ਇਹ ਵਿਵਿਧਲਕ੍ਸ਼ਣਾਨਾਂ ਲਕ੍ਸ਼ਣਮੇਕਂ ਸਦਿਤਿ ਸਰ੍ਵਗਤਮ੍ .
ਉਪਦਿਸ਼ਤਾ ਖਲੁ ਧਰ੍ਮਂ ਜਿਨਵਰਵ੍ਰੁਸ਼ਭੇਣ ਪ੍ਰਜ੍ਞਪ੍ਤਮ੍ ..੯੭..
ਇਹ ਕਿਲ ਪ੍ਰਪਂਚਿਤਵੈਚਿਤ੍ਰ੍ਯੇਣ ਦ੍ਰਵ੍ਯਾਨ੍ਤਰੇਭ੍ਯੋ ਵ੍ਯਾਵ੍ਰੁਤ੍ਯ ਵ੍ਰੁਤ੍ਤੇਨ ਪ੍ਰਤਿਦ੍ਰਵ੍ਯਂ ਸੀਮਾਨਮਾਸੂਤ੍ਰਯਤਾ
ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਲਕ੍ਸ਼ਣਭੂਤੇਨ ਚ ਸ੍ਵਰੂਪਾਸ੍ਤਿਤ੍ਵੇਨ ਲਕ੍ਸ਼੍ਯਮਾਣਾਨਾਮਪਿ ਸਰ੍ਵਦ੍ਰਵ੍ਯਾਣਾਮਸ੍ਤਮਿਤਵੈਚਿਤ੍ਰ੍ਯਪ੍ਰਪਂਚ ਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਯ
ਵ੍ਰੁਤ੍ਤਂ ਪ੍ਰਤਿਦ੍ਰਵ੍ਯਮਾਸੂਤ੍ਰਿਤਂ ਸੀਮਾਨਂ ਭਿਨ੍ਦਤ੍ਸਦਿਤਿ ਸਰ੍ਵਗਤਂ ਸਾਮਾਨ੍ਯਲਕ੍ਸ਼ਣਭੂਤਂ ਸਾਦ੍ਰੁਸ਼੍ਯਾਸ੍ਤਿਤ੍ਵਮੇਕਂ
ਖਲ੍ਵਵਬੋਧਵ੍ਯਮ੍ . ਏਵਂ ਸਦਿਤ੍ਯਭਿਧਾਨਂ ਸਦਿਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਨਂ ਚ ਸਰ੍ਵਾਰ੍ਥਪਰਾਮਰ੍ਸ਼ਿ ਸ੍ਯਾਤ੍ . ਯਦਿ
ਪੁਨਰਿਦਮੇਵਂ ਨ ਸ੍ਯਾਤ੍ਤਦਾ ਕਿਂਚਿਤ੍ਸਦਿਤਿ ਕਿਂਚਿਦਸਦਿਤਿ ਕਿਂਚਿਤ੍ਸਚ੍ਚਾਸਚ੍ਚੇਤਿ ਕਿਂਚਿਦਵਾਚ੍ਯਮਿਤਿ ਚ
ਸ੍ਯਾਤ੍ . ਤਤ੍ਤੁ ਵਿਪ੍ਰਤਿਸ਼ਿਦ੍ਧਮੇਵ . ਪ੍ਰਸਾਧ੍ਯਂ ਚੈਤਦਨੋਕਹਵਤ੍ . ਯਥਾ ਹਿ ਬਹੂਨਾਂ ਬਹੁਵਿਧਾਨਾਮਨੋ-
ਸਮਸ੍ਤਸ਼ੇਸ਼ਦ੍ਰਵ੍ਯਾਣਾਮਪਿ ਵ੍ਯਵਸ੍ਥਾਪਨੀਯਮਿਤ੍ਯਰ੍ਥਃ ..੯੬.. ਅਥ ਸਾਦ੍ਰੁਸ਼੍ਯਾਸ੍ਤਿਤ੍ਵਸ਼ਬ੍ਦਾਭਿਧੇਯਾਂ ਮਹਾਸਤ੍ਤਾਂ
ਪ੍ਰਜ੍ਞਾਪਯਤਿ — ਇਹ ਵਿਵਿਹਲਕ੍ਖਣਾਣਂ ਇਹ ਲੋਕੇ ਪ੍ਰਤ੍ਯੇਕਸਤ੍ਤਾਭਿਧਾਨੇਨ ਸ੍ਵਰੂਪਾਸ੍ਤਿਤ੍ਵੇਨ ਵਿਵਿਧਲਕ੍ਸ਼ਣਾਨਾਂ
ਭਿਨ੍ਨਲਕ੍ਸ਼ਣਾਨਾਂ ਚੇਤਨਾਚੇਤਨਮੂਰ੍ਤਾਮੂਰ੍ਤਪਦਾਰ੍ਥਾਨਾਂ ਲਕ੍ਖਣਮੇਗਂ ਤੁ ਏਕਮਖਣ੍ਡਲਕ੍ਸ਼ਣਂ ਭਵਤਿ . ਕਿਂ ਕਰ੍ਤ੍ਰੁ . ਸਦਿਤ੍ਤਿ
ਸਰ੍ਵਂ ਸਦਿਤਿ ਮਹਾਸਤ੍ਤਾਰੂਪਮ੍ . ਕਿਂਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟਮ੍ . ਸਵ੍ਵਗਯਂ ਸਂਕਰਵ੍ਯਤਿਕਰਪਰਿਹਾਰਰੂਪਸ੍ਵਜਾਤ੍ਯਵਿਰੋਧੇਨ
੧੮੦ਪ੍ਰਵਚਨਸਾਰ[ ਭਗਵਾਨਸ਼੍ਰੀਕੁਂਦਕੁਂਦ-
ਅਬ ਯਹ (ਨੀਚੇ ਅਨੁਸਾਰ) ਸਾਦ੍ਰੁਸ਼੍ਯ -ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵਕਾ ਕਥਨ ਹੈ : —
ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥ : — [ਧਰ੍ਮਂ ] ਧਰ੍ਮਕਾ [ਖਲੁ ] ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ [ਉਪਦਿਸ਼ਤਾ ] ਉਪਦੇਸ਼ ਕਰਤੇ ਹੁਯੇ
[ਜਿਨਵਰਵ੍ਰੁਸ਼ਭੇਣ ] ੧ਜਿਨਵਰਵ੍ਰੁਸ਼ਭਨੇ [ਇਹ ] ਇਸ ਵਿਸ਼੍ਵਮੇਂ [ਵਿਵਿਧਲਕ੍ਸ਼ਣਾਨਾਂ ] ਵਿਵਿਧ ਲਕ੍ਸ਼ਣਵਾਲੇ
(ਭਿਨ੍ਨ ਭਿਨ੍ਨ ਸ੍ਵਰੂਪਾਸ੍ਤਿਤ੍ਵਵਾਲੇ ਸਰ੍ਵ) ਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਕਾ [ਸਤ੍ ਇਤਿ ] ‘ਸਤ੍’ ਐਸਾ [ਸਰ੍ਵਗਤਂ ] ੨ਸਰ੍ਵਗਤ
[ਲਕ੍ਸ਼ਣਂ ] ਲਕ੍ਸ਼ਣ (ਸਾਦ੍ਰੁਸ਼੍ਯਾਸ੍ਤਿਤ੍ਵ) [ਏਕਂ ] ਏਕ [ਪ੍ਰਜ੍ਞਪ੍ਤਮ੍ ] ਕਹਾ ਹੈ ..੯੭..
ਟੀਕਾ : — ਇਸ ਵਿਸ਼੍ਵਮੇਂ, ਵਿਚਿਤ੍ਰਤਾਕੋ ਵਿਸ੍ਤਾਰਿਤ ਕਰਤੇ ਹੁਏ (ਵਿਵਿਧਤਾ -ਅਨੇਕਤਾਕੋ
ਦਿਖਾਤੇ ਹੁਏ), ਅਨ੍ਯ ਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਸੇ ੩ਵ੍ਯਾਵ੍ਰੁਤ੍ਤ ਰਹਕਰ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਮਾਨ, ਔਰ ਪ੍ਰਤ੍ਯੇਕ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕੀ ਸੀਮਾਕੋ ਬਾਁਧਤੇ
ਹੁਏ ਐਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਲਕ੍ਸ਼ਣਭੂਤ ਸ੍ਵਰੂਪਾਸ੍ਤਿਤ੍ਵਸੇ (ਸਮਸ੍ਤ ਦ੍ਰਵ੍ਯ) ਲਕ੍ਸ਼ਿਤ ਹੋਤੇ ਹੈਂ ਫਿ ਰ ਭੀ ਸਰ੍ਵ ਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਕਾ,
ਵਿਚਿਤ੍ਰਤਾਕੇ ਵਿਸ੍ਤਾਰਕੋ ਅਸ੍ਤ ਕਰਤਾ ਹੁਆ, ਸਰ੍ਵ ਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਮੇਂ ਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤ ਹੋਕਰ ਰਹਨੇਵਾਲਾ, ਔਰ ਪ੍ਰਤ੍ਯੇਕ
ਦ੍ਰਵ੍ਯਕੀ ਬਁਧੀ ਹੁਈ ਸੀਮਾਕੀ ਅਵਗਣਨਾ ਕਰਤਾ ਹੁਆ, ‘ਸਤ੍’ ਐਸਾ ਜੋ ਸਰ੍ਵਗਤ ਸਾਮਾਨ੍ਯਲਕ੍ਸ਼ਣਭੂਤ
ਸਾਦ੍ਰੁਸ਼੍ਯਾਸ੍ਤਿਤ੍ਵ ਹੈ ਵਹ ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ਏਕ ਹੀ ਜਾਨਨਾ ਚਾਹਿਏ . ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ‘ਸਤ੍’ ਐਸਾ ਕਥਨ ਔਰ ‘ਸਤ੍’
ਐਸਾ ਜ੍ਞਾਨ ਸਰ੍ਵ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕਾ ੪ਪਰਾਮਰ੍ਸ਼ ਕਰਨੇਵਾਲਾ ਹੈ . ਯਦਿ ਵਹ ਐਸਾ (ਸਰ੍ਵਪਦਾਰ੍ਥਪਰਾਮਰ੍ਸ਼ੀ) ਨ ਹੋ
ਤੋ ਕੋਈ ਪਦਾਰ੍ਥ ਸਤ੍, (ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵਵਾਲਾ) ਕੋਈ ਅਸਤ੍ (ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵ ਰਹਿਤ), ਕੋਈ ਸਤ੍ ਤਥਾ ਅਸਤ੍
ਔਰ ਕੋਈ ਅਵਾਚ੍ਯ ਹੋਨਾ ਚਾਹਿਯੇ; ਕਿਨ੍ਤੁ ਵਹ ਤੋ ਵਿਰੁਦ੍ਧ ਹੀ ਹੈ, ਔਰ ਯਹ (‘ਸਤ੍’ ਐਸਾ ਕਥਨ
ਔਰ ਜ੍ਞਾਨਕੇ ਸਰ੍ਵਪਦਾਰ੍ਥਪਰਾਮਰ੍ਸ਼ੀ ਹੋਨੇਕੀ ਬਾਤ) ਤੋ ਸਿਦ੍ਧ ਹੋ ਸਕਤੀ ਹੈ, ਵ੍ਰੁਕ੍ਸ਼ਕੀ ਭਾਁਤਿ .
੧. ਜਿਨਵਰਵ੍ਰੁਸ਼ਭ = ਜਿਨਵਰੋਂਮੇਂ ਸ਼੍ਰੇਸ਼੍ਠ; ਤੀਰ੍ਥਂਕਰ .੨. ਸਰ੍ਵਗਤ = ਸਰ੍ਵਮੇਂ ਵ੍ਯਾਪਨੇਵਾਲਾ .
੩. ਵ੍ਯਾਵ੍ਰੁਤ੍ਤ = ਪ੍ਰੁਥਕ੍; ਅਲਗ; ਭਿਨ੍ਨ .੪. ਪਰਾਮਰ੍ਸ਼ = ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼; ਵਿਚਾਰ; ਲਕ੍ਸ਼; ਸ੍ਮਰਣ .