ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਮਾਨਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਯੁਕ੍ਤਸ੍ਯ ਦ੍ਰਵ੍ਯਾਸ੍ਤਿਤ੍ਵੇਨ ਨਿਸ਼੍ਪਾਦਿਤਨਿਸ਼੍ਪਤ੍ਤਿਯੁਕ੍ਤੈਰ੍ਗੁਣੈਃ ਪਰ੍ਯਾਯੈਸ਼੍ਚ ਯਦਸ੍ਤਿਤ੍ਵਂ ਦ੍ਰਵ੍ਯਸ੍ਯ ਸ
ਸ੍ਵਭਾਵਃ . ਯਥਾ ਵਾ ਦ੍ਰਵ੍ਯੇਣ ਵਾ ਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰੇਣ ਵਾ ਕਾਲੇਨ ਵਾ ਭਾਵੇਨ ਵਾ ਪੀਤਤਾਦਿਗੁਣੇਭ੍ਯਃ
ਕੁਣ੍ਡਲਾਦਿਪਰ੍ਯਾਯੇਭ੍ਯਸ਼੍ਚ ਪ੍ਰੁਥਗਨੁਪਲਭ੍ਯਮਾਨਸ੍ਯ ਕਰ੍ਤ੍ਰੁਕਰਣਾਧਿਕ ਰਣਰੂਪੇਣ ਕਾਰ੍ਤਸ੍ਵਰਸ੍ਵਰੂਪਮੁਪਾਦਾਯ
ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਮਾਨਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਯੁਕ੍ਤੈਃ ਪੀਤਤਾਦਿਗੁਣੈਃ ਕੁਣ੍ਡਲਾਦਿਪਰ੍ਯਾਯੈਸ਼੍ਚ ਨਿਸ਼੍ਪਾਦਿਤਨਿਸ਼੍ਪਤ੍ਤਿਯੁਕ੍ਤਸ੍ਯ ਕਾਰ੍ਤਸ੍ਵਰਸ੍ਯ
ਮੂਲਸਾਧਨਤਯਾ ਤੈਰ੍ਨਿਸ਼੍ਪਾਦਿਤਂ ਯਦਸ੍ਤਿਤ੍ਵਂ ਸ ਸ੍ਵਭਾਵਃ, ਤਥਾ ਦ੍ਰਵ੍ਯੇਣ ਵਾ ਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰੇਣ ਵਾ ਕਾਲੇਨ
ਵਾ ਭਾਵੇਨ ਵਾ ਗੁਣੇਭ੍ਯਃ ਪਰ੍ਯਾਯੇਭ੍ਯਸ਼੍ਚ ਪ੍ਰੁਥਗਨੁਪਲਭ੍ਯਮਾਨਸ੍ਯ ਕਰ੍ਤ੍ਰੁਕਰਣਾਧਿਕਰਣਰੂਪੇਣ
ਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਦ੍ਰਵ੍ਯਾਸ੍ਤਿਤ੍ਵੇਨ ਚ ਗੁਣਪਰ੍ਯਾਯੋਤ੍ਪਾਦਵ੍ਯਯਧ੍ਰੌਵ੍ਯਾਸ੍ਤਿਤ੍ਵਂ ਸਾਧ੍ਯਤ ਇਤਿ . ਤਦ੍ਯਥਾ – ਯਥਾ ਸ੍ਵਕੀਯ-
ਦ੍ਰਵ੍ਯਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਕਾਲਭਾਵੈਃ ਸੁਵਰ੍ਣਾਦਭਿਨ੍ਨਾਨਾਂ ਪੀਤਤ੍ਵਾਦਿਗੁਣਕੁਣ੍ਡਲਾਦਿਪਰ੍ਯਾਯਾਣਾਂ ਸਂਬਨ੍ਧਿ ਯਦਸ੍ਤਿਤ੍ਵਂ ਸ ਏਵ
ਸੁਵਰ੍ਣਸ੍ਯ ਸਦ੍ਭਾਵਃ, ਤਥਾ ਸ੍ਵਕੀਯਦ੍ਰਵ੍ਯਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਕਾਲਭਾਵੈਃ ਪਰਮਾਤ੍ਮਦ੍ਰਵ੍ਯਾਦਭਿਨ੍ਨਾਨਾਂ ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨਾਦਿਗੁਣਕਿਂਚਿਦੂਨ-
ਚਰਮਸ਼ਰੀਰਾਕਾਰਾਦਿਪਰ੍ਯਾਯਾਣਾਂ ਸਂਬਨ੍ਧਿ ਯਦਸ੍ਤਿਤ੍ਵਂ ਸ ਏਵ ਮੁਕ੍ਤਾਤ੍ਮਦ੍ਰਵ੍ਯਸ੍ਯ ਸਦ੍ਭਾਵਃ . ਯਥਾ ਸ੍ਵਕੀਯ-
ਦ੍ਰਵ੍ਯਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਕਾਲਭਾਵੈਃ ਪੀਤਤ੍ਵਾਦਿਗੁਣਕੁਣ੍ਡਲਾਦਿਪਰ੍ਯਾਯੇਭ੍ਯਃ ਸਕਾਸ਼ਾਦਭਿਨ੍ਨਸ੍ਯ ਸੁਵਰ੍ਣਸ੍ਯ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿ ਯਦਸ੍ਤਿਤ੍ਵਂ ਸ
