ਕਹਾਨਾਮਾਤ੍ਮੀਯਾਤ੍ਮੀਯਸ੍ਯ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਲਕ੍ਸ਼ਣਭੂਤਸ੍ਯ ਸ੍ਵਰੂਪਾਸ੍ਤਿਤ੍ਵਸ੍ਯਾਵਸ਼੍ਟਮ੍ਭੇਨੋਤ੍ਤਿਸ਼੍ਠਨ੍ਨਾਨਾਤ੍ਵਂ ਸਾਮਾਨ੍ਯ-
ਲਕ੍ਸ਼ਣਭੂਤੇਨ ਸਾਦ੍ਰੁਸ਼੍ਯੋਦ੍ਭਾਸਿਨਾਨੋਕਹਤ੍ਵੇਨੋਤ੍ਥਾਪਿਤਮੇਕਤ੍ਵਂ ਤਿਰਿਯਤਿ, ਤਥਾ ਬਹੂਨਾਂ ਬਹੁਵਿਧਾਨਾਂ
ਦ੍ਰਵ੍ਯਾਣਾਮਾਤ੍ਮੀਯਾਤ੍ਮੀਯਸ੍ਯ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਲਕ੍ਸ਼ਣਭੂਤਸ੍ਯ ਸ੍ਵਰੂਪਾਸ੍ਤਿਤ੍ਵਸ੍ਯਾਵਸ਼੍ਟਮ੍ਭੇਨੋਤ੍ਤਿਸ਼੍ਠਨ੍ਨਾਨਾਤ੍ਵਂ ਸਾਮਾਨ੍ਯ-
ਲਕ੍ਸ਼ਣਭੂਤੇਨ ਸਾਦ੍ਰੁਸ਼੍ਯੋਦ੍ਭਾਸਿਨਾ ਸਦਿਤ੍ਯਸ੍ਯ ਭਾਵੇਨੋਤ੍ਥਾਪਿਤਮੇਕਤ੍ਵਂ ਤਿਰਿਯਤਿ . ਯਥਾ ਚ ਤੇਸ਼ਾਮਨੋ-
ਕਹਾਨਾਂ ਸਾਮਾਨ੍ਯਲਕ੍ਸ਼ਣਭੂਤੇਨ ਸਾਦ੍ਰੁਸ਼੍ਯੋਦ੍ਭਾਸਿਨਾਨੋਕਹਤ੍ਵੇਨੋਤ੍ਥਾਪਿਤੇਨੈਕਤ੍ਵੇਨ ਤਿਰੋਹਿਤਮਪਿ
ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਲਕ੍ਸ਼ਣਭੂਤਸ੍ਯ ਸ੍ਵਰੂਪਾਸ੍ਤਿਤ੍ਵਸ੍ਯਾਵਸ਼੍ਟਮ੍ਭੇਨੋਤ੍ਤਿਸ਼੍ਠਨ੍ਨਾਨਾਤ੍ਵਮੁਚ੍ਚਕਾਸ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਸਰ੍ਵਦ੍ਰਵ੍ਯਾਣਾਮਪਿ
ਸਾਮਾਨ੍ਯਲਕ੍ਸ਼ਣਭੂਤੇਨ ਸਾਦ੍ਰੁਸ਼੍ਯੋਦ੍ਭਾਸਿਨਾ ਸਦਿਤ੍ਯਸ੍ਯ ਭਾਵੇਨੋਤ੍ਥਾਪਿਤੇਨੈਕਤ੍ਵੇਨ ਤਿਰੋਹਿਤਮਪਿ ਵਿਸ਼ੇਸ਼-
ਲਕ੍ਸ਼ਣਭੂਤਸ੍ਯ ਸ੍ਵਰੂਪਾਸ੍ਤਿਤ੍ਵਸ੍ਯਾਵਸ਼੍ਟਮ੍ਭੇਨੋਤ੍ਤਿਸ਼੍ਠਨ੍ਨਾਨਾਤ੍ਵਮੁਚ੍ਚਕਾਸ੍ਤਿ ..੯੭..
ਸ਼ੁਦ੍ਧਸਂਗ੍ਰਹਨਯੇਨ ਸਰ੍ਵਗਤਂ ਸਰ੍ਵਪਦਾਰ੍ਥਵ੍ਯਾਪਕਮ੍ . ਇਦਂ ਕੇਨੋਕ੍ਤ ਮ੍ . ਉਵਦਿਸਦਾ ਖਲੁ ਧਮ੍ਮਂ ਜਿਣਵਰਵਸਹੇਣ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਂ
ਧਰ੍ਮਂ ਵਸ੍ਤੁਸ੍ਵਭਾਵਸਂਗ੍ਰਹਮੁਪਦਿਸ਼ਤਾ ਖਲੁ ਸ੍ਫੁ ਟਂ ਜਿਨਵਰਵ੍ਰੁਸ਼ਭੇਣ ਪ੍ਰਜ੍ਞਪ੍ਤਮਿਤਿ . ਤਦ੍ਯਥਾ – ਯਥਾ ਸਰ੍ਵੇ ਮੁਕ੍ਤਾਤ੍ਮਨਃ
ਸਨ੍ਤੀਤ੍ਯੁਕ੍ਤੇ ਸਤਿ ਪਰਮਾਨਨ੍ਦੈਕਲਕ੍ਸ਼ਣਸੁਖਾਮ੍ਰੁਤਰਸਾਸ੍ਵਾਦਭਰਿਤਾਵਸ੍ਥਲੋਕਾਕਾਸ਼ਪ੍ਰਮਿਤਸ਼ੁਦ੍ਧਾਸਂਖ੍ਯੇਯਾਤ੍ਮਪ੍ਰਦੇਸ਼ੈ-
ਕਹਾਨਜੈਨਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਮਾਲਾ ]
ਜ੍ਞੇਯਤਤ੍ਤ੍ਵ -ਪ੍ਰਜ੍ਞਾਪਨ
੧੮੧
ਜੈਸੇ ਬਹੁਤਸੇ, ਅਨੇਕ ਪ੍ਰਕਾਰਕੇ ਵ੍ਰੁਕ੍ਸ਼ੋਂਕੋ ਅਪਨੇ ਅਪਨੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਲਕ੍ਸ਼ਣਭੂਤ ਸ੍ਵਰੂਪਾਸ੍ਤਿਤ੍ਵਕੇ
ਅਵਲਮ੍ਬਨਸੇ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਹੋਨੇਵਾਲੇ ਅਨੇਕਤ੍ਵਕੋ, ਸਾਮਾਨ੍ਯ ਲਕ੍ਸ਼ਣਭੂਤ ੧ਸਾਦ੍ਰੁਸ਼੍ਯਦਰ੍ਸ਼ਕ ਵ੍ਰੁਕ੍ਸ਼ਤ੍ਵਸੇ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ
ਹੋਨੇਵਾਲਾ ਏਕਤ੍ਵ ੨ਤਿਰੋਹਿਤ (ਅਦ੍ਰੁਸ਼੍ਯ) ਕਰ ਦੇਤਾ ਹੈ, ਇਸੀਪ੍ਰਕਾਰ ਬਹੁਤਸੇ, ਅਨੇਕਪ੍ਰਕਾਰਕੇ ਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਕੋ
ਅਪਨੇ -ਅਪਨੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਲਕ੍ਸ਼ਣਭੂਤ ਸ੍ਵਰੂਪਾਸ੍ਤਿਤ੍ਵਕੇ ਅਵਲਮ੍ਬਨਸੇ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਹੋਨੇਵਾਲੇ ਅਨੇਕਤ੍ਵਕੋ,
ਸਾਮਾਨ੍ਯਲਕ੍ਸ਼ਣਭੂਤ ਸਾਦ੍ਰੁਸ਼੍ਯਦਰ੍ਸ਼ਕ ‘ਸਤ੍’ ਪਨੇਸੇ (-‘ਸਤ੍’ ਐਸੇ ਭਾਵਸੇ, ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵਸੇ, ‘ਹੈ’ ਪਨੇਸੇ)
ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਹੋਨੇਵਾਲਾ ਏਕਤ੍ਵ ਤਿਰੋਹਿਤ ਕਰ ਦੇਤਾ ਹੈ . ਔਰ ਜੈਸੇ ਉਨ ਵ੍ਰੁਕ੍ਸ਼ੋਂਕੇ ਵਿਸ਼ਯਮੇਂ ਸਾਮਾਨ੍ਯਲਕ੍ਸ਼ਣਭੂਤ
ਸਾਦ੍ਰੁਸ਼੍ਯਦਰ੍ਸ਼ਕ ਵ੍ਰੁਕ੍ਸ਼ਤ੍ਵਸੇ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਹੋਨੇਵਾਲੇ ਏਕਤ੍ਵਸੇ ਤਿਰੋਹਿਤ ਹੋਨੇ ਪਰ ਭੀ (ਅਪਨੇ -ਅਪਨੇ)
ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਲਕ੍ਸ਼ਣਭੂਤ ਸ੍ਵਰੂਪਾਸ੍ਤਿਤ੍ਵਕੇ ਅਵਲਮ੍ਬਨਸੇ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਹੋਨੇਵਾਲਾ ਅਨੇਕਤ੍ਵ ਸ੍ਪਸ਼੍ਟਤਯਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਮਾਨ
ਰਹਤਾ ਹੈ, (ਬਨਾ ਰਹਤਾ ਹੈ, ਨਸ਼੍ਟ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ); ਉਸੀਪ੍ਰਕਾਰ ਸਰ੍ਵ ਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਕੇ ਵਿਸ਼ਯਮੇਂ ਭੀ ਸਾਮਾਨ੍ਯਲਕ੍ਸ਼ਣਭੂਤ
ਸਾਦ੍ਰੁਸ਼੍ਯਦਰ੍ਸ਼ਕ ‘ਸਤ੍’ ਪਨੇਸੇ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਹੋਨੇਵਾਲੇ ਏਕਤ੍ਵਸੇ ਤਿਰੋਹਿਤ ਹੋਨੇ ਪਰ ਭੀ (ਅਪਨੇ -ਅਪਨੇ)
ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਲਕ੍ਸ਼ਣਭੂਤ ਸ੍ਵਰੂਪਾਸ੍ਤਿਤ੍ਵਕੇ ਅਵਲਮ੍ਬਨਸੇ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਹੋਨੇਵਾਲਾ ਅਨੇਕਤ੍ਵ ਸ੍ਪਸ਼੍ਟਤਯਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਮਾਨ
ਰਹਤਾ ਹੈ
.
[ਬਹੁਤਸੇ (ਸਂਖ੍ਯਾਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ ਅਨੇਕ) ਔਰ ਅਨੇਕ ਪ੍ਰਕਾਰਕੇ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਆਮ੍ਰ, ਅਸ਼ੋਕਾਦਿ)
ਵ੍ਰੁਕ੍ਸ਼ੋਂਕਾ ਅਪਨਾ -ਅਪਨਾ ਸ੍ਵਰੂਪਾਸ੍ਤਿਤ੍ਵ ਭਿਨ੍ਨ -ਭਿਨ੍ਨ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ ਸ੍ਵਰੂਪਾਸ੍ਤਿਤ੍ਵਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ ਉਨਮੇਂ
ਅਨੇਕਤ੍ਵ ਹੈ, ਪਰਨ੍ਤੁ ਵ੍ਰੁਕ੍ਸ਼ਤ੍ਵ ਜੋ ਕਿ ਸਰ੍ਵ ਵ੍ਰੁਕ੍ਸ਼ੋਂਕਾ ਸਾਮਾਨ੍ਯਲਕ੍ਸ਼ਣ ਹੈ ਔਰ ਜੋ ਸਰ੍ਵ ਵ੍ਰੁਕ੍ਸ਼ੋਂਮੇਂ ਸਾਦ੍ਰੁਸ਼੍ਯ
ਬਤਲਾਤਾ ਹੈ, ਉਸਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ ਸਰ੍ਵ ਵ੍ਰੁਕ੍ਸ਼ੋਂਮੇਂ ਏਕਤ੍ਵ ਹੈ . ਜਬ ਇਸ ਏਕਤ੍ਵਕੋ ਮੁਖ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੈਂ ਤਬ
ਅਨੇਕਤ੍ਵ ਗੌਣ ਹੋ ਜਾਤਾ ਹੈ; ਇਸੀਪ੍ਰਕਾਰ ਬਹੁਤਸੇ (ਅਨਨ੍ਤ) ਔਰ ਅਨੇਕ (ਛਹ) ਪ੍ਰਕਾਰਕੇ ਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਕਾ
੧. ਸਾਦ੍ਰੁਸ਼੍ਯ = ਸਮਾਨਤ੍ਵ .੨. ਤਿਰੋਹਿਤ = ਤਿਰੋਭੂਤ; ਆਚ੍ਛਾਦਿਤ; ਅਦ੍ਰੁਸ਼੍ਯ .