ਪਰ੍ਯਾਯਦ੍ਰਵ੍ਯਤ੍ਵੇਸ਼ੁ ਪ੍ਰਤ੍ਯੇਕਵਰ੍ਤੀਨ੍ਯਪ੍ਯੁਤ੍ਪਾਦਵ੍ਯਯਧ੍ਰੌਵ੍ਯਾਣਿ ਤ੍ਰਿਸ੍ਵਭਾਵਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ਿਨਿ ਦ੍ਰਵ੍ਯੇ ਸਾਮਸ੍ਤ੍ਯੇਨੈਕ- ਸਮਯ ਏਵਾਵਲੋਕ੍ਯਨ੍ਤੇ . ਯਥੈਵ ਚ ਵਰ੍ਧਮਾਨਪਿਣ੍ਡਮ੍ਰੁਤ੍ਤਿਕਾਤ੍ਵਵਰ੍ਤੀਨ੍ਯੁਤ੍ਪਾਦਵ੍ਯਯਧ੍ਰੌਵ੍ਯਾਣਿ ਮ੍ਰੁਤ੍ਤਿਕੈਵ, ਨ ਵਸ੍ਤ੍ਵਨ੍ਤਰਂ; ਤਥੈਵੋਤ੍ਤਰਪ੍ਰਾਕ੍ਤਨਪਰ੍ਯਾਯਦ੍ਰਵ੍ਯਤ੍ਵਵਰ੍ਤੀਨ੍ਯਪ੍ਯੁਤ੍ਪਾਦਵ੍ਯਯਧ੍ਰੌਵ੍ਯਾਣਿ ਦ੍ਰਵ੍ਯਮੇਵ, ਨ ਖਲ੍ਵ- ਰ੍ਥਾਨ੍ਤਰਮ੍ ..੧੦੨..
ਪਾਡੁਬ੍ਭਵਦਿ ਯ ਅਣ੍ਣੋ ਪਜ੍ਜਾਓ ਪਜ੍ਜਓ ਵਯਦਿ ਅਣ੍ਣੋ .
ਸਰ੍ਵਦ੍ਰਵ੍ਯਪਰ੍ਯਾਯੇਸ਼੍ਵਵਬੋਦ੍ਧਵ੍ਯਮਿਤ੍ਯਰ੍ਥਃ ..੧੦੨.. ਏਵਮੁਤ੍ਪਾਦਵ੍ਯਯਧ੍ਰੌਵ੍ਯਰੂਪਲਕ੍ਸ਼ਣਵ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨਮੁਖ੍ਯਤਯਾ ਗਾਥਾ- ਤ੍ਰਯੇਣ ਤ੍ਰੁਤੀਯਸ੍ਥਲਂ ਗਤਮ੍ . ਅਥ ਦ੍ਰਵ੍ਯਪਰ੍ਯਾਯੇਣੋਤ੍ਪਾਦਵ੍ਯਯਧ੍ਰੌਵ੍ਯਾਣਿ ਦਰ੍ਸ਼ਯਤਿ — ਪਾਡੁਬ੍ਭਵਦਿ ਯ ਪ੍ਰਾਦੁਰ੍ਭਵਤਿ ਚ ਜਾਯਤੇ . ਅਣ੍ਣੋ ਅਨ੍ਯਃ ਕਸ਼੍ਚਿਦਪੂਰ੍ਵਾਨਨ੍ਤਜ੍ਞਾਨਸੁਖਾਦਿਗੁਣਾਸ੍ਪਦਭੂਤਃ ਸ਼ਾਸ਼੍ਵਤਿਕਃ . ਸ ਕਃ . ਪਜ੍ਜਾਓ
ਔਰ ਜੈਸੇ ਰਾਮਪਾਤ੍ਰ, ਮ੍ਰੁਤ੍ਤਿਕਾਪਿਣ੍ਡ ਤਥਾ ਮਿਟ੍ਟੀਪਨਮੇਂ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਮਾਨ ਉਤ੍ਪਾਦ, ਵ੍ਯਯ ਔਰ ਧ੍ਰੌਵ੍ਯ ਮਿਟ੍ਟੀ ਹੀ ਹੈਂ, ਅਨ੍ਯ ਵਸ੍ਤੁ ਨਹੀਂ; ਉਸੀਪ੍ਰਕਾਰ ਉਤ੍ਤਰ ਪਰ੍ਯਾਯ, ਪੂਰ੍ਵ ਪਰ੍ਯਾਯ, ਔਰ ਦ੍ਰਵ੍ਯਤ੍ਵਮੇਂ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਮਾਨ ਉਤ੍ਪਾਦ, ਵ੍ਯਯ ਔਰ ਧ੍ਰੌਵ੍ਯ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਹੀ ਹੈਂ, ਅਨ੍ਯ ਪਦਾਰ੍ਥ ਨਹੀਂ ..੧੦੨..