੧. ਜੋ = ਜੋ ਸੁਵਰ੍ਣ .
੨. ਉਨਸੇ = ਪੀਤਤ੍ਵਾਦਿ ਗੁਣੋਂ ਔਰ ਕੁਣ੍ਡਲਾਦਿ ਪਰ੍ਯਾਯੋਂਸੇ . (ਸੁਵਰ੍ਣਕਾ ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵ ਨਿਸ਼੍ਪਨ੍ਨ ਹੋਨੇਮੇਂ, ਉਪਜਨੇਮੇਂ, ਯਾ
ਸਿਦ੍ਧ ਹੋਨੇਮੇਂ ਮੂਲਸਾਧਨ ਪੀਤਤ੍ਵਾਦਿ ਗੁਣ ਔਰ ਕੁਣ੍ਡਲਾਦਿ ਪਰ੍ਯਾਯੇਂ ਹੈਂ .)
੧੭੬ਪ੍ਰਵਚਨਸਾਰ[ ਭਗਵਾਨਸ਼੍ਰੀਕੁਂਦਕੁਂਦ-
ਸ੍ਵਰੂਪਕੋ ਧਾਰਣ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਮਾਨ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕੇ ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵਸੇ ਜਿਨਕੀ ਉਤ੍ਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤੀ ਹੈ, — ਐਸੇ ਗੁਣੋਂ ਔਰ
ਪਰ੍ਯਾਯੋਂਸੇ ਜੋ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵ ਹੈ, ਵਹ ਸ੍ਵਭਾਵ ਹੈ . (ਦ੍ਰਵ੍ਯਸੇ, ਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਸੇ, ਕਾਲਸੇ ਯਾ ਭਾਵਸੇ ਸੁਵਰ੍ਣਸੇ
ਭਿਨ੍ਨ ਨ ਦਿਖਾਈ ਦੇਨੇਵਾਲੇ ਪੀਤਤ੍ਵਾਦਿਕ ਔਰ ਕੁਣ੍ਡਲਾਦਿਕਕਾ ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵ ਵਹ ਸੁਵਰ੍ਣਕਾ ਹੀ ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵ
ਹੈ, ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਪੀਤਤ੍ਵਾਦਿਕਕੇ ਔਰ ਕੁਣ੍ਡਲਾਦਿਕਕੇ ਸ੍ਵਰੂਪਕੋ ਸੁਵਰ੍ਣ ਹੀ ਧਾਰਣ ਕਰਤਾ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ
ਸੁਵਰ੍ਣਕੇ ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵਸੇ ਹੀ ਪੀਤਤ੍ਵਾਦਿਕਕੀ ਔਰ ਕੁਣ੍ਡਲਾਦਿਕਕੀ ਨਿਸ਼੍ਪਤ੍ਤਿ — ਸਿਦ੍ਧ — ਹੋਤੀ ਹੈ; ਸੁਵਰ੍ਣ
ਨ ਹੋ ਤੋ ਪੀਤਤ੍ਵਾਦਿਕ ਔਰ ਕੁਣ੍ਡਲਾਦਿਕ ਭੀ ਨ ਹੋਂ, ਇਸੀਪ੍ਰਕਾਰ ਦ੍ਰਵ੍ਯਸੇ, ਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਸੇ, ਕਾਲਸੇ ਯਾ ਭਾਵਸੇ
ਦ੍ਰਵ੍ਯਸੇ ਭਿਨ੍ਨ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਈ ਦੇਨੇਵਾਲੇ ਗੁਣੋਂ ਔਰ ਪਰ੍ਯਾਯੋਂਕਾ ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵ ਵਹ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ ਹੀ ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵ ਹੈ,
ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਗੁਣੋਂ ਔਰ ਪਰ੍ਯਾਯੋਂਕੇ ਸ੍ਵਰੂਪਕੋ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਹੀ ਧਾਰਣ ਕਰਤਾ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕੇ ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵਸੇ
ਹੀ ਗੁਣੋਂਕੀ ਔਰ ਪਰ੍ਯਾਯੋਂਕੀ ਨਿਸ਼੍ਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤੀ ਹੈ, ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਨ ਹੋ ਤੋ ਗੁਣ ਔਰ ਪਰ੍ਯਾਯੇਂ ਭੀ ਨ ਹੋਂ . ਐਸਾ
ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵ ਵਹ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ ਸ੍ਵਭਾਵ ਹੈ .)
ਅਥਵਾ, ਜੈਸੇ ਦ੍ਰਵ੍ਯਸੇ, ਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਸੇ, ਕਾਲਸੇ ਯਾ ਭਾਵਸੇ ੧ਜੋ ਪੀਤਤ੍ਵਾਦਿ ਗੁਣੋਂਸੇ ਔਰ ਕੁਣ੍ਡਲਾਦਿ
ਪਰ੍ਯਾਯੋਂਸੇ ਪ੍ਰੁਥਕ੍ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਈ ਦੇਤਾ; ਕਰ੍ਤਾ -ਕਰਣ -ਅਧਿਕਰਣਰੂਪਸੇ ਸੁਵਰ੍ਣਕੇ ਸ੍ਵਰੂਪਕੋ ਧਾਰਣ
ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਮਾਨ ਪੀਤਤ੍ਵਾਦਿਗੁਣੋਂ ਔਰ ਕੁਣ੍ਡਲਾਦਿਪਰ੍ਯਾਯੋਂਸੇ ਜਿਸਕੀ ਨਿਸ਼੍ਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤੀ ਹੈ, — ਐਸੇ
ਸੁਵਰ੍ਣਕਾ, ਮੂਲਸਾਧਨਪਨੇਸੇ ੨ਉਨਸੇ ਨਿਸ਼੍ਪਨ੍ਨ ਹੋਤਾ ਹੁਆ, ਜੋ ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵ ਹੈ, ਵਹ ਸ੍ਵਭਾਵ ਹੈ; ਉਸੀਪ੍ਰਕਾਰ
ਦ੍ਰਵ੍ਯਸੇ, ਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਸੇ, ਕਾਲਸੇ ਯਾ ਭਾਵਸੇ ਗੁਣੋਂਸੇ ਔਰ ਪਰ੍ਯਾਯੋਂਸੇ ਜੋ ਪ੍ਰੁਥਕ੍ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਈ ਦੇਤਾ, ਕਰ੍ਤਾ-