸ਼ਨਵੀਰ੍ਯਾਤ੍ਮਕੇਨ ਨਿਸ਼੍ਚਯ-
ਕਾਰਣਤਾਮੁਪਾਗਤੇਨ ਸ੍ਵਭਾਵੇਨ ਪਰਿਣਮਮਾਨਃ ਸ੍ਵਯਮੇਵਾਯਮਾਤ੍ਮਾ ਸੁਖਤਾਮਾਪਦ੍ਯਤੇ . ਸ਼ਰੀਰਂ ਤ੍ਵਚੇਤਨ-
ਤ੍ਵਾਦੇਵ ਸੁਖਤ੍ਵਪਰਿਣਤੇਰ੍ਨਿਸ਼੍ਚਯਕਾਰਣਤਾਮਨੁਪਗਚ੍ਛਨ੍ਨ ਜਾਤੁ ਸੁਖਤਾਮੁਪਢੌਕਤ ਇਤਿ ..੬੫..
ਅਥੈਤਦੇਵ ਦ੍ਰੁਢਯਤਿ —
ਏਗਂਤੇਣ ਹਿ ਦੇਹੋ ਸੁਹਂ ਣ ਦੇਹਿਸ੍ਸ ਕੁਣਦਿ ਸਗ੍ਗੇ ਵਾ .
ਵਿਸਯਵਸੇਣ ਦੁ ਸੋਕ੍ਖਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਵਾ ਹਵਦਿ ਸਯਮਾਦਾ ..੬੬..
ਫਾਸੇਹਿਂ ਸਮਸ੍ਸਿਦੇ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ਨਾਦੀਨ੍ਦ੍ਰਿਯਰਹਿਤਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਤਤ੍ਤ੍ਵਵਿਲਕ੍ਸ਼ਣੈਃ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ਨਾਦਿਭਿਰਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੈਃ ਸਮਾਸ਼੍ਰਿਤਾਨ੍ ਸਮ੍ਯਕ੍
ਪ੍ਰਾਪ੍ਯਾਨ੍ ਗ੍ਰਾਹ੍ਯਾਨ੍, ਇਤ੍ਥਂਭੂਤਾਨ੍ ਵਿਸ਼ਯਾਨ੍ ਪ੍ਰਾਪ੍ਯ . ਸ ਕਃ . ਅਪ੍ਪਾ ਆਤ੍ਮਾ ਕਰ੍ਤਾ . ਕਿਂਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟਃ . ਸਹਾਵੇਣ
ਪਰਿਣਮਮਾਣੋ ਅਨਨ੍ਤਸੁਖੋਪਾਦਾਨਭੂਤਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਸ੍ਵਭਾਵਵਿਪਰੀਤੇਨਾਸ਼ੁਦ੍ਧਸੁਖੋਪਾਦਾਨਭੂਤੇਨਾਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਸ੍ਵਭਾਵੇਨ
ਪਰਿਣਮਮਾਨਃ . ਇਤ੍ਥਂਭੂਤਃ ਸਨ੍ ਸਯਮੇਵ ਸੁਹਂ ਸ੍ਵਯਮੇਵੇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸੁਖਂ ਭਵਤਿ ਪਰਿਣਮਤਿ . ਣ ਹਵਦਿ ਦੇਹੋ ਦੇਹਃ
੧. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸੁਖਰੂਪ ਪਰਿਣਮਨ ਕਰਨੇਵਾਲੇ ਆਤ੍ਮਾਕੀ ਜ੍ਞਾਨਦਰ੍ਸ਼ਨ -ਵੀਰ੍ਯਾਤ੍ਮਕ ਸ੍ਵਭਾਵਕੀ ਉਤ੍ਕ੍ਰੁਸ਼੍ਟ ਸ਼ਕ੍ਤਿ ਰੁਕ ਗਈ ਹੈ
ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਸ੍ਵਭਾਵ ਅਸ਼ੁਦ੍ਧ ਹੋ ਗਯਾ ਹੈ .
ਏਕਾਂਤਥੀ ਸ੍ਵਰ੍ਗੇਯ ਦੇਹ ਕਰੇ ਨਹੀਂ ਸੁਖ ਦੇਹੀਨੇ,
ਪਣ ਵਿਸ਼ਯਵਸ਼ ਸ੍ਵਯਮੇਵ ਆਤ੍ਮਾ ਸੁਖ ਵਾ ਦੁਃਖ ਥਾਯ ਛੇ. ੬੬.
੧੧੪ਪ੍ਰਵਚਨਸਾਰ[ ਭਗਵਾਨਸ਼੍ਰੀਕੁਂਦਕੁਂਦ-
ਐਸੀ, ਪ੍ਰਬਲ ਮੋਹਕੇ ਵਸ਼ ਵਰ੍ਤਨੇਵਾਲੀ, ‘ਯਹ (ਵਿਸ਼ਯ) ਹਮੇਂ ਇਸ਼੍ਟ ਹੈ’ ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਵਿਸ਼ਯੋਂਕੀ ਓਰ ਦੌੜਤੀ
ਹੁਈ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋਂਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ ਅਸਮੀਚੀਨ (ਅਯੋਗ੍ਯ) ਪਰਿਣਤਿਕਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨੇਸੇ ਜਿਸਕੀ ੧ਸ਼ਕ੍ਤਿਕੀ
ਉਤ੍ਕ੍ਰੁਸ਼੍ਟਤਾ (-ਪਰਮ ਸ਼ੁਦ੍ਧਤਾ) ਰੁਕ ਗਈ ਹੈ ਐਸੇ ਭੀ (ਅਪਨੇ) ਜ੍ਞਾਨ -ਦਰ੍ਸ਼ਨ -ਵੀਰ੍ਯਾਤ੍ਮਕ ਸ੍ਵਭਾਵਮੇਂ —
ਜੋ ਕਿ (ਸੁਖਕੇ) ਨਿਸ਼੍ਚਯਕਾਰਣਰੂਪ ਹੈ — ਪਰਿਣਮਨ ਕਰਤਾ ਹੁਆ ਯਹ ਆਤ੍ਮਾ ਸ੍ਵਯਮੇਵ ਸੁਖਤ੍ਵਕੋ
ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਰਤਾ ਹੈ, (-ਸੁਖਰੂਪ ਹੋਤਾ ਹੈ;) ਔਰ ਸ਼ਰੀਰ ਤੋ ਅਚੇਤਨ ਹੀ ਹੋਨੇਸੇ ਸੁਖਤ੍ਵਪਰਿਣਤਿਕਾ
ਨਿਸ਼੍ਚਯ -ਕਾਰਣ ਨ ਹੋਤਾ ਹੁਆ ਕਿਂਚਿਤ੍ ਮਾਤ੍ਰ ਭੀ ਸੁਖਤ੍ਵਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਨਹੀਂ ਕਰਤਾ .
ਭਾਵਾਰ੍ਥ : — ਸਸ਼ਰੀਰ ਅਵਸ੍ਥਾਮੇਂ ਭੀ ਆਤ੍ਮਾ ਹੀ ਸੁਖਰੂਪ (-ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸੁਖਰੂਪ) ਪਰਿਣਤਿਮੇਂ
ਪਰਿਣਮਨ ਕਰਤਾ ਹੈ, ਸ਼ਰੀਰ ਨਹੀਂ; ਇਸਲਿਯੇ ਸਸ਼ਰੀਰ ਅਵਸ੍ਥਾਮੇਂ ਭੀ ਸੁਖਕਾ ਨਿਸ਼੍ਚਯ ਕਾਰਣ ਆਤ੍ਮਾ
ਹੀ ਹੈ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸੁਖਕਾ ਭੀ ਵਾਸ੍ਤਵਿਕ ਕਾਰਣ ਆਤ੍ਮਾਕਾ ਹੀ ਅਸ਼ੁਦ੍ਧ ਸ੍ਵਭਾਵ ਹੈ . ਅਸ਼ੁਦ੍ਧ
ਸ੍ਵਭਾਵਮੇਂ ਪਰਿਣਮਿਤ ਆਤ੍ਮਾ ਹੀ ਸ੍ਵਯਮੇਵ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸੁਖਰੂਪ ਹੋਤਾ ਹੈ ਉਸਮੇਂ ਸ਼ਰੀਰ ਕਾਰਣ ਨਹੀਂ ਹੈ;
ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਸੁਖਰੂਪ ਪਰਿਣਤਿ ਔਰ ਸ਼ਰੀਰ ਸਰ੍ਵਥਾ ਭਿਨ੍ਨ ਹੋਨੇਕੇ ਕਾਰਣ ਸੁਖ ਔਰ ਸ਼ਰੀਰਮੇਂ ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ
ਕਿਂਚਿਤ੍ਮਾਤ੍ਰ ਭੀ ਕਾਰ੍ਯਕਾਰਣਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ..੬੫..
ਅਬ, ਇਸੀ ਬਾਤਕੋ ਦ੍ਰੁਢ ਕਰਤੇ ਹੈਂ : —