ਅਬ, ਦ੍ਰਵ੍ਯਕੇ ਉਤ੍ਪਾਦ -ਵ੍ਯਯ -ਧ੍ਰੌਵ੍ਯਕੋ ੨ਅਨੇਕਦ੍ਰਵ੍ਯਪਰ੍ਯਾਯ ਦ੍ਵਾਰਾ ਵਿਚਾਰਤੇ ਹੈਂ : —
ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥ : — [ਦ੍ਰਵ੍ਯਸ੍ਯ ] ਦ੍ਰਵ੍ਯਕੀ [ਅਨ੍ਯਃ ਪਰ੍ਯਾਯਃ ] ਅਨ੍ਯ ਪਰ੍ਯਾਯ [ਪ੍ਰਾਦੁਰ੍ਭਵਤਿ ] ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਹੋਤੀ ਹੈ [ਚ ] ਔਰ [ਅਨ੍ਯਃ ਪਰ੍ਯਾਯਃ ] ਕੋਈ ਅਨ੍ਯ ਪਰ੍ਯਾਯ [ਵ੍ਯੇਤਿ ] ਨਸ਼੍ਟ ਹੋਤੀ ਹੈ; [ਤਦਪਿ ] ਫਿ ਰ ਭੀ [ਦ੍ਰਵ੍ਯਂ ] ਦ੍ਰਵ੍ਯ [ਪ੍ਰਣਸ਼੍ਟਂ ਨ ਏਵ ] ਨ ਤੋ ਨਸ਼੍ਟ ਹੈ, [ਉਤ੍ਪਨ੍ਨਂ ਨ ] ਨ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਹੈ (- ਵਹ ਧ੍ਰੁਵ ਹੈ .)..੧੦੩..
ਉਪਜੇ ਦਰਵਨੋ ਅਨ੍ਯ ਪਰ੍ਯਯ, ਅਨ੍ਯ ਕੋ ਵਿਣਸੇ ਵਲ਼ੀ, ਪਣ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਤੋ ਨਥੀ ਨਸ਼੍ਟ ਕੇ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਨਥੀ ਤਹੀਂ. ੧੦੩.
੧੯੮ਪ੍ਰਵਚਨਸਾਰ[ ਭਗਵਾਨਸ਼੍ਰੀਕੁਂਦਕੁਂਦ-
੧ਤ੍ਰਿਸ੍ਵਭਾਵਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ੀ ਦ੍ਰਵ੍ਯਮੇਂ ਵੇ ਸਂਪੂਰ੍ਣਤਯਾ (ਤੀਨੋਂ ਏਕਸਾਥ) ਏਕ ਸਮਯਮੇਂ ਹੀ ਦੇਖੇ ਜਾਤੇ ਹੈਂ .
੧. ਤ੍ਰਿਸ੍ਵਭਾਵਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ੀ = ਤੀਨੋਂ ਸ੍ਵਭਾਵੋਂਕੋ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ ਕਰਨੇਵਾਲਾ . (ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਉਤ੍ਪਾਦ, ਵ੍ਯਯ ਔਰ ਧ੍ਰੌਵ੍ਯ – ਇਨ ਤੀਨੋਂ ਸ੍ਵਭਾਵੋਂਕੋ ਧਾਰਣ ਕਰਤਾ ਹੈ .)
੨. ਅਨੇਕਦ੍ਰਵ੍ਯਪਰ੍ਯਾਯ = ਏਕਸੇ ਅਧਿਕ ਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਕੇ ਸਂਯੋਗਸੇ ਹੋਨੇਵਾਲੀ ਪਰ੍ਯਾਯ .