ਮਾਨਨ੍ਤ੍ਯਮਸਦੁਤ੍ਪਾਦੋ ਵਾ . ਧ੍ਰੌਵ੍ਯੇ ਤੁ ਕ੍ਰਮਭੁਵਾਂ ਭਾਵਾਨਾਮਭਾਵਾਦ੍ ਦ੍ਰਵ੍ਯਸ੍ਯਾਭਾਵਃ ਕ੍ਸ਼ਣਿਕਤ੍ਵਂ ਵਾ . ਅਤ ਉਤ੍ਪਾਦਵ੍ਯਯਧ੍ਰੌਵ੍ਯੈਰਾਲਮ੍ਬ੍ਯਨ੍ਤਾਂ ਪਰ੍ਯਾਯਾਃ ਪਰ੍ਯਾਯੈਸ਼੍ਚ ਦ੍ਰਵ੍ਯਮਾਲਮ੍ਬ੍ਯਨ੍ਤਾਂ, ਯੇਨ ਸਮਸ੍ਤਮਪ੍ਯੇਤਦੇਕਮੇਵ ਦ੍ਰਵ੍ਯਂ ਭਵਤਿ ..੧੦੧..
ਸਮਵੇਦਂ ਖਲੁ ਦਵ੍ਵਂ ਸਂਭਵਠਿਦਿਣਾਸਸਣ੍ਣਿਦਟ੍ਠੇਹਿਂ .
ਏਕ੍ਕਮ੍ਹਿ ਚੇਵ ਸਮਯੇ ਤਮ੍ਹਾ ਦਵ੍ਵਂ ਖੁ ਤਤ੍ਤਿਦਯਂ ..੧੦੨.. ਨਿਸ਼੍ਚਿਤਂ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਭੇਦੇਪਿ ਸ੍ਵਕੀਯਸ੍ਵਕੀਯਸਂਜ੍ਞਾਲਕ੍ਸ਼ਣਪ੍ਰਯੋਜਨਾਦਿਭੇਦੇਨ . ਤਮ੍ਹਾ ਦਵ੍ਵਂ ਹਵਦਿ ਸਵ੍ਵਂ ਯਤੋ ਨਿਸ਼੍ਚਯਾਧਾਰਾਧੇਯਭਾਵੇਨ ਤਿਸ਼੍ਠਨ੍ਤ੍ਯੁਤ੍ਪਾਦਾਦਯਸ੍ਤਸ੍ਮਾਤ੍ਕਾਰਣਾਦੁਤ੍ਪਾਦਾਦਿਤ੍ਰਯਂ ਸ੍ਵਸਂਵੇਦਨਜ੍ਞਾਨਾਦਿਪਰ੍ਯਾਯਤ੍ਰਯਂ ਚਾਨ੍ਵਯ- ਸਮਯ ਪਰ ਹੋਨੇਵਾਲਾ ਉਤ੍ਪਾਦ ਜਿਸਕਾ ਚਿਹ੍ਨ ਹੋ ਐਸਾ ਪ੍ਰਤ੍ਯੇਕ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਅਨਂਤ ਦ੍ਰਵ੍ਯਤ੍ਵਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋ ਜਾਯਗਾ) ਅਥਵਾ ਅਸਤ੍ਕਾ ਉਤ੍ਪਾਦ ਹੋ ਜਾਯਗਾ; (੩) ਯਦਿ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ ਹੀ ਧ੍ਰੌਵ੍ਯ ਮਾਨਾ ਜਾਯ ਤੋ ਕ੍ਰਮਸ਼ਃ ਹੋਨੇਵਾਲੇ ਭਾਵੋਂਕੇ ਅਭਾਵਕੇ ਕਾਰਣ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ ਅਭਾਵ ਆਯਗਾ, ਅਥਵਾ ਕ੍ਸ਼ਣਿਕਪਨਾ ਹੋਗਾ .
ਇਸਲਿਯੇ ਉਤ੍ਪਾਦ -ਵ੍ਯਯ -ਧ੍ਰੌਵ੍ਯਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ ਪਰ੍ਯਾਯੇਂ ਆਲਮ੍ਬਿਤ ਹੋਂ, ਔਰ ਪਰ੍ਯਾਯੋਂਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਆਲਮ੍ਬਿਤ ਹੋ, ਕਿ ਜਿਸਸੇ ਯਹ ਸਬ ਏਕ ਹੀ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਹੈ .
ਭਾਵਾਰ੍ਥ : — ਬੀਜ, ਅਂਕੁਰ ਔਰ ਵ੍ਰੁਕ੍ਸ਼ਤ੍ਵ, ਯਹ ਵ੍ਰੁਕ੍ਸ਼ਕੇ ਅਂਸ਼ ਹੈਂ . ਬੀਜਕਾ ਨਾਸ਼, ਅਂਕੁਰਕਾ ਉਤ੍ਪਾਦ ਔਰ ਵ੍ਰੁਕ੍ਸ਼ਤ੍ਵਕਾ ਧ੍ਰੌਵ੍ਯ – ਤੀਨੋਂ ਏਕ ਹੀ ਸਾਥ ਹੋਤੇ ਹੈਂ . ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਨਾਸ਼ ਬੀਜਕੇ ਆਸ਼੍ਰਿਤ ਹੈ, ਉਤ੍ਪਾਦ ਅਂਕੁਰਕੇ ਆਸ਼੍ਰਿਤ ਹੈ, ਔਰ ਧ੍ਰੌਵ੍ਯ ਵ੍ਰੁਕ੍ਸ਼ਤ੍ਵਕੇ ਆਸ਼੍ਰਿਤ ਹੈ; ਨਾਸ਼, ਉਤ੍ਪਾਦ ਔਰ ਧ੍ਰੌਵ੍ਯ ਬੀਜ ਅਂਕੁਰ ਔਰ ਵ੍ਰੁਕ੍ਸ਼ਤ੍ਵਸੇ ਭਿਨ੍ਨ ਪਦਾਰ੍ਥਰੂਪ ਨਹੀਂ ਹੈ . ਤਥਾ ਬੀਜ, ਅਂਕੁਰ ਔਰ ਵ੍ਰੁਕ੍ਸ਼ਤ੍ਵ ਭੀ ਵ੍ਰੁਕ੍ਸ਼ਸੇ ਭਿਨ੍ਨ ਪਦਾਰ੍ਥਰੂਪ ਨਹੀਂ ਹੈਂ . ਇਸਲਿਯੇ ਯਹ ਸਬ ਏਕ ਵ੍ਰੁਕ੍ਸ਼ ਹੀ ਹੈਂ . ਇਸੀਪ੍ਰਕਾਰ ਨਸ਼੍ਟ ਹੋਤਾ ਹੁਆ ਭਾਵ, ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਹੋਤਾ ਹੁਆ ਭਾਵ ਔਰ ਧ੍ਰੌਵ੍ਯ ਭਾਵ ਸਬ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕੇ ਅਂਸ਼ ਹੈਂ . ਨਸ਼੍ਟ ਹੋਤੇ ਹੁਯੇ ਭਾਵਕਾ ਨਾਸ਼, ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਹੋਤੇ ਹੁਯੇ ਭਾਵਕਾ ਉਤ੍ਪਾਦ ਔਰ ਸ੍ਥਾਯੀ ਭਾਵਕਾ ਧ੍ਰੌਵ੍ਯ ਏਕ ਹੀ ਸਾਥ ਹੈ . ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਨਾਸ਼ ਨਸ਼੍ਟ ਹੋਤੇ ਭਾਵਕੇ ਆਸ਼੍ਰਿਤ ਹੈ, ਉਤ੍ਪਾਦ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਹੋਤੇ ਭਾਵਕੇ ਆਸ਼੍ਰਿਤ ਹੈ ਔਰ ਧ੍ਰੌਵ੍ਯ ਸ੍ਥਾਯੀ ਭਾਵਕੇ ਆਸ਼੍ਰਿਤ ਹੈ . ਨਾਸ਼, ਉਤ੍ਪਾਦ ਔਰ ਧ੍ਰੌਵ੍ਯ ਉਨ ਭਾਵੋਂਸੇ ਭਿਨ੍ਨ ਪਦਾਰ੍ਥਰੂਪ ਨਹੀਂ ਹੈਂ . ਔਰ ਵੇ ਭਾਵ ਭੀ ਦ੍ਰਵ੍ਯਸੇ ਭਿਨ੍ਨ ਪਦਾਰ੍ਥਰੂਪ ਨਹੀਂ ਹੈਂ . ਇਸਲਿਯੇ ਯਹ ਸਬ, ਏਕ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਹੀ ਹੈਂ ..੧੦੧..
ਅਬ, ਉਤ੍ਪਾਦਾਦਿਕਾ ਕ੍ਸ਼ਣਭੇਦ ੧ਨਿਰਸ੍ਤ ਕਰਕੇ ਵੇ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਹੈਂ ਯਹ ਸਮਝਾਤੇ ਹੈਂ : — ਉਤ੍ਪਾਦ – ਧ੍ਰੌਵ੍ਯ – ਵਿਨਾਸ਼ਸਂਜ੍ਞਿਤ ਅਰ੍ਥ ਸਹ ਸਮਵੇਤ ਛੇ
੧. ਨਿਰਸ੍ਤ ਕਰਕੇ = ਦੂਰ ਕਰਕੇ; ਨਸ਼੍ਟ ਕਰਕੇ; ਖਣ੍ਡਿਤ ਕਰਕੇ; ਨਿਰਾਕ੍ਰੁਤ ਕਰਕੇ